"Τα δικά μας παιδιά"

Σκέψεις γύρω από το τρέχον ελληνικό εναλλακτικό hip hop

Δεν ξέρω τι έχω πάθει, αλλά στις μεταμεσονύκτιες περιπλανήσεις μου στον κόσμο της μουσικής στη διάρκεια του φετινού καλοκαιριού, άκουγα αρκετά ελληνικό hip hop, και μάλιστα το εναλλακτικό - underground hip hop στη χώρα μας. Αυτές οι ακροάσεις, αλλά και άλλες, παλιότερες των τελευταίων γενικά ετών, μου προκάλεσαν σκέψεις για όλη αυτή τη σκηνή. Αυτές οι σκέψεις έγιναν πιο συγκεκριμένες ένα βράδυ της προηγούμενης εβδομάδας, κατά την ανταλλαγή σχολίων στο Facebook, μετά από μια κάπως σχετική ανάρτηση του συντοπίτη, φίλου και βέβαια πολύ καλού DJ και music blogger Electric Looser. Έτσι, σκέφτηκα να τις μεταφέρω κι εδώ ακόμα πιο συγκροτημένα.

Βέβαια, πρώτα ας θέσω κάποια συγκεκριμένα όρια, μέσα στα οποία θα μιλήσω: πρώτον, ως μπροστάρηδες του εναλλακτικού ελληνικού hip hop σήμερα λογαριάζω MCs όπως ο ΛΕΞ, ο Τζαμάλ, ο Anser, o Ταφ Λάθος, ο Λόγος Απειλή. Οι περισσότεροι από αυτούς δραστηριοποιούνται δισκογραφικά και συναυλιακά εδώ και δεκαπέντε χρόνια, αλλά θεωρώ πως σε αυτή τη φάση, συνδυάζουν τη νεότητα με την καλλιτεχνική συγκρότηση, οπότε αποτελούν μια μουσική γενιά ακόμα νέα μα και αρκετά έμπειρη. Βέβαια, υπάρχουν και νεότεροι rappers, όπως ο συμπαθής Bloody Hawk, αλλά ακόμα βρίσκεται σε φάση διαμόρφωσης. Δεύτερον, αν και έχω ακούσει αρκετά τραγούδια των παραπάνω, δεν έχω κατορθώσει να ακούσω ολόκληρο άλμπουμ, τουλάχιστον πάνω από μια φορά. Οπότε η κριτική μου είναι ίσως κάπως λειψή, αλλά θα εξηγηθώ παρακάτω.

Η νέα γενιά, λοιπόν, του εναλλακτικού ελληνικού hip hop προσφέρει πολλά θετικά στην τρέχουσα εγχώρια μουσική σκηνή. Βασικά, κομίζει ένα δεμένο σύνολο νοοτροπίας, αισθητικής και άποψης που συγκροτεί τον αντίθετο πόλο σε όλη αυτή την γνωστή στην Ελλάδα εδώ και πάρα πολλά χρονιά (μην πω εκατονταετίες) κουλτούρα που συνδυάζει τη συντήρηση, την ξενομανία και τον υλικό ευδαιμονισμό. Πιο συγκεκριμένα, καλλιτέχνες όπως ο ΛΕΞ - σε ένα πιο οργισμένο και βαρύ ύφος- και ο Ταφ Λάθος - σε ένα πιο λυρικό και εσωστρεφές- αντιστέκονται τόσο στις υπερσυντηρητικές, φασίζουσες ακόμα και φασιστικές πολιτικές και κοινωνικές τάσεις, όσο και στη νέα σκηνή του ελληνικού trap, με “καλλιτέχνες” που μου φαίνονται από γελοίοι, ως γλοιώδεις και απαράδεκτοι. Οι Έλληνες εναλλακτικοί hip hoppers έχουν συνειδητοποιήσει ότι η επιδειξιομανία, ο σεξισμός και ο πιθηκισμός των Αμερικάνικων trends αποτελεί το πολιτισμικό δεκανίκι ενός παγκοσμιοποιημένου πλέον πολιτικοκοινωνικού συντηρητισμού, βλ. alt-right στις ΗΠΑ, Ορμπάν στην Ουγγαρία κλπ. Οι εκπρόσωποι της νέας γενιάς του εναλλακτικού ελληνικού hip hop αφομοιώνουν τις πιο νέες τάσεις της παγκόσμιας σκηνής για να εκφράσουν με ρεαλισμό και ποίηση την σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.

Προκειμένου να συνειδητοποιήσουμε την -ενοχλητικότατη για κάποιους- επιρροή του εγχώριου εναλλακτικού hip hop, ας αναλογιστούμε πως η μόνη (ευτυχώς) δολοφονία μουσικού που έγινε τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας είναι αυτή του Παύλου Φύσσα (Killah P) το 2013 από ανδρείκελο της Χρυσής Αυγής.

Από την άλλη πλευρά όμως, όπως έγραψα και παραπάνω, δεν μου είναι εύκολο να ακούσω ένα ολόκληρο άλμπουμ των παραπάνω καλλιτεχνών. Το χαρακτηριστικό που με εμποδίζει είναι πως νιώθω ότι κατά κύριο λόγο απευθύνονται σε ηλικίες από 15 εώς 30 ετών. Η πολιτική και κοινωνική τους κριτική συχνά είναι βαθιά και κοφτερή, οι προσωπικές τους εξομολογήσεις έχουν ουσιαστική ευαισθησία, αλλά όλος αυτός ο υπερβολικός πεσιμισμός και η οργή, σε συνδυασμό με μια αλητεία “του δρόμου”, της παρέας και των “δικών μας παιδιών” (όπως χαρακτηριστικά λέει σε μια συνέντευξη του ο ΛΕΞ) είναι στοιχεία που δεν αντιστοιχούν στη δική μου φάση ζωής και νομίζω στη ζωή αρκετών μουσικόφιλων και φίλων του hip hop, αν θέλετε, που έχουν ξεπεράσει (εδώ και χρόνια...) τα 30. Γιατί, όπως πολύ σωστά δηλώνει ο Anser, "το rap είναι μια βιωματική μουσική". Φυσικά, όλη η προσπάθεια που κάνουν αυτοί οι hip hoppers βρίσκει γόνιμο έδαφος στις νεότερες ηλικίες, όλη αυτή αισθητική και άποψη που φέρνουν πάει τους πιτσιρικάδες βήματα μπροστά, μακριά από τον ορυμαγδό κακού γούστου, ηθικού και κοινωνικού αδιεξόδου. Θα ακούσουν και 2Pac, ίσως έπειτα Gangstarr και να φτάσουν ως James Brown, Miles Davis… ο δρόμος της μουσικής δεν έχει τέλος

Εδώ που τα λέμε, όμως, αυτή την αίσθηση μου άφηνε πάντα το ελληνικό hip hop, από την πρώτη του φάση, με τους παλιούς, καλούς TXC, τους Active Member, τους FF.C κλπ. Ενδιαφέροντες και φυσικά σημαντικοί, αλλά όχι τόσο ολοκληρωμένοι όσο οι Αμερικάνοι, οι Βρετανοί ή οι Γάλλοι συνάδελφοί τους. Επομένως, το ελληνικό hip hop έχει ακόμα περιθώρια εξέλιξης, κάτι ιδιαίτερα αναζωογονητικό και ελπιδοφόρο.

Βέβαια, ήδη με κάποιες κυκλοφορίες ενθουσιάζομαι χωρίς ενδοιασμό, οι οποίες όμως για κάποιο λόγο δεν έχουν τη μεγαλύτερη εμπορική απήχηση. Αλλά σ' αυτές βρίσκω την επιθυμητή απαγκίστρωση από όλους του παράγοντες που με κάνουν να αισθάνομαι ένας έμπειρος και - υπέρ το δέον;- ώριμος ακροατής:

Εικόνα