Η ambient μουσική δεν μπορεί να κατηγοριοποιηθεί εύκολα, έτσι γίνεται αντιληπτή σε ένα πολύ βασικό επίπεδο. Η λέξη ambient είναι παραπλανητική, επειδή προϋποθέτει ότι η μουσική υπάρχει ως υπόβαθρο. (…) Μου αρέσει ο όρος που χρησιμοποιεί η Paul Oliveros, “βαθιά ακρόαση”. Μεταφέρει μια οδηγία προς το κοινό, ότι πρέπει να φέρουν και εκείνοι κάτι στην εμπειρία. Υπάρχει επίσης ο όρος “ψυχοδραστική μουσική”, η μουσική που εμπλέκεται με σαμανιστικές πρακτικές, η οποία μπορεί να χαρακτηριστεί ως ambient, αλλά συνεχίζεται για μεγάλες χρονικές διάρκειες ώστε να παράγει εναλλακτικές φάσεις της συνείδησης» (πηγή). Σε αυτό το εγχείρημα ορισμού του ambient ιδιώματος από τον Robert Rich συναντάμε όλα εκείνα τα αντιθετικά δίπολα που την εντάσσουν στην πολύπλοκη μοντέρνα εποχή μας: ορθολογισμός και υπερβατικότητα, ψυχολογία και μαγεία, ενεργή συμμετοχή και πλήρης παράδοση.
Ο Καλιφορνέζος Robert Rich, συνθέτης, παραγωγός και κατασκευαστής συνθεσάιζερ, αποτελεί μία από τις εμβληματικές μορφές της ambient των τελευταίων τριάντα ετών. Στα δεκάδες άλμπουμ που έχει κυκλοφορήσει από τις αρχές της δεκαετίας του 80 χαρτογραφείται η σταδιακή εξέλιξη του συγκεκριμένου είδους, πιο συγκεκριμένα η εκλεκτική του ανάμειξη με ένα ευρύ φάσμα ειδών και τάσεων: από την ατονική μουσική του Claude Debussy ως τους tribal ρυθμούς των Αβοριγίνων της Ωκεανίας. Σταθμός στην πορεία του Rich, αλλά και ένα οριακό της σημείο, αποτελεί το επτάωρο άλμπουμ Somnium (2001), το οποίο προορίζεται να συνοδέψει τον ύπνο και να καθοδηγήσει τα όνειρα του ακροατή.
Στο νέο του άλμπουμ Filaments ο Robert Rich εξερευνά τη θέση της ανθρώπινης συνείδησης μέσα το σύμπαν.
Ανθρωποκεντρική ambient μουσική;
Το καλλιτεχνικό ύφος του Robert Rich έχει πετυχημένα χαρακτηριστεί ως “space music”, όρος που ταιριάζει απόλυτα και στην τελευταία του κυκλοφορία, το CD Filaments. Όπως γράφει και ο ίδιος, η βασική ιδέα στην οποία βασίστηκε το Filaments είναι η «ανθρωπική αρχή». Η «ανθρωπική αρχή» αποτελεί μια φιλοσοφική θεώρηση που έχει διατυπωθεί από αστροφυσικούς, σύμφωνα με την οποία η πορεία του Σύμπαντος διέπεται από μια τέλεια εντελέχεια που αποσκοπεί στη δημιουργία του ανθρώπου, ώστε εκείνος στη συνέχεια να το παρατηρήσει και θα το ερμηνεύσει. Όπως γίνεται εύκολα κατανοητό, η συγκεκριμένη κοσμολογική άποψη μπλέκει με έναν αμφισβητούμενο τρόπο τα επιστημονικά δεδομένα με τη μεταφυσική, πιθανώς και με την θρησκεία. Αλλά, ακριβώς αυτό το μεταφυσικό βάθος φαίνεται πως συγκίνησε τον Robert Rich και αυτό αποπειράται να αποδώσει στη νέα του δισκογραφική δουλειά (περισσότερα περί “ανθρωπικής αρχής” εδώ).
Επομένως, το Filaments αποτελείται από ορχηστρικές συνθέσεις που διακρίνονται από νοσταλγία, στοχασμό, ακόμα και δέος. Ο επικός τόνος υποβόσκει, καθώς η ενορχήστρωση και η παραγωγή είναι ιδιαίτερα λεπτοδουλεμένες, αποτέλεσμα της μεγάλης εμπειρίας του Robert Rich. Γενικότερα, μπορούμε να πούμε ότι το Filaments αποτελεί το απόσταγμα της εμπειρίας και γνώσης του Αμερικάνου μουσικού. Με ενδιαφέρον παρακολουθούμε την ένταξη ποικίλων επιδράσεων σε ένα προσωπικό ύφος: τα synths pads του Brian Eno, τα αφαιρετικά tribal στοιχεία του Steve Roach, τα μινιμαλιστικά μοτίβα του Harold Budd στο πιάνο και οι δαιδαλώδεις και εγκεφαλικές δομές του Berlin School μπλέκονται αρμονικά, στις πιο πετυχημένες των περιπτώσεων στο ίδιο κομμάτι˙ για παράδειγμα, το Entagled θα μπορούσε να ήταν αποτέλεσμα μιας συνεργασίας του Rich με τον Eno, τον Budd και τον Klaus Schulze.
Ωστόσο, αυτός ο πλούσιος σε αναφορές, πολυσύνθετος και ταυτόχρονα εύθραυστος μουσικός κόσμος διακρίνεται από κάποιες σοβαρές αδυναμίες. Ο Robert Rich, μετά από σχεδόν τριανταπέντε χρόνια δημιουργίας πραγματικά εκατοντάδων ωρών μουσικής, μοιάζει κάπως κουρασμένος και επαναπαυμένος στις μέχρι τώρα κατακτήσεις της ambient, στην οποία και ο ίδιος έχει προσφέρει πολλά. Φαίνεται να μην τον ενδιαφέρει τόσο να αναζητήσει νέους τρόπους έκφρασης για το συγκεκριμένο ιδίωμα, ενώ τα τελευταία χρόνια συνάδελφοί του, συνήθως νεότεροι, παρουσιάζουν αξιομνημόνευτες δουλειές. Συνεπώς, σπάνια καταφέρνει να προκαλέσει βαθιά μεταφυσική και υπαρξιακή συγκίνηση στον ακροατή, καθώς το όλο αποτέλεσμα μοιάζει «στημένο» και κάπως άνευρο. Βέβαια, εξαιρέσεις σε αυτή την εντύπωση υπάρχουν, όπως το καταληκτικό Telomere.
Συμπερασματικά, το Filaments αποτελεί μια από τις πιο συγκροτημένες κυκλοφορίες του Robert Rich, η οποία όμως ως ένα μεγάλο βαθμό χάνει σε πρωτοτυπία και φρεσκάδα. Αρκετές φορές, ο θεμελιώδης σκοπός δημιουργίας μιας βαθιά ανθρωποκεντρικής μουσικής μοιάζει να χάνεται μέσα σε απαρέγκλιτα κλασικές ambient συνθέσεις, που πιθανότατα θα ενδιαφέρουν μονάχα τους μυημένους.
Βαθμός: 6,5
Αυτή η παρουσίαση γράφτηκε για λογαριασμό του Progrocks.gr και συνοδεύτηκε από μία δεύτερη γνώμη για το άλμπουμ, από τον Παναγιώτη Σταθόπουλο.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου