Οι καλύτερες κυκλοφορίες του 2022 / B' μέρος: στους τόπους της electronica κι ακόμα πιο μακριά

Το πρώτο μέρος της αποτίμησής μας για τα καλύτερα LPs και EPs του 2022 αφιερώθηκε σε κυκλοφορίες που φλέρταραν με τις ποικίλες μουσικές παραδόσεις του κόσμου, από την Κεντρική Αμερική ως την Αραβία και από τη Μεσόγειο ως τον Αμαζόνιο. Έτσι, προκειμένου να προσγειωθούμε πιο ομαλά στο δεύτερο μέρος, θα ξεκινήσουμε με μια σειρά από κυκλοφορίες που, με έναν πιο αφηρημένο και αναπόφευκτα υποκειμενικό τρόπο, αναδεικνύουν τη πολιτισμική, αισθητική, τελικά συναισθηματική ατμόσφαιρα, δηλαδή το local color που αποπνέει ένας τόπος.

Το ξεκίνημα γίνεται με το track San Tango που κυκλοφόρησε στις αρχές του 2022 ο μουσικός, τραγουδιστής και επιστήθιος φίλος Θοδωρής Προύσαλης. Προσπαθώντας να είμαι όσο πιο αντικειμενικός μπορώ, μιλάμε για ένα instrumental με μια μεστή μελωδία η οποία ξεδιπλώνεται σε έναν ρυθμό μπολερό, φέρνοντας πλούσιες μνήμες από Μανώλη Χιώτη ως Calexico (οι οποίοι παρεμπιπτόντως έβγαλαν ένα εξαιρετικό άλμπουμ το ‘22). Το San Tango αποπνέει τη γοητεία και την αλητεία μιας μεσογειακής κοσμοπολίτικης πόλης με βαθιά ιστορία, η οποία στην περίπτωση μας είναι η Μητέρα Θεσσαλονίκη. 

Αυτό το συναισθηματικό κλίμα του μεσογειακού ρεμβασμού, που πάντα ξεγλιστράει από τον πεσιμισμό, αναδεικνύει και το ντεμπούτο του Roberto Agosta από τη Κατάνια της Σικελίας, με τίτλο το επίθετό του. Ο ήχος του άλμπουμ μπορεί άνετα να χαρακτηριστεί ως trip hop, αλλά με έντονα στοιχεία από το ψυχεδελικό και προοδευτικό ροκ των late 60s - late 70s. Ονειρώδης τέχνη που ενώνει τον εσωτερικό κόσμο με το εξωτερικό περιβάλλον κι έτσι αναδεικνύει τα σημαντικότερα της ζωής: τον έρωτα, του φίλους, τη φύση,  τον τόπο που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε. Οπότε, στο Agosta προβάλλεται μια αγάπη για την ιδιαίτερη πατρίδα, απαλλαγμένη από κάθε τοπικισμό. 

Μια τέτοια εμπειρία θερμών συναισθημάτων, αλλά και ευχάριστης ραθυμίας προσφέρει και η ακρόαση του άλμπουμ με τον αυτοσαρκαστικά απλοϊκό τίτλο Solo Un Album του Tuccinelli, ψευδώνυμο που χρησιμοποιεί ο Ιταλός house παραγωγός Giuseppe Tuccillo, ο οποίος ζει στην Ibiza, για τις πιο chill out και balearic δουλειές του. Στο Solo Un Album, o Tuccinelli αναδεικνύει μια πλευρά του “λευκού νησιού” απομακρυσμένη από τη μαζική διασκέδαση: υπνωτιστικό κοσμικό groove, λιτές μα σαγηνευτικές μελωδίες και μια σκονισμένη ψυχεδελική άποψη. Κοντολογίς, ο ήχος των balearic freaks. Μια ανάλογη προσήλωση στο μοντέρνο balearic ήχο δείχνουν και οι Residentes Balearicos (Ale Doretto και Luca Averna) στο EP τους Mediterráneo, από το οποίο ξεχωρίζει το track "Pitiusas First". 

 

Πριν αναχωρήσουμε από τα χώματα της Eivissa, ας μην λησμονήσουμε το Piano Piano του Danilo Braca, ο οποίος χρησιμοποιώντας ως βάση το deep house δημιουργεί ένα γλυκό και αδάμαστο έπος δωδεκάμισι λεπτών, με αναφορές στο fusion, στο ambient, και στο θερινό ροκ των υστέρων Fleetwood Mac. Σε μια παρόμοια μεσογειακή σαγήνη μας υποβάλλει και ο εκ Μαδρίτης ορμώμενος Be.Lanuit στο EP του Nebulosa. Το EP αποτελείται από τρία tracks: το "Namibian Scents" είναι ένα ευαίσθητο deep house τραγούδι επηρεασμένο από τη μουσική της Ναμίμπια, στο "Hixa Mia" η nu jazz ενώνεται με την σεφαραδίτικη παράδοση, ενώ το εντεκάλεπτο chill out άσμα "Nebulosa" εμπλουτίζεται με latin επιρροές. Δεν χρειάζεται, θεωρώ, περαιτέρω σχολιασμός…

Στη συνέχεια, θα περάσουμε σε μία ομάδα Ιταλών καλλιτεχνών, οι οποίοι, όχι μόνο συνεχίζουν επάξια, αλλά και εξελίσσουν συναρπαστικά την παράδοση της ηλεκτρονικής χορευτικής μουσικής στην πατρίδα τους. Αυτή, λοιπόν, την εντελώς ιταλική σφραγίδα στην electronica για την οποία φρόντισαν καλλιτέχνες όπως o Daniele Baldelli, o DJ Moz-art και το διάσημο σχήμα του Jestofunk, αλλά και οι πιο πιονέροι του Italo disco, οπως το ντουέτο των Franco Rago και Gigi Farina, συνεχίζεται εν έτει 2022 από τους εξής ορεξάτους και ταλαντούχους ανθρώπους: ο Mystic Jungle (Dario di Pace) κυκλοφόρησε το παιχνιδιάρικο EP Deviant Disco, ενώ ο L.U.C.A. (Francesco De Bellis) το ambient house EP Venus: Un breve viaggio tra le stelle. Last but not least, ο Feel Fly (Daniele Tomassini) μας χάρισε το full-length Cosmo Cosmo, στο οποίο πολύ απλά δείχνει τον δρόμο για την τρέχουσα ποιοτική dance μουσική, αποφεύγοντας κιτς κακοτοπιές και στοχεύοντας στην εκστατική εμπειρία του χορού. 

Την ίδια κατεύθυνση προς την καλή ηλεκτρονική μουσική ακολουθεί και μια σειρά καλλιτεχνών οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για αρκετά από τα EPs που ξεχώρισα το 2022. Στο ντεμπούτο, Hazey Tunes του Καλιφορνέζου Hazey J, ένα κλασικό 90s dubby downtempo λοξοδρομεί για ψυχεδελικά ροκ ακόμα και kraut trips, συνοδεία αρχέγονων tribal beats και κρουστών. Στο Blooming των Γάλλων Archil & Leon πράγματι ανθίζει επίσης μια downtempo electronica, με έντονα soul και funk στοιχεία: τα μεν προβάλλουν τη μελωδικότητα, τα δε το groove. Και οι Purelink από το Σικάγο κινούνται στον χώρο της χαμηλόφωνης ηλεκτρονικής μουσικής, η οποία βυθίζεται σε έναν dream pop ρομαντισμό, με πιο αφαιρετικές “χαμένες” στιγμές. 

Ο γνωστός μας Superpitcher στο EP Lush Life παρουσιάζει, σε συνεργασία με τους Beautiful Twins, δύο tracks υποδειγματικής dance, το μεν ομώνυμο "Lush Life" προσεγγίζει πρωτότυπα το garage house, ενώ το "Diario" αποτελεί ένα εσωστρεφές deep house κομψοτέχνημα. Ο βετεράνος Eric Hilton, ο ένας εκ των Thievery Corporation, στο Present, Past and Future κάνει αυτό που ξέρει καλά, δηλαδή επιμελείται ενός μπασάτου downtempo με ωραία δάνεια από την τζαζ και κυρίως το drum n bass. Τέλος, ο X-Coast στο Xstacy (The Lost Scrolls) επανέρχεται με έμπνευση, νοσταλγία αλλά και μια δόση ειρωνείας στον trance ήχο των αρχών της δεκαετίας του '90, ανεβάζοντας ταχύτητα στα BPM και το grande στοιχείο στα synths. Ωστόσο το καλύτερο track του EP είναι το αργόμπιτο, επικό και ταξιδιάρικο "Horizon". 

Όπως μάλλον έχει γίνει ήδη ευνόητο, στη λίστα μου με τα καλύτερα άλμπουμ του ‘22 το ροκ έχει ελάχιστη παρουσία. Όχι ότι δεν άκουσα κάποιες ενδιαφέρουσες αμιγώς ροκ κυκλοφορίες, αλλά ξεχώρισα δύο, ένα EP και ένα LP. 

Το ΕP κυκλοφόρησε από τους World Gym και πρόκειται για το ντεμπούτο τους. Το τρίο από τη Σουηδία δίνει ένα ρεσιτάλ σαρκαστικού, βρώμικου, lo-fi αλλά και μελωδικότατου indie rock, που ανακαλεί τις πρώτες ένδοξες μέρες του ιδιώματος στις ΗΠΑ των late 80s - early 90s. Το LP είναι το Stars Planets Dust Me, το τρίτο κατά σειρά ολοκληρωμένο άλμπουμ των A Mountain Of One, που στις καλύτερες του στιγμές, δηλαδή στα τραγούδια "Custards Last Stand", "Black Apple Pink Apple", "Surrender", "Dealer" και στο ομώνυμο "Stars Planet Dust Me" ένα blend επιδράσεων από Bowie, Talking Heads, Roxy Music και Pink Floyd αξιοποιούνται σε ένα εμπνευσμένο disco - electronic rock υβρίδιο. Βέβαια, τα υπόλοιπα τραγούδια του άλμπουμ, κατά τη γνώμη μου κάπως υστερούν, απομακρύνοντας το σύνολο της κυκλοφορίας από την πρώτη δεκάδα. 

Στο δεύτερο άλμπουμ του project The Hologram People με τίτλο Village Of The Snake God, ο Dom Keen, με προϋπηρεσία κυρίως στους Death In Vegas και στους Quantic Soul Orchestra, παντρεύει το ροκ με την electronica με έναν αλλόκοτο και γοητευτικό τρόπο. Το άλμπουμ έχει μια αινιγματική concept θεματολογία, παρουσιάζεται ως soundtrack σε ένα φανταστικό giallo φιλμ. Στο “χωριό του θεού φιδιού” η μουσική είναι βαριά και απόκοσμη, με έντονες psych folk rock επιδράσεις, μα και γεμάτη από δυνατές γκρούβες που πατάνε τόσο στο trip hop, όσο και στο funk - acid jazz. Λες και πράγματι οι Death In Vegas συναντούν τους Quantic Soul Orchestra με μια γερή δόση από χίπικο αποκρυφισμό.

Αυτό το άνοιγμα των Hologram People στην τζαζ μας δίνει την αφορμή για την παρουσίαση ενός ακόμα από τα κορυφαία άλμπουμ του 2022: το (Loin De) Rivages των Bon Voyage Organization, την κατά τη γνώμη μου καλύτερη τζαζ κυκλοφορία του έτους. Δύο χρόνια μετά το άψογο La Course, το γκρουπ του Adrien Durand επιστρέφει στο ίδιο μήκος κύματος, δηλαδή με ένα “nu jazz-rock” υβρίδιο, όπου πίσω από μια λιτότητα κρύβεται τεχνική αρτιότητα, πολυεπίπεδη ενορχήστρωση και αξιομνημόνευτες μελωδίες. Παράλληλα, στο συγκεκριμένο άλμπουμ τα πιο εξωστρεφή και ρυθμικά σημεία εναλλάσσονται με μια μορφή μειλίχιας και μαζί πληθωρικής μουσικής δωματίου.

Η τζαζ μουσική ρίχνει την σκιά της και στο άλμπουμ What Do the Stars Say to You του Ron Trent. Με αυτήν την κυκλοφορία, ένας από τους στυλοβάτες της δεύτερης γενιάς της house σκηνής του Chicago στρέφεται σε ένα εμπνευσμένο και μελετημένο οργανικό και ημιαυτοσχεδιαστικό jazzy ambient ύφος, με deep house απόηχους. Συμμετέχουν σημαντικοί καλλιτέχνες όπως οι Azymuth, οι Khruangbin, ο Jean-Luc Ponty και ο Gigi Masin, ενώ στα ηνία της παραγωγής βρίσκεται ο François Kevorkian. 

Επιστρέφοντας στο κεντρικό μέλημα αυτού εδώ του άρθρου, δηλαδή στην καλή ηλεκτρονική μουσική, πρέπει οπωσδήποτε να αναφερθούμε στο άλμπουμ του Romare, Fantasy, το οποίο κυκλοφόρησε προς το τέλος του 2022. Ο Βρετανός παραγωγός παρουσιάζει μια εκδοχή της χορευτικής μουσικής με έντονες αναφορές στις ρίζες, αξιοποιώντας samples από μπλουζ, τζαζ και soul, η οποία είναι αρκετά σκληρή, χωρίς να παραδίδεται στην ευκολία και στην κακογουστιά ούτε για ένα δευτερόλεπτα. Ωστόσο, αυτή η σαφής στόχευση στο dancefloor, λοξοδρομεί σε φουλ συγκινητικά downtempo tracks. 

Απαραίτητη προσθήκη στις dance κυκλοφορίες της χρονιάς, κατά τη γνώμη μου, αποτελεί η συλλογή από remixes στο άλμπουμ Drømmen Drømmerne Drømme (2018) των Νορβηγών Hubbabubbaklubb. Τα remixes έχουν επιμεληθεί οι κάποιοι από του σπουδαιότερους Ευρωπαίους παραγωγούς κατά τα τελευταία 5-10 χρόνια, όπως ο Bjørn Torske, ο Mystic Jungle, ο Domenique Dumont, ο Eddie C και ο Axel Boman. Χωρίς αμφιβολία τα ύφη που απλώνονται στο Drømmen Drømmerne Drømme Remixed συγκροτούν τον κορυφαίο ήχο της leftfield electronica στην Γηραιά Ήπειρο σήμερα. 

Το άλμπουμ με το οποίο θα ολοκληρώσουμε  την ανάδρομη στις μουσικές εξελίξεις του 2022 βρίσκεται στη 2η θέση της λίστας των 15 full-length κυκλοφοριών του έτους, μετά τον Liberato και το ΙΙ. Το Textile Fantasies των Σουηδών Anton Kolbe και Jesper Jarold, οι οποίοι δρουν υπό το όνομα Kanot, είναι πραγματικά ένα κατόρθωμα, κατά βάση επειδή χαρακτηρίζεται από πρωτοτυπία, όταν θεωρούμε ότι μάλλον στη μουσική έχουν πλέον ειπωθεί τα πάντα και η συνθήκη των αναβιώσεων κυριαρχεί. Επηρεασμένοι τόσο από τον dub ήχο, όσο και από τα περιπετειώδη σουηδικά γκρουπ των 70s, όπως οι Arbete och Fritid και οι Archimedes Badkar, οι Kanot πλάθουν ένα στιλ όπου ένας buggy ρυθμός μπλέκεται με βαθιά και αιθέρια synths, καθώς και world - folk μνήμες, ώστε να χτιστεί το ιδανικό background για κιθαριστικά riffs που σου κολλάνε στο νου για καιρό. Στο Textile Fantasies συνδυάζεται ιδιοσυγκρασιακά ο ώριμος πειραματισμός με τη συνθετική έμπνευση και δεινότητα. Ενθαρρυντική μουσική για μια δύσκολη εποχή. 

Συγκεφαλαιώνοντας αυτή την ανασκόπηση, που τράβηξε κάπως σε μάκρος, να σημειώσω ότι οι επιλογές και των δύο άρθρων είναι προφανώς υποκειμενικές, ωστόσο διέπονται από την προσπάθεια να βρεθούν τα πιο διαχρονικά μουσικά αποτυπώματα του 2022, μακριά από μέτρια ή και κακά mainstream άλμπουμ, που προβάλλονται ως σημαντικά. Ας πούμε ότι έγινε μια απόπειρα να χαραχτεί μια άξια λόγου διαδρομή στην αχανή μουσική πλευρά της ποπ κουλτούρας σήμερα.  Όπως γράφει και ο μεγάλος Stuart Hall, παρέα με τον Paddy Whannel: “Αντί να ανησυχούμε για τις συνέπειες της ποπ κουλτούρας (popular culture), θα έπρεπε να προσπαθούμε να εκπαιδεύσουμε ένα περισσότερο απαιτητικό κοινό (...)  Όταν γίνει η διάκριση μεταξύ λαϊκής (popular) και μαζικής (mass) τέχνης, βρίσκουμε ότι έχουμε ξεπεράσει τις χονδροειδείς γενικεύσεις σχετικά με τη ‘μαζική κουλτούρα’, και αντικρίζουμε το πλήρες εύρος του υλικού που προσφέρεται από τα μίντια”.

(Τα αποσπάσματα της μελέτης του S. Hall και P. Whannel εμπεριέχονται στις σελίδες 35 και 78 του βιβλίου Πολιτισμική Θεωρία και Λαϊκή Κουλτούρα του John Storey, σε μετάφραση Βασίλη Ντζούνη, που εκδόθηκε εκδόσεις Πλέθρον το 2015.)

Οι ολοκληρωμένες λίστες:

Top-15 LPs

01. Liberato - II (self-released)

02. Kanot - Textile Fantasies (Höga Nord Rekords)

03. Nu Genea - Bar Mediterraneo (NG Records)

04. Agosta - Agosta (Space Echo Records)

05. Marina Satti - YENNA (Walnut Entertainment)

06. Ak’ Chamel - A Mournful Kingdom of Sand (Akuphone)

07. Bon Voyage Organization - (Loin De) Rivages (L'invitation Musicale)

08. The Bongo Hop - La Ñapa (Underdog Records)

09. The Hologram People - Village Of The Snake God (Library Of The Occult)

10. Ron Trent - What Do the Stars Say to You (Night Time Stories)

11. Tuccinelli - Solo Un Album (Modern Manners Label)

12. Erlend Viken, Jo Berger Myhre, Thomas Politz Strønen – Djupet (OK World)

13. A Mountain Of One - Stars Planets Dust Me (Amore)

14. Romare - Fantasy (You See Records)

15. Feel Fly - Cosmo Cosmo (Internasjonal)

Top-15 EPs

01. United Freedom Collective - Am Ta EP (Ninja Tune)

02. Nyamekye Junction - Dasein (Kitto Records)

03. Be.Lanuit - Nebulosa (DSPPR Recordings)

04. Hazey J - Hazey Tunes (self-released)

05. Cheb Runner - Raï Beat System (Oddball Fantasies)

06. Archil & Leon - Blooming (Kompakt)

07. Superpitcher - Lush Life (Live At Robert Johnson)

08. Mystic Jungle - Deviant Disco (Periodica Records)

09. L.U.C.A. - Venus: Un breve viaggio tra le stelle (Edizioni Mondo)

10. World Gym - World Gym (Public Possession)

11. Marc Mac - Br-azil-ah (Omniverse)

12. Eric Hilton - Present, Past and Future (Montserrat House)

13. Purelink - Purelink (UwU dust bath)

14. Residentes Balearicos - Mediterraneo (Balearic Ensemble)

15. X-Coast - Xstacy (The Lost Scrolls) (Riviera Records)

Και μία Spotify μουσική αφήγηση υφασμένη από 40 φοβερά tracks της χρονιάς:

Οι καλύτερες κυκλοφορίες του 2022 / Α' μέρος: όταν η τρέχουσα σκηνή ανοίγεται στις παραδόσεις των λαών

Φτιάχνοντας σιγά σιγά τη λίστα με τις μουσικές κυκλοφορίες του 2022 που ξεχώρισα, συνειδητοποίησα ότι το ενδιαφέρον μου αυτή τη χρονιά τράβηξε ενα ύφος ή -καλύτερα- κατεύθυνση της μουσικής, που έχει αναδειχθεί ως μία από τις κυρίαρχες τάσεις στην τρέχουσα σκηνή παγκοσμίως: το δημιουργικό παιχνίδι με τη world μουσική και το μπλέξιμο στοιχείων αντλημένων από τις παραδόσεις των λαών. Αυτό το αμάλγαμα θεωρώ ότι εκφράζει μία τάση όχι αμιγώς καλλιτεχνική, αλλά και κοινωνικοπολιτική. 

Το μυαλό μου πάει σε έναν, λ.χ., εντόπιο τραγουδιστή, μουσικοσυνθέτη ή μία τοπική μπάντα, δηλαδή σε καλλιτέχνες που προέρχονται από κοινωνίες βρισκόμενες στο περιθώριο της σημερινής πολιτισμικής ηγεμονίας των ΗΠΑ. Αυτοί οι καλλιτέχνες δημιουργούν σε ένα πλαίσιο εντός του οποίου συντίθενται οι βασικές κατευθύνσεις της ηγεμονίας αυτής, από τη τζαζ και το ροκ ως το hip hop και το trap (όλα είδη, βέβαια, των αφροαμερικανών που ιδιοποιήθηκε και ακομα ιδιοποιείται η ηγεμονική κουλτούρα των λευκών κεφαλαιοκρατών των ΗΠΑ) με στοιχεία από την πλούσια και βαθιά παράδοση του τόπου τους, τα οποία όχι σπάνια ανακαλούν μια αρχέγονη αισθητική και πολιτισμικη φαση. Μέσω αυτής της διαδικασίας που, με μια γκραμσιανή λογική, οργανώνει ένα παιχνιδι συνεναίνεσης και μαζί αντίστασης στην ηγεμονική κουλτούρα, οι καλλιτέχνες αυτοί προτείνουν έναν δρόμο ο οποίος: πρώτον δεν αναπαράγει άκριτα την ηγεμονική κουλτούρα, δεύτερον δεν βρίσκεται εκτός των κυρίαρχων μουσικών ρευμάτων, τρίτον οδηγει τις τοπικές μουσικές και ευρύτερα παραδόσεις στο αύριο, τέταρτον συνδέεται με την άρθρωση και διεκδίκηση εθνοτικών, φυλετικών, έμφυλων, ταξικών και ευρύτερα κοινωνικών αιτημάτων στο πολιτισμικό επίπεδο. 

Βέβαια, δεν εμπίπτουν όλα Τα LPs και τα EPs του 2022 που εχω ξεχωρίσει στον παραπάνω συγκερασμό, ωστόσο πολλά από αυτά με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τον εκφράζουν. Αυτά, λοιπόν, τα άλμπουμ θα μονοπωλήσουν το πρώτο μέρος της αποτίμησής μας για το 2002.

 

Στο νο1 της λίστας των LPs για το 2022 βρίσκεται το δεύτερο ολοκληρωμένο full-length του μυστηριώδους Liberato από τη Νάπολη. Βέβαια, στην ουσία πρόκειται για το τρίτο κατά σειρά άλμπουμ του, αν συνυπολογίσουμε και το προπέρσινο soundtrack για το φιλμ Ultras του Francesco Lettieri. Στο ΙΙ ο Liberato παρουσιάζει ποπ μουσική που απενοχοποιημένα αφομοιώνει επιρροές από τις κυρίαρχες τάσεις του mainstream, κυρίως το trap και το rnb, αλλά και την ίδια στιγμή εντάσσει μελετημένες αναφορές στην πλούσια κουλτούρα της Νάπολης, από την όπερα και το commedia del’ arte ως το canzone napoletana και τον Eduardo de Filippo. Παράλληλα ο Liberato πλάθει μια στιχουργική ιδιόλεκτο με ιταλικές, ναπολιτάνικες, αγγλικές ακόμα και ελληνικές λέξεις - μια αναφορά στην ελληνόφωνη παρουσία στην Κάτω Ιταλία. Έχουμε, λοιπόν, να κάνουμε με ένα άλμπουμ που φιλοδοξεί και καταφέρνει να εκφράσει μια μερίδα της νεολαίας που ασφυκτιά ανάμεσα στις απαιτήσεις μιας παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας και στην μέγγενη της οικονομικής δυσπραγίας. 

Σε μια παρόμοια νοοτροπία κινείται και η δική μας Μαρίνα Σάττι, με το ντεμπούτο της ΥΕΝΝΑ. Η Μαρίνα κατόρθωσε γεννήσει έναν ποπ ήχο, του οποίου το ένα πόδι πατάει γερά -όπως συμβαίνει και με τον Liberato- στο trap, στο rnb και στο reggaeton, ενώ το άλλο βυθίζεται στο υγρό και γόνιμο έδαφος της ελληνικής παράδοσης. Τα ασφαλή όρια της ελληνικής μουσικής σκηνής διαταράσσονται, καθώς η Μαρίνα συνεργάζεται τόσο με τον Σωκράτη Μάλαμα, όσο και με τον Saske. Τέλος, η ευαισθησία και η εσωστρέφειά της παντρεύονται υποδειγματικά με την αναπαράσταση μιας τρέχουσας νεανικής - εφηβικής αμιγώς λαϊκής κουλτούρας, που συναντάμε στις πιο λαϊκές (και οικονομικά ασθενείς) περιοχές της Αθήνας και όλης της χώρας. 

Ορίστε που η πιο απείθαρχη πλευρά της mainstream pop αλώνει το σύμπαν της παράδοσης και αλληλεπιδρά γόνιμα μαζί του, βγάζοντας με ειρωνεία τη γλώσσα στην πολιτισμική ηγεμονία, που την έχει παράξει. 

Οι επίσης Ναπολιτάνοι Nu Genea στο δεύτερο ολοκληρωμένο άλμπουμ τους Bar Mediterraneo, στρέφονται σε λιγότερο μοδάτα μουσικά ιδιώματα, κυρίως στη disco, στο funk και στο jazz rock, τα οποία παντρεύουν με ένα παλίμψηστο επιρροών από την ευρύτερη μεσογειακή μουσική παράδοση, τόσο την ευρωπαϊκή όσο και την αφρικανική. Το κλίμα του Bar Mediterraneo είναι ελαφρύ και χαρούμενο, αλλά ας μην το θεωρήσουμε επιφανειακό: οι Nu Genea καλούν τους ακροατές σε μια γιορτή ειρήνης, αλληλεγγύης και αποδοχής του διαφορετικού, ενώ πίσω από τις ολόφωτες μελωδίες κρύβονται ζόρικες στιγμές, ενορχηστρωτικά και εκτελεστικά. 

Σε μια ανάλογη αξιοποίηση της παράδοσης, αλλά avant-garde και χαμηλόφωνη, προχωρούν και οι τρεις Νορβηγοί μουσικοί , οι Erlend Viken (βιολί), Jo Berger Myhre (μπάσο) και Thomas Politz Strønen (ντραμς). Στο άλμπουμ τους Djupet, ο free jazz αυτοσχεδιασμός συναντά το nordic folk, μέσα από ένα ήσυχο, εσωστρεφές και ακουστικό πρίσμα, χωρίς όμως να χάνονται οι πιο αιχμηρές, άγριες, θα έλεγα, βουνίσιες πειραματικές αιχμές. 

\

 

Μεταφερόμενοι στα EPs, αυτή την εκλεκτική world προσέγγιση έχουν υιοθετήσει τόσο οι Nyamekye Junction, όσο και ο Cheb Runner. Οι πρώτοι εδρεύουν στην Άκκρα της Γκάνα, αποτελούμενοι την παραγωγό και τραγουδίστρια Betina Quest από το Μπουρούντι, τον τραγουδοποιό Eli A Free από τη Γκάνα και τον Γερμανό πολυοργανίστα Ma.ttic. Στο ντεμπούτο EP τους, Dasein, παρουσιάζουν ένα θα λέγαμε retrofuturistic afro ήχο, που ενώνει ένα εγκεφαλικό highlife με downtempo, nu jazz και urban. Ενώ ο Μαροκινός και πλέον κάτοικος Βελγίου Cheb Runner στο ep του Raï Beat System φέρνει κοντά το τραγούδι raï της Αραβικής Βόρειας Αφρικής με μια dance electronica που έχει μεν τη βάση της στο late 80s βελγικό new beat, αλλά με μια καθαρά φρέσκια ματιά.

Κλείνοντας αυτό το πρώτο μέρος του απολογισμού των καλύτερων άλμπουμ του 2022, θα αναφερθούμε σε μία ομάδα από LPs και EPs, τα οποία εχουν μεν ένα έντονο world χρώμα, αλλά έχουν κυκλοφορήσει από καλλιτέχνες που δεν κατάγονται ή δεν ζουν στους τόπους, των οποίων την παράδοση έχουν εντάξει στη μουσική τους. Του γκρουπ των Bongo Hop ηγείται ο Γάλλος τρομπετίστας Etienne Sevet, ο οποίος έχει συγκεντρώσει μία ομάδα μουσικών, τραγουδιστών και παραγωγών από την Κολομβία, στήνοντας το τρίτο άλμπουμ της μπάντας, La Ñapa, πάνω σε εμπνευσμένο, κεφάτο, χορευτικό και πολυεπίπεδο latin, με μπολιάσματα από funk, hip hop και electronica. Από κοντά και ο Marc Mac, πυρηνικό μέλος των 4Hero, ο οποίος στο EP του Br-azil-ah συνδυάζει την ατελείωτη μουσική της Βραζιλίας με ένα γήινο broken beat, καταφέρνοντας έναν πληθωρικό και 100% χορευτικό στιλ. 

Σε κοντινές ατραπούς κινούνται και οι εξαιρετικοί United Freedom Collective, με το ντεμπούτο τους Am Ta EP. Για τα μέλη της συγκεκριμένης μπάντας η μουσική είναι μάλλον ένα δημιουργικό χόμπι, καθώς ο Mathieu Seynaeve ειναι ψυχίατρος, ενώ ο WaiFung Tsang κλινικός ψυχολόγος, αμφότεροι ασχολούμενοι με την αξιοποίηση φυσικών ψυχοτρόπων ουσιών στην ψυχική θεραπεία. Το τρίτο μέλος της παρέας, ο Robbie Redway είναι δάσκαλος γιόγκα και διαλογισμού. Αν αυτή η αλλόκοτη διπλή ιδιότητα των μελών του συγκροτήματος σας φαίνεται κάπως δήθεν, πρέπει να αφεθείτε στη μουσική τους: ένα προσωπικό μείγμα ηλεκτρονικών στυλ, όπως deep house, downtempo και nu jazz, με ζεστά soulful φωνητικά και αναφορές στις μουσικές του κόσμου, κυρίως από την περιοχή του Αμαζονίου και την Αφρική. Μπορούμε να πούμε ότι United Freedom Collective εντάσσονται στο νέο κίνημα της βρετανικής τζαζ, αλλά ακολουθούν ένα σαφώς πιο ιδιοσυγκρασιακό δρόμο.

Ωστόσο, οι Ak’chamel μεταμορφώνουν το γαϊτανάκι της world μουσικής σε έναν σκοτεινό τελετουργικό μίτο που σε βάζει πιο βαθιά στον λαβύρινθο. Στο άλμπουμ τους A Mournful Kingdom of Sand, το ντουέτο από το Χιούστον πλάθει έναν ήχο που ενώνει, όπως αναφέρει και ο τίτλος του πρώτου track του άλμπουμ, The Great Saharan-Chihuahuan Assimilation, την έρημο Σαχάρα της Βόρειας Αφρικής με την έρημο Τσιουάουα του Μεξικού. Έτσι, ακούμε επιρροές από τις παραδόσεις, τόσο της Αραβίας, όσο και της Κεντρικής Αμερικής φιλτραρισμένες μέσα από ένα αταβιστικό, παγανιστικό μα και μελωδικό freak folk. Πρόκειται για μια ελεύθερη μεν, αλλά γεμάτη εκτίμηση αναπαράσταση της κουλτούρας των περιθωριοποιημένων του Τέταρτου Κόσμου. Και πάλι λοιπόν, η ανατρεπτική αισθητική και μουσική οπτική συμβαδίζει με την εξίσου ασυμβίβαστη πολιτικοκοινωνική  κριτική.

Το β' μέρος της αποτίμησης της μουσικής του 2002 εδώ.