2 Avocados - Tooo Deep (2003): ένα άλμπουμ κορυφαίας ρωσικής ambient electronica

Τον Μάρτη του 2019, δηλαδή πριν 4 χρόνια, είχαμε σε αυτό εδώ το ιστολόγιο παρουσιάσει το εν πολλοίς άγνωστο, αλλά αξιολογότατο ambient άλμπουμ Speak To Me (1987) του Ελληνοαμερικάνου Paul Voudouris. Στην εισαγωγή εκείνης της παρουσίασης, είχα γράψει τα εξής:

"Αν και ακούω εδώ και πολλά χρόνια μουσική, νιώθοντας πως αυτή η πράξη γίνεται ολοένα πιο συνειδητή και ουσιαστική, ακόμα μένω έκπληκτος όταν ανακαλύπτω φοβερά άλμπουμ, τα οποία παραμένουν σχεδόν άγνωστα, ακόμα και στους πιο υποψιασμένους ακροατές. Άλλωστε, κι αυτό εδώ το blog σταδιακά διαμορφώθηκε σε ένα μέσο παρουσίασης αυτών των άλμπουμ, ουσιαστικά σε ένα αρχείο από μνήμες, οι οποίες τόσο εύκολα φθείρονται στον μεταμοντέρνο κόσμο μας."

Αυτές οι προλογικές θέσεις ταιριάζουν ταμάμ και για το συγκεκριμένο κείμενο, στο οποίο θα αποπειραθούμε να αναδείξουμε ακόμα ένα underground αλλά εξαιρετικό ambient άλμπουμ, το Tooo Deep (2003) των 2 Avocados.

 

Η ιστορία της συγκρότησης του σχήματος με το τόσο περίεργο όνομα ξεκινά κατά τη δεκαετία του 1990, ειδικά στο δεύτερο μισό της, στην πόλη της Μόσχας. Ενώ ακόμα οι κάτοικοι της ρωσικής μητρόπολης και ευρύτερα ο λαός όλης της χώρας δεν έχουν συνέλθει από την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και γενικά του Ανατολικού Μπλοκ, μία ομάδα μουσικών και παραγωγών της ηλεκτρονικής μουσικής, επηρεασμένη έντονα από τις εξελίξεις στην electronica της Δύσης, αγωνίζεται να βρει μία πιο προσωπική έκφραση. Οι καλλιτέχνες αυτοί έχουν συγκεντρωθεί γύρω από την δισκογραφική Citadel Records και εξειδικεύονται σε στιλ όπως ambient, trip hop, downtempo, IDM και techno, δηλαδή τάσεις που από τα μέσα των 90s ως και τις αρχές των 00s είναι ισχυρές. 

Το project των 2 Avocados αποτέλεσε προϊόν συνεργασίας ανάμεσα στον επικεφαλής ίσως της πιο σημαντικής μπάντας της Citadel Records, των Moscow Grooves Institute, Arkady Marto (Аркадий Мартыненко), στον Dimitry Pronin - ο οποίος που και που χρησιμοποιεί και το ψευδώνυμο Dimitry from Moscow, μια αναφορά στον Dimitri from Paris- στον Dima Novikov και last but not least στον Hans Holman. Σκοπός του project ήταν η διοχέτευση των πιο αφαιρετικών, μινιμαλιστικών αναζητήσεων του κουαρτέτου, πέρα από τους ορίζοντες του trip hop, του IDM ή του techno. 

Ειδική μνεία αξίζει στον Hans Holman (Ганс Хольман), ψευδώνυμο του Andrej Savčenko (Андрей Савченко). Ο Holman αποτελεί μια φοβερά ενδιαφέρουσα μορφή του μοσχοβίτικου και ευρύτερα Ρωσικού underground, για τον οποίο αξίζει ένα ξεχωριστό αφιέρωμα. Ας αναφερθεί ενδεικτικά ότι μαζί με τον ήρωα της ρωσικής ηλεκτρονικής σκηνής Dolphin (Andrey Lysikov / Андрей Лысиков) ίδρυσε το hip hop - electronica - alt rock γκρουπ Dubovyy Gaay" (Дубовый Гаайъ) (1994-2003) - που μεταφράζεται ως “άλσος από βελανιδιές”- αλλά και το post punk - industrial - noise rock συγκρότημα των Alien Pat. Holman, που πήρε το όνομά του από τη λογοτεχνική ηρωίδα Patricia Holman του μυθιστορήματος Οι Τρεις Σύντροφοι του Έριχ Μαρία Ρέμαρκ. Ο Hans πλέον είναι DJ στο club Gazgolder της Μόσχας, παίζοντας μια μίξη από minimal techno, organic- world house, ambient και IDM. 

Φανταστείτε, λοιπόν, μία ομάδα νέων ανθρώπων, οι οποίοι αρχικά μεγάλωσαν στο πολιτικό, κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον της ΕΣΣΔ, δηλαδή σε ένα κλίμα αντιφατικό, που από τη μία ευνοούσε την πνευματική και καλλιτεχνική καλλιέργεια, αλλά από την άλλη περιόριζε την ελευθερία της έκφρασης μέσα από ένα στενό κομματικό και γραφειοκρατικό πλέγμα. Στη συνέχεια όμως, μετά το 1990-91 έβαλαν πλώρη για τους ανοιχτούς, αλλά χαοτικούς και αγχωτικούς δρόμους του Δυτικού κόσμου. Αυτή ακριβώς η πορεία γίνεται αισθητή στο άλμπουμ τους Tooo Deep ως 2 Avocados. 

Ουσιαστικά, το Tooo Deep είναι το αποτέλεσμα κάποιων κατά κύριο λόγο αυτοσχεδιαστικών session των συμμετεχόντων, οι οποίοι παίζουν synths, πιάνο, ακουστική κιθάρα και κρουστά, αποφεύγοντας συνειδητά τη χρήση midi. Κατά συνέπεια, το ύφος των 2 Avocados είναι αφαιρετικό και χαμηλόφωνο, με διακριτικά και επαναλαμβανόμενα μελωδικά, ρυθμικά και ευρύτερα ηχητικά μοτίβα μπλεγμένα με απλωτά ατμοσφαιρικά synth pads. Οι Ρώσοι μουσικοί αξιοποιούν ταυτόχρονα με κέφι, σεβασμό και εσωστρέφεια μνήμες κυρίως από την τευτονική kosmische μουσική (Zoo, किया है ?, Liquid Sky) και από το new age (Defleuration, 7.40), αλλά και από το πρώιμο avant-garde (D.I.P.) και τη τζαζ (The Last Dump). Βέβαια, δεν πρέπει να παραλείψουμε και μια πιθανή επιρροή από τον συντοπίτη των 2 Avocados και πρόσφατα αποθανόντα Eduard Artemyev, υπεύθυνο για το soundtrack ταινιών του Andrei Tarkovsky. Αυτές οι επιρροές αφομοιώνονται στο jamming των μελών του γκρουπ,  που ενώ παραμένει ελεύθερο και χαλαρό, χωρίς κέντρο και σκοπό, σπάνια φτάνει στην παντελή έλλειψη συνοχής, όπως στη σύνθεση με τον αυτοσαρκαστικό τίτλο Smartsong.

Συμπεραίνουμε ότι αυτή η στιλιστική κατεύθυνση των 2 Avocados προϋποθέτει αφενός μια λεπτά δουλεμένη καλλιτεχνική αντίληψη, μια βαθιά και διευρυμένη μουσική και αισθητική βάση, αφετέρου μια ελευθερία έκφρασης, ειδικά όσον αφορά το παιχνίδι με τα δυτικόφερτες αποχρώσεις της ηλεκτρονικής μουσική, καθώς και την παράδοση άνευ όρων σε μία τέχνη που δεν κουβαλά ένα σαφές πολιτικό ή κοινωνικό μήνυμα. Προφανώς, η σύζευξη του σοβιετικού παρελθόντος και του δυτικότροπου (τότε) παρόντος είναι εμφανής. Βέβαια, εδώ χρειάζεται να σημειωθεί ότι στο Tooo Deep, πέρα από τον αυτοσκοπό του παιχνιδιού με τις φόρμες και τις δομές του ήχου, υφέρπει ένα σαφές νόημα που έχει και μία κοινωνική πτυχή: η πραγμάτωση μιας προσωπικής ελεύθερης έκφρασης, η οποία όμως περιορίζεται από τους άγραφους νόμους της αισθητικής, της ευαισθησίας και της πνευματικής καλλιέργειας. 

Ωστόσο αυτή η αισθητικά οριοθετημένη ελευθερία με τη σειρά της εξυπηρετεί την εξωτερίκευση μιας βαθιάς ψυχολογικής αναζήτησης, μιας εξίσου συνειδητής και ασύνειδης τάσης για εσωτερική γαλήνη.  Επομένως, μια δεύτερη αναφορά στον Tarkovsky δεν θα ήταν άτοπη. Στο εναρκτήριο track του άλμπουμ 2 Deep ακούγεται μία ψιθυριστή φωνή από τα βάθη, αναζητώντας το έξω και τη σύνδεση με τον ακροατή

Hello,

I’m too deep

One two…

I’m too deep

extra extra…