1/3/18

To hip hop σήμερα: σκέψεις και εκτιμήσεις


Σε μία διάλεξή του σχετικά με το hip hop, με ένα παθιασμένο ύφος που τον απομακρύνει από κάθε ακαδημαϊκή τυπικότητα, ο KRS One λέει ότι το συγκεκριμένο μουσικό ιδίωμα αναδύεται σε κάθε σημείο του κόσμου όπου υπάρχει αστικό περιβάλλον. Πράγματι, αν και το hip hop γεννήθηκε στις ΗΠΑ, όχι μόνο ακούγεται εδώ και δεκαετίες στους αστικούς λαβυρίνθους όλων των μεγαλουπόλεων της Γης, αλλά ένα τσιμεντένιο σοκάκι και μια παρέα ανήσυχων νέων ανθρώπων αποτελούν τις μόνες  προϋποθέσεις για να ανάψει ο σπινθήρας του, ακόμα και σε μία επαρχιακή πόλη. Το hip hop, με το μοναδικό πλέγμα στίχων και μουσικής που το χαρακτηρίζει, αποτελεί ένα κορυφαίο σύγχρονο μέσο καλλιτεχνικής έκφρασης σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ωστόσο, ακόμα και σήμερα, πολλές φωνές - κάποια από αυτές ανήκουν σε σημαντικές προσωπικότητες - αμφισβητούν την αξία του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη συνέντευξη του Quincy Jones, ο οποίος αποφαίνεται ότι ένα μεγάλο μέρος του hip hop αποτελεί μια απλοϊκή και εύπεπτη εξέλιξη της μαύρης μουσικής, που πριν 50-60 χρόνια είχε φτάσει στις κορυφές του bebop και της free jazz. Φυσικά, οι δύο πλευρές της μαύρης μουσικής δεν γίνεται να συγκριθούν, καθώς εκτός από το ότι το hip hop αποτελεί έναν μακρινό απόγονο του τζαζ και του μπλουζ, το καθένα από τα δύο είδη έχει αναπτύξει τον δικό του καλλιτεχνικό κόσμο. Βέβαια, αυτοί οι δύο κόσμοι έχουν υπόγειες συνδέσεις, με βασικότερες τον αυτοσχεδιασμό - των βιρτουόζων μουσικών στη τζαζ και των παραγωγών-Djs και των MCs στο hip hop- και τον μπλουζ τρόπο, δηλαδή τον άμεσο, εξομολογητικό και συχνά μελαγχολικό τόνο. 



Αν και το hip hop έχει underground ρίζες, ήδη από αρχές της δεκαετίας του '80, βρίσκεται σε μία σχέση πολεμικής και ταυτόχρονα αλληλεπίδρασης με την εμπορικότητα. Από τη μία πλευρά, δισκογραφικές, ειδικά των ΗΠΑ, στο συγκεκριμένο ιδίωμα έχουν βρει μια αστείρευτη πηγή μουσικών στιλ, ιδεών και καλλιτεχνών που θα τους αποφέρουν πολλά χιλιάδες δολάρια. Ας θυμηθούμε ότι και η τζαζ, ήδη από το ξεκίνημα του 20ού αιώνα, αποτέλεσε την ανεξάντλητη πηγή ανανέωσης της  τότε ποπ μουσικής, που κατά βάση ακούγανε λευκοί. Από την άλλη πλευρά, αναρίθμητοι άνθρωποι αντιγράφουν τους πιο εμπορικούς rappers, ακόμα κι αν η καλλιτεχνική προσφορά των δεύτερων είναι μηδαμινή.  

Μάλιστα, κάτω από τις πιέσεις της μουσικής βιομηχανίας, εξαιρετικοί καλλιτέχνες έχουν μετατραπεί σε αυτόματα μηχανήματα παραγωγής επιτυχιών: εισχωρεί το χρήμα, βγαίνουν τα άλμπουμ και τα single. Ευτυχώς, κάποιοι λίγοι, μετά από πολλά χρόνια, λες και ξεθολώνουν, επανερχόμενοι σε μια τέχνη πιο ουσιαστική και και πιο ανήσυχη σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο . Για παράδειγμα, η πρόσφατη στροφή των Black Eyed Peas φαίνεται πειστική:


Έτσι, ας μην βιαζόμαστε να χαρακτηρίσουμε τα τελευταία 2-3 χρόνια ως μια χρυσή εποχή για την hip hop μουσική, όπως συχνά γράφεται. Ακόμα και στις μέρες μας που η μουσική βιομηχανία έχει δεχτεί σκληρό πλήγμα, κατορθώνει να κατασκευάζει και να προωθεί νέα hip hop αστέρια, συχνότατα αμφισβητήσιμης  αξίας και δυναμικής. Οπότε, πως περιμένετε να ενθουσιαστώ με καλλιτέχνες προωθημένους φουλ από τα κυρίαρχα μουσικά ΜΜΕ, όπως η Cardi B, ο Vince Staples, ο Future ή ακόμα και ο πολύς Kendrick Lamar, όταν στους κόλπους του hip hop έχουν μεγαλουργήσει ονόματα όπως οι Public Enemy, o 2Pac, οι Gangstarr και ο Mos Def;

Αυτές οι κοινωνικοπολιτικές, πολιτισμικές και αναπόφευκτα φυλετικές διαστάσεις του τρέχοντος hip hop προσεγγίζονται με προβληματισμό και χιούμορ στη σειρά Atlanta που επιμελείται ο Donald Glover, πιο γνωστός με το μουσικό του ψευδώνυμο Childish Gambino. Στο Atlanta παρουσιάζονται οι προσπάθειες δύο συνεργατών, του εξωστρεφούς και φασαριόζου MC Paper Boi και του σαφώς πιο χαμηλότονου και στοχαστικού ξάδερφού του Earn, τον οποίο υποδύεται ο ίδιος ο Glover, να αναρριχηθούν στο σύγχρονο αμερικάνικο hip hop οικοδόμημα και να γνωρίσουν την επιτυχία. 

Μέσω αυτής της παρουσίασης της καθημερινότητας δύο άσημων ή-στην καλύτερη των περιπτώσεων- ανερχόμενων καλλιτεχνών, στο Atlanta, ο Donald Glover προβληματίζεται γύρω από τον αγώνα μίας ολόκληρης γενιάς, που αποτελείται από άτομα 30-40 ετών, να βρει τον δρόμο της σε έναν κόσμο πολλαπλής, οικονομικής, κοινωνικής, πολιτικής και ηθικής κρίσης. Και στην ερώτηση "ποια μουσική ταιριάζει σε μία δύσκολη και απρόβλεπτη εποχή σαν τη δική μας;", η αναμφίβολη απάντηση που λαμβάνεις από τη σειρά είναι: "το hip hop!".


Υπόψιν ότι τη μέρα ανάρτησης αυτού του άρθρου, η σειρά Atlanta ξεκινά τον δεύτερο κύκλο της...

Φωτογραφία: Martha Cooper, Νέα Υόρκη 1983

Εδώ διαβάζετε τη συνέχεια του άρθρου.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου