Μετά από ανάλογες λίστες που δημιούργησαν φίλοι στο Fb, αποφάσισα κι εγώ να φτιάξω μια λίστα με τα 25 -τελικά- αγαπημένα άλμπουμ της 25ετίας 2000-2025. Βέβαια, το όλο trend ξεκίνησαν μουσικές ιστοσελίδες του εξωτερικού, αλλά η δική μου λίστα, όπως και των διαδικτυακών φίλων, καθοδηγείται κατά κύριο λόγο από το προσωπικό, άρα και υποκειμενικό γούστο... Βασικά, τα παρακάτω ετερόκλητα από πλευράς είδους και ύφους άλμπουμ θεωρούνται από την αφεντιά μου όχι μόνο υπέροχα, αλλά και σημαντικά. Και, όπως έγραψα και στην ανάρτησή μου στο φουμπού, η λίστα έχει και Γαϊτάνο!
Η σειρά είναι χρονολογική και για τα άλμπουμ του ίδιου έτους αλφαβητική.
2000: Godspeed You! Black Emperor - Lift Your Skinny Fists Like Antennas to Heaven
2002: Laço Tayfa – Hicaz Dolap
2002: The Cinematic Orchestra - Every Day
2002: Thievery Corporation - The Richest Man In Babylon
2002: Θανάσης Παπακωνσταντίνου - Αγρύπνια
2003: Muse - Absolution
2003: OSI - Office Of Strategic Influence
2003: Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας – Smyrne
2004: Isis - Panopticon
2004: Eluvium - An Accidental Memory In Case Of Death
2005: Gorillaz - Demon Days
2005: Kanye West - Late Registration
2005: Nujabes - Modal Soul
2006: Beirut - Gulag Orkestar
2006: Bonobo - Days To Come
2006: Studio - West Coast
2006: The Album Leaf - Into The Blue Again
2007: Alcest - Souvenirs D'un Autre Monde
2007: A Mountain of One - Collected Works
2007: Burial - Untrue
2010: Caribou - Swim
2010: Mike Fabulous And Wild Bill Ricketts – Ricketts Meets Fabulous At Maitland Rd
Πριν περίπου ένα χρόνο ο φίλος Κωστής ανέβασε στο YouTube ένα βίντεο με τίτλο Album Chain. Σε αυτό, παρουσίαζε δίσκους βινυλίου και cd της συλλογής του, συνδέοντας το ένα με τον άλλο μέσα από κοινούς τους συμμετέχοντες. Για παράδειγμα ο κιθαρίστας σε ένα LP/ cd έπαιζε επίσης σε ένα άλλο LP/cd ή έκανε μια άλλη άσχετη εργασία, π.χ. να φωτογραφίσει το γκρουπ, ή το κοινό στοιχείο που συνέδεε δύο άλμπουμ ήταν ο κοινός τους παραγωγός! Αυτό το ταξίδι από δίσκο σε δίσκο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ομφαλοσκοπικό, αλλά τελικά είναι συναρπαστικό. Κι εγώ το ξεκίνησα για χαβαλέ, με μόνο όρο να αξιοποιήσω δίσκους (LPs / EPs / singles) της σχετικά μικρής συλλογής μου, πραγματοποιώντας παράλληλα συσχετισμούς λίγο πιο free (θα καταλάβατε παρακάτω). Πάντως, το σημαντικό είναι πως επανάφερα στο νου μου info για μουσικούς που αγαπώ και, ακόμα περισσότερο, να μάθω νέες πληροφορίες, Έτσι, για ακόμη μια φορά συνειδητοποίησα πως είδη και εποχες της μουσικής σχετίζονται μεταξύ τους μέσα από δρόμους συχνά απρόσμενους.
(Ο τίτλος στο κάθε δίσκου είναι link που οδηγεί σε streaming όλου του άλμπουμ ή ενός track που ενδιαφέρει περισσότερο)
Ο επικεφαλής του πειραματικού και (κατά τη γνώμη μου) παρωδιακού project Blod, Gustaf Dicksson είναι συνιδιοκτήτης, μαζί με τον Mathias Nilsson, της εκπληκτικής ανεξάρτητης δισκογραφικής του Γκέτεμποργκ Höga Nord Records, στην οποία κυκλοφόρησαν το ντεμπούτο τους οι πολύ ιδιαίτεροι ηχητικά Kanot
Το τελευταίο κομμάτι του άλμπουμ, "Shadows" έχει ρεμιξαριστεί από τους Pardon Moi, ως μέρος του EP Convenanza Remixes, αφιερωμένο στο ομώνυμο φεστιβάλ που ξεκίνησε ο αείμνηστος Andrew Weatherall
Στις ένδοξες μέρες στο acid house, ο Weatherall παρουσίασε ένα υπέροχο balearic remix του "Floatation", του καταληκτήριου track αυτού του άλμπουμ των Grid. Παράλληλα, οι Grid έχουν συνεργαστεί με τον τεράστιο Robert Fripp, ιθύνοντα νου των King Crimson
Βέβαια, ο Fripp έχει συμπράξει με τον Brian Eno, στο ιστορικό πλέον άλμπουμ (No Pussyfooting) του 1973. O Eno επίσης έχει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτό το συλλογικό ambient άλμπουμ με τις πολύ δυνατές συμμετοχές:
Δέκα χρόνια μετά, το 1998 ο Eno πραγματοποίησε ένα και μοναδικό αυτοσχεδιαστικό live με τον επικεφαλής των Can, Holger Czukay, το οποίο μάλιστα κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό. Ο Czukay, λοιπόν, το 1981, με τον φίλο του Jaki Liebezeit, ντράμερ των Can, και με τον μπασίστα, συνθέτη και ποιητή Jah Wobble ηχογράφησαν το άλμπουμ Full Circle. Το κομμάτι "How Much Are They?" αυτού του άλμπουμ εμπεριέχεται στην εξής… dub disco συλλογή, η οποία ουσιαστικά χτίζει ένα πολύ εκλεκτικό dance ύφος
Ωστόσο, στην ύστερη του καλλιτεχνική φάση, ο μακαρίτης Czukay συνεργάστηκε με το ντουέτο των Smith & Mudd, σχηματίζοντας το project Bison, το οποίο φιλοξενήθηκε στη δισκογραφική Claremont 56. Ορίστε, λοιπόν, το τρίτο άλμπουμ των Smith & Mudd, όπου οι δύο καλλιτέχνες συνδυάζουν downtempo, folk και disco:
Οι Idjut Boys είχαν την τιμή να συμπεριληφθούν από τον άρχοντα του chill out Jose Padilla στην 3η συνέχεια της συλλογής Cafe Del Mar, με το παραλλαγμένο όνομα Fazed Idjuts και το τραγούδι "Dust of Life" - στα φωνητικά η Sally Rodgers των A Man Called Adam.
Ο πρόωρα χαμένος Γιαπωνέζος βασιλιάς του jazzy hip hop Nujabes σάμπλαρε το κομμάτι του Metheny "September Fifteenth", για να δημιουργήσει το δικό του ορχηστρικο "A Day by Atmosphere Supreme", το οποίο εμπεριέχεται στο ντεμπούτο του, Metaphorical Music
Σε αυτό το άλμπουμ, ο Nujabes αποτίνει ένα φόρο τιμής στους καλλιτέχνες που τον έχουν επηρεάσει, που βέβαια μόνο τυχαίοι δεν είναι. Έτσι, στο ξεκίνημα του track "Horn in the Middle", ακούμε τον John Coltrane να μιλά σε απόσπασμα από μια συνέντευξη του το 1960. Άρα, δεν μπορούμε παρά να συνεχίσουμε με το παρακάτω αθάνατο αριστούργημα:
Η σχεδόν αυτονόητη συνέχεια που έρχεται στο νου είναι ένα από τα ρηξικέλευθα άλμπουμ του Miles Davis, με τον οποίο ο John Coltrane συνεργάστηκε, κυρίως στο αντάξιο της φήμης του Kind of Blue (1959)
Ένας από τους δασκάλους του Miles Davis στον bebop στιλ ήταν ο Dizzy Gillespie. Οι δύο μεγάλοι τζαζίστες συναντήθηκαν ζωντανά τουλάχιστον μια φορά, παρέα με τον Charlie Parker, το 1948 στο Σικάγο. Οπότε, ακολουθεί μια περίεργη -θα έλεγα- επανακυκλοφορία του κλασικού "Manteca" του Gillespie:
Στην α’ πλευρά έχουμε το remix των Funky Lowlives στο standard του D. Gillespie, ενώ στη β’ πλευρά την πρωτότυπη σύνθεση, όπως παίχτηκε στις 4 Μαρτίου το 1961 στο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης.
Σε αυτό το EP, κυκλοφορία των Funky Lowlives (φοβερό downbeat - breaks - latin - house ντουέτο εκ Μεγάλης Βρετανίας), η trip hop μπαλάντα "Float Through Stars" σερβίρεται σε κοσμικές dub διαστάσεις, ρεμιξαρισμένη από τους Boozoo Bayou. Αλλά, οι Boozoo Bayou έχουν ρεμιξαριστεί, με τη σειρά τους, από τους Thievery Corporation, συγκεκριμένα το κομμάτι "Under My Sensi" από το ντεμπούτο τους Satta (2001). Ως εκ τούτου…
Στο άλμπουμ τους Cosmic Game (2004), οι φίλοι μας, οι Thievery είχαν ως προσκεκλημένο τον David Byrne, που τραγούδησε σε ένα από τα καλύτερά τους τραγούδια, το "Heart's A Lonely Hunter". Ο David Byrne έχει επιμεληθεί αυτή τη samba συλλογή, στη δική του δισκογραφική Luaka Bop :
Σερβίρουμε ζεστό ζεστό και καλοκαιρινό το δεύτερο μέρος της σειράς "Music is my fuel": μία Spotify λίστα με 34 tracks του 2024 -διάρκειας 3 ωρών, από τον χώρο της "leftfield electronica", πιο συγκεκριμένα ακούμε downtempo, slo-mo, χαλαρά breaks, deep house και σύγχρονη disco.
Η ένταση ξεκινά χαμηλά, αλλά κλιμακωτά ανεβαίνει, το tempo γρηγορεύει και η διάθεση γίνεται ολοένα πιο χορευτική. Η συναισθηματική ατμόσφαιρα είναι, τελικά, αντιφατική: ρεμβαστική και καλοκαιρινή, ευφορική και μελαγχολική, στοχαστική κι ανέμελη. Σε αντίθεση με το α' μέρος της μουσικής μας σειράς, το οποίο συνοδευόταν από ένα αρκετά εκτενές κριτικό άρθρο, αυτή τη φορά σας αφήνω μόνες και μόνους στα λαβυρινθώδη κύματα της μουσικής.
Η άψογη φωτογραφία είναι του Ιταλού Claude Nori κι αποτελεί μέρος αυτού του λευκώματος.
Ορίστε μία λίστα στο… αμαρτωλό αλλά χρήσιμο Spotify, αποτελούμενη από tracks που κυκλοφόρησαν το πρώτο τρίμηνο του 2024 ήτοι από τον Γενάρη ως τα τέλη Μαρτίου. Η λίστα καλύπτει τη λεγόμενη leftfield electronica, ειδικότερα τις κατευθύνσεις του downtempo και του chill out, του dark disco και του balearic, καθώς και του organic και deep house. Τα κομμάτια έχουν ιεραρχηθεί έτσι, ώστε να δημιουργείται μία αφήγηση από τη μειλιχιότητα σε έναν υποφωτισμενο χορό.
.
Όλα τα tracks που εμπεριέχονται στην Spotify playlist έχουν επιλεχθεί με προσοχή από τον σελέκτορα, αλλά ιδιαίτερης μνείας αξίζουν τα κάτωθι:
Ο ή η Ciao Ciao Marigold έχει ντύσει την τέχνη του/ της με μια ξεχωριστή γοητεία: με μότο τη φράση “if Princess Mononoke took edibles” και ως εικόνα ένα νοσταλγικό ξέχρωμο anime, παρουσιάζει lofi instrumental hip hop, το οποίο δεν διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας, αλλά έχει μια τρομερά όμορφη παραγωγή, γεμάτη χαρμολυπη. Τελευταίο του/της EP το Fouquieria Splendens, τα tracks του οποίου έχουν πάρει τους τίτλους τους από τις επιστημονικές λατινικές ονομασίες φυτών.
Άκουσα το νέο άλμπουμ του Four Tet, με τίτλο Three, μιάμιση φορά... Δεν με ενθουσίασε, επειδή ο κ. Kieran αφήνει τα ριψοκίνδυνα και αβέβαια, μα συχνά επιτυχημένα πειράματα του, για να επαναπαυτεί σε έναν γνώριμο ήχο, ήρεμο μα και γκρουβατο. Το αποτέλεσμα; Κάποια tracks αξιόλογα, κάποια πληκτικά. Το επιλεγόμενο "Three Drums" σίγουρα ανήκει στην πρώτη κατηγορία.
Ούτε το τρίτο κατά σειρά άλμπουμ, Chorus, των Αυστραλών Midlife με ενθουσίασε. Αναμφίβολα το ντεμπούτο τους είναι ένας δίσκος αναφορας, καθώς εκεί συνδυαζουν με έναν μοναδικό τρόπο το prog rock με τη disco. Αλλά, στο τρίτο τους ολοκληρωμένο δισκογραφικό πόνημα εμπιστεύονται υπέρ το δέον την jazz-funk αυτοσχεδιαστική τους δεινότητα, με συνέπεια να υστερούν σε συνθέσεις. Επίσης, το υπερβολικο βάρος που δίνεται στα ρετρό σύνθια προσωπικα με κούρασε. Θα ήθελα κάτι πιο φυσικό και οργανικό ηχητικά. Ωστόσο κάποια υπέροχα κομμάτια εντοπίζουμε, όπως το ομώνυμο "Chorus".
Ο Jon Kennedy, παλιά καραβάνα στον χώρο του trip hop, με το νέο του άλμπουμ My Technology, δείχνει ότι το αυτό το στιλ, που πολλές και πολλοί έχουν συνδέσει αποκλειστικά με τα 90s, ακόμα να παρουσιάζει ενδιαφέροντα δείγματα. Βέβαια η αλήθεια είναι πως έχουμε να κάνουμε με μια δισκογραφική δουλειά που δεν ενθουσιάζει σε όλη της τη διάρκεια…
Αντιθέτως, το δεύτερο full length του Σικελού Galathea, Sacred Love, έχει κερδίσει την ανεπιφύλακτη εκτίμηση μου, μετά βέβαια από 4-5 ακροάσεις. Έχουμε να κανουμε με downtempo, nu jazz και deep house βαπτισμένα ως και τη φτέρνα στον πλούτο της αφρικανικής μουσικής. Ένα μαζί αιθέριο και ρυθμικό άλμπουμ, ιδιαίτερα προσεγμένο, με τη δομή ενός γεωγραφικού μα και εσωτερικού ταξιδιου.
Τον Luca Musto τον ανακάλυψα πρόσφατα μέσω του concept άλμπουμ του Good Place, Bad Intentions του 2021, όπου συνδύαζε με χιούμορ, έμπνευση, αλλά και στοχασμό midtempo house, trip hop και blues rock! Στη εν λόγω συνεργασία του με τον Child May συνεχίζει σε αυτή τη γραμμή και μας προθερμαίνει για το δεύτερο full length άλμπουμ του.
Μια πολύ δυνατή ανακάλυψη που έκανα, ψάχνοντας για φετινά άλμπουμ στο Spotify ήταν το Ether Ghost του Γερμανού Block Barley. Διαβάζω πως πρόκειται για το δεύτερο ολοκληρωμένο άλμπουμ: ένα ενδιαφέρον πάντρεμα ανάμεσα σε trip hop, screw hip hop (σύμφωνα με τις διδαχές του μεγάλου DJ Screw) και darkwave. Το αποτέλεσμα ιδιαίτερα μελωδικό, μα και πολύ στοιχειωμένο… το λες και witchhouse νέας γενιάς!
Μόνο και μόνο που οι Ulver, που πρωτοστάτησαν μέσα στα περίεργα χρόνια του νορβηγικού black metal και έχουν αλλάξει τόσες φορές και τόσο δραματικά τον ήχο τους, εμπεριέχονται εν έτει 2024 σε μια λίστα με leftfield electronica λέει πολλά. Στο εξώφυλλο του single μια φωτογραφία από την εμπόλεμη Παλαιστίνη, ενώ οι αυτοαναφορικοί στίχοι ξορκίζουν για ακόμη μια φορά την πολιτικοκοινωνική ανισορροπία -ουσιαστικά το εγκόσμιο κακό- και επικαλούνται τη βαθιά ανθρωπιά μας:
Wolves wrote this, recorded this
And today is Monday, June 21
The days are numbered
And so are words
We repeat the same old words
Το τραγούδι "Ghost Entry" συνοδεύεται και από ένα αλλόκοτο κι ωραίο remix των Autechre. Αλλά, προτιμήθηκε το original.
Έχω ξαναγράψει ότι η σχετικά νέα τάση του λεγόμενου organic ή ethnohouse συχνά οδηγεί σε μουσικές αμφίβολης καλλιτεχνικής ποιότητας. Ωστόσο ο Ρώσος Rapossa στο νέο του single, "Lakshmi", πλάθει ένα ήχο λιτό και- θα έλεγα- επικό και λυρικό μαζί, με ελαφριά πατήματα από την Ανατολή. Το κομμάτι ανήκει στη συλλογή Awaken Hearts Vol. 1, όπως και το εξίσου αξιόλογο "Warung Warrior" του Dr. Parnassus που επίσης εμπεριέχεται στη λίστα.
Οι Σουηδοί Fontän στο παρελθόν μας έχουν συγκινήσει εντόνως και πολλάκις. Στο φετινό τους single "Serpentines" εμπνέονται από το ταξίδι τους στο Μπουτάν. Μινιμαλιστικό, αρχέγονο μα και εκλεπτυσμένο ηλεκτρονικό psych rock, όπως μόνο το ντουέτο των Jesper Harold και Johan Melin ξέρει εδώ και χρόνια να προσφέρει.
Το περσινό ντεμπουτο του Αθηναϊκού πειραματικού τζαζ τρίο Mob έκανε μεν θραύση, αλλά κάπως με κούρασε η εγκεφαλικοτητα και η λίγο με το ζόρι προσπάθεια για μουσική αντισυμβατικότητα. Αλλά, είναι μεγάλη τιμή ότι ολοκληρος James Lavelle ήδη ρεμίξαρε ένα κομμάτι τους και μάλιστα ετοιμάζει ολόκληρο άλμπουμ με remixes τους. Λοιπόν, φαντασιώνομαι να παίζω το Unkle remix του "5055" σε ένα underground κλαμπάκι με κόσμο που να γουστάρει τα αργά μα γεμάτα πάθος αστικά beats. Μάλλον ευσεβείς πόθοι, ειδικά στον Βόλο…
Όχι ότι η συνεργασία του Moby με το νέο αστέρι της techno Anfisa Letyago είναι κάτι το ιδιαίτερο, αλλά… γίνεται να μην αναφέρουμε τον φαλακρό Αμερικάνο φίλο μας με την τόσο σημαντική καλλιτεχνική παρακαταθήκη; Η εκδοχή των Girls of the Internet μας δίνει ένα ρομαντικό chill / deep house άσμα.
Ο Καναδός lazy deejay στο ντεμπούτο ep του πατάει με το ένα πόδι στην πλούσια deep house σκια των 90s και με το άλλο στο λεγόμενο στιλ του lofi house, που κατά τ’ άλλα έχει σχεδόν σβήσει, όπως πολλά από τα ιντερνετικά κινήματα της ηλεκτρονικής μουσικής, βλ. witch house, που προαναφέραμε.
Αγαπάμε τον Fort Romeau, εν μέρει επειδή φτιάχνει άλμπουμ όπως το Romantic Gestures, στο οποίο συλλέγει με ταπεινότητα, έμπνευση και κυρίως σωστή DJ αντίληψη κομμάτια προορισμένα για μεταμεσονύκτια και μισοφωτισμένα dancefloors: τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο.
Το άλμπουμ Motherless Father (Brownswood Recordings) του DJ, παραγωγού και μουσικού Lefto Early Bird μπορεί να μην έχει, κατά τη γνώμη μου, ούτε έναν τόσο ωραίο τίτλο, ούτε ένα όμορφο εξώφυλλο, αλλά προς το παρόν αποτελεί το αγαπημένο μου full-length για το 2024. Σκοτεινό και ατμοσφαιρικό tech house με ισχυρές δόσεις από την bass παράδοση αλλά και από τη νέα jazz της Μεγάλης Βρετανίας, καθώς και διαποτισμένο με υψηλή μελωδική αντίληψη και με μια κινηματογραφική ευαισθησία, χαρακτηριστικά που αφήνουν χαραμάδες φωτός. Με κάτι τέτοια άλμπουμ η εναλλακτική χορευτική ηλεκτρονική μουσική πάει μπροστά. Θα επανέλθουμε.
Η λίστα μας κλείνει με το υπέροχο τραγούδι "Empty and Silent" των Mount Kimbie, με τα ανεπανάληπτα φωνητικά του King Krule. Ένας motorik ρυθμός συνοδεύει ambient ηχοτοπία και post-punk κιθάρες σε ένα πραγματικό ποίημα αφιερωμένο στη δύσκολη αισιοδοξία μας.
Πιστεύω πως θα βρω χρόνο να επανέλθω μετά από 3-4 μήνες με μια νέα λίστα με φρέσκες μουσικές κυκλοφορίες, συνοδευόμενες από το απαραίτητο αρθράκι.
Νομίζω πως το 2023 ξεπέρασε κάθε άλλη χρονιά σε κούραση και τρέξιμο, αλλά και σε δημιουργικότητα και αγάπη… Όπως και να 'χει όμως, ο χρόνος που απέμεινε για μουσική ήταν λίγος και τελικά ελάχιστος ο αφιερωμένος στις κυκλοφορίες του έτους. Συν τοις άλλοις, μου βγήκε πηγαία μια έντονη αυστηρότητα και εκλεκτικότητα, όσον αφορά τη μουσική του 2023: άκουσα αρκετά LPs και EPs και τραγούδια, αλλά τα περισσότερα από αυτά μου φάνηκαν βαρετά, μέτρια και αδιάφορα. Έτσι, στις φιλικές μουσικές κουβέντες εντός του έτους, αυτοβαφτίστηκα “γεροπαράξενος”. Ωστόσο, κάτι έμεινε από όλη αυτή τη διαδικασία, πιθανώς κάτι σημαντικό: 10 LPs και 5 EPs - singles, κυκλοφορίες του 2023 που ξεχώρισα και εκτίμησα. Επομένως, οι επιλογές είναι καθαρά προσωπικές και υποκειμενικές. Ευελπιστώ να τις εκτιμήσετε.
Το Lost Star των Βρετανών Statues εμπεριέχει τέσσερα tracks υποδειγματικού σύγχρονου balearic beat, σε midtempo ρυθμό, με το όνειρο στο τιμόνι κι ανοίγματα στη disco, στο deep house, στο ambient ακόμα και στο ψυχεδελικό ροκ.
Ο πρωτεργάτης του electro και του Detroit techno Juan Atkins επανέρχεται ως Cybotron, μετά από δέκα χρόνια, με δύο tracks σε ένα ύφος γνώριμο, κλασικό μα και τόσο ταιριαστό στην αβέβαιη τεχνοκρατική εποχή μας, δηλώνοντας με θάρρος, στοχασμό και ευαισθησία πως η τεχνολογία πρέπει να διέπεται από ανθρωπιά.
Στην ανασκόπηση μας για το 2022, το ντεμπούτο των United Freedom Collective φιγούραρε στο νο1 της λίστας των EPs. Το 2023 επέστρεψαν με μια εξίσου δυνατή δουλειά, στο ιδιαίτερο jazzy, afro και organic house στιλ τους, αλλά με πιο προσεγμένες, πλούσιες ακόμα και κάποιες στιγμές συμφωνικές ενορχηστρώσεις, όπως στο ορχηστρικό "To The Sea", που κλείνει το EP.
Τις δύο πρώτες θέσεις των EPs και των singles για το 2023 καταλαμβάνουν κυκλοφορίες που μας έρχονται από το Gothenburg: αυτή η παραθαλάσσια πόλη της δυτικής Σουηδίας αποτελεί εδώ και το σχεδόν 25 χρόνια το κέντρο μιας ιδιαίτερης μουσικής σκηνής, που παντρεύει το ψυχεδελικό ροκ, την electronica, το folk και τη τζαζ. To γκρουπ που ξεκίνησε την όλη ιστορία ήταν οι Studio των Dan Lissvik και Rasmus Hägg, οι οποίοι ηχογράφησαν κατά τη διάρκεια των 2000s στη δισκογραφική Service ενώ σήμερα τον ήχο του Gothenburg αντιπροσωπεύει υποδειγματικά η Höga Nord Records.
Το νέο σχήμα των Fauna δίνει σάρκα και οστά στην πιο ψυχεδελική και άγρια πλευρά του ξεχωριστού ήχου της Σουηδικής πόλης. Μέσα στο 2023 κυκλοφόρησαν μόλις τέσσερα κομμάτια στο διαδίκτυο, τα οποία όμως εντυπωσιάζουν με την υπερβατική τους instrumental ψυχεδέλεια. Ένας χορευτικός ρυθμός , εμπλουτισμένος με tribal κρουστά πάνω στον οποίο απλώνονται αφαιρετικές και κυρίως ανατολικών κλιμάκων μελωδίες, χωρίς ποτέ να χάνεται ένα ροκ αίσθημα ευφορίας και μέθεξης.
Όπως φανερώνει και το όνομα τους, οι Sun City Gbg (Gothenburg ) είναι περήφανοι για δύο πράγματα: για την πόλη τους και για τον βασιλιά Ήλιο. Το δεύτερο EP τους είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στον Σουηδό συνδικαλιστή Joe Hill (1879-1915), που έδρασε στις ΗΠΑ και εκτελέστηκε λόγω της δράσης του. Οι Σουηδοί σκιαγραφούν τον Joe Hill και το έργο του, μέσα από έναν ήχο που ενώ έχει έναν χαρακτήρα θερινό, ράθυμο, μα και γκρουβάτο φέρνοντας στο νου τα late 80s - early 90s, με μπάντες όπως οι Happy Mondays και οι Massive Attack, η καρδιά του είναι ταυτόχρονα νοσταλγική και μεγαλειώδης, σαν ένας παιάνας που ακούγεται το ηλιοβασίλεμα, αφιερωμένος σε αυτή την ιστορική μορφή της παγκόσμιας Αριστεράς.
Εκρηκτικό, μα και ψαγμένο full-length από τους Syndrom Samaznanca, μια underground μπάντα από τη Λευκορωσία. Τραγουδάνε στα ρωσικά, οπότε δεν έχω ιδέα για το περιεχόμενο των στίχων, αλλά η μουσική είναι πραγματικά αξιόλογη: ένα εντελώς σημερινό psych - acid rock, με μνήμες από το παρελθόν -από τo κλασικό garage, στα καλιφορνέζικα late 60s ως και το krautrock σε πολλές από τις πτυχές του- ωστόσο αυτές οι μνήμες συγχωνεύονται ωραία, πρωτότυπα και σφιχτοδεμένα.
O Dag Rosenqvist παρουσιάζει το δεύτερο full-length άλμπουμ του, με το ψευδώνυμο Småland, που αποτελεί το όνομα μιας ήσυχης και εξοχικής επαρχίας της νότιας Σουηδίας. Η μουσική του είναι beatless ambient κάπου ανάμεσα στο βαριά drones του Tim Hecker και τις λυτρωτικές μελωδίες του Eluvium, με σαφείς επιρροές από το εντόπιο folk. Στο Döden αποτυπώνεται μια αλλόκοτη νοητική και συναισθηματική πορεία από την επαρχιακή μελαγχολία στη συμπαντική αρμονία.
Στους Hyperculte συμμετέχουν ο μπασίστας Vincent Bertholet των αγαπημένων Orchestre Tout Puissant Marcel Duchamp, παρέα με την ντράμερ Simone Aubert. Στο δεύτερο άλμπουμ τους προσφέρουν μια πολύ αξιόλογη μοντέρνα εκδοχή πειραματικού ροκ, που συνδυάζει το krautrock των Can με ένα post-punk / new wave, με έντονα tribal στοιχεία -στο νου μου ήρθαν οι Siouxsie and the Banshees. Κι όλα αυτά περασμένα μέσα από το πνεύμα της γαλλικής avant-garde, με την τεράστια ιστορία, την οποία προσωπικά γνωρίζω ελάχιστα, αλλά αξίζει να μελετήσω...
Μια παρέα νέων δημιουργών και παραγωγών από το Malmö της Σουηδίας, οι οποίοι όμως έχουν ήδη δώσει δυνατά δείγματα γραφής, δούλεψε στο στούντιο, πάνω στο τριάντα και βάλε χρόνων ακυκλοφόρητο υλικό του βετεράνου πειραματιστή Jon Iverson, προσθέτοντας πινελιές από κρουστά, σύνθια, βιολί, πιάνο και άλλα όργανα. Αποτέλεσμα αυτής της περίεργης συνεργασίας, ένα μειλίχιο μα και ρυθμικό tribal folky ambient.
Τι να πούμε για αυτό το άλμπουμ του ντράμερ και περκασιονίστα Yussef Davis, ενός απο τους πρωταγωνιστές του κύματος της uk jazz; Η θέση στο οποίο το έχω βάλει ίσως να το αδικεί, καθώς μελλοντικές ακροάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε μια άλλη πολύ πιο διθυραμβική αποτίμηση. Στο Black Classical Music, το οποίο έχει έναν επιφανειακά αλαζονικό αλλά στην ουσία απόλυτα εύστοχο τίτλο, παρουσιάζεται ολόκληρη η πορεία της τζαζ μουσικής: οι αφρικανικές ρίζες, η τζαζ της Νέας Ορλεάνης, το bebop, η soul/funk, η fusion, το nu jazz και οι πιο πρόσφατες εξελίξεις, με απλότητα, έμπνευση, εκτελεστική δεινότητα και ένα βιωματικό δέσιμο με το θαύμα της μουσικής.
Κι όμως το αυτό ημιαυτοσχεδιαστικό, διασκεδαστικό και αναμφίβολα ιδιοσυγκρασιακό άλμπουμ του ντράμερ Pontus Torstensson από το Gothenburg - να που επανήλθαμε στον ήχο αυτής της πόλης- μου άρεσε τόσο, ώστε να σκαρφαλώσει ως την 5η θέση του top-10 μου για το 2023. O Torstensson συμμετέχει σε συγκροτήματα, που καταγίνονται σε μια ποικιλία ειδών από ψυχεδελικό ροκ και krautrock μέχρι nu disco και deep house. Όλες αυτές οι επιδράσεις περνάνε στο Forest Flanger δημιουργικά και κεφάτα, με τον ίδιο τον Torstensson / Tentakel να κεντάει κυρίως στα ντραμς, αλλά και σε άλλα όργανα.
Μάλλον το συγκεκριμένο, πέμπτο άλμπουμ των Goat είναι το καλύτερο τους, μετά το αριστουργηματικό τους ντεμπούτο, World Music (2012). Το γνώριμο διονυσιακό ψυχεδελικό ροκ τους δίνει και πάλι ισχυρό παρόν, αλλά αφενός εμπλουτίζεται από υπέροχα αφομοιωμένες επιρροές από κλασικές Σουηδικές μπάντες, κυρίως τους Träd, Gräs & Stenar, αφετέρου η παγανιστική αγριότητα τους κάπως γλυκαίνεται, ειδικά στο επίπεδο των φωνητικών: είναι στιγμές που η μαινάδα τραγουδίστρια ξεφεύγει σε μονοπάτια εξίσου σέξι και αιθέρια. Ακούστε, για παράδειγμα, το τραγούδι "I Became The Unemployment Office".
Στο δεύτερο άλμπουμ τους, οι Αυστριακοί Takeshi's Cashew παρουσιάζονται πολύ πιο εμπνευσμένοι μα και ώριμοι σε σχέση με το προ δύο χρόνων ντεμπούτο τους. Στο Enter J’s Chamber μια λιτή και μελωδική εκδοχή του 70s jazz - prog rock συναντά τις πιο σύγχρονες τζαζ και ηλεκτρονικές τάσεις, ενώ τα μπολιάσματα από latin, αραβική και κινεζική μουσική συντελούν σε ένα άλμπουμ που γιορτάζει την πολυπολιτισμικότητα και καταφάσκει στη ζωή.
Μια παρόμοια αίσθηση αρμονικής συνύπαρξης των λαών και μιας ήρεμης αισιοδοξίας αποπνέει και το εκπληκτικό Mutual Occultation του Arif Mirbaghi, πάλαι ποτέ μέλος των μεταλλάδων Protest the Hero. Βέβαια πλέον ο Arif δίνει ρέστα σε μια nu jazz, με έντονες dub επιρροές, η οποία βυθίζεται στην παράδοση της Ανατολής, με έναν τρόπο λιτό, ακόμα και τραχύ μα και βαθιά πνευματικό. Μουσική που έχει σίγουρα δημιουργηθεί στα σκιερά σοκάκια της Ανατολικής Μεσογείου
1. Pejzaż - List (The Very Poish Cut Outs)
Τα δύο άλμπουμList I καιList IIτου Πολωνού Pejzaż συγκροτούν ένα ενιαίο μουσικό έργο, το οποίο δεν προορίζεται για πολλές και απρόσεκτες ακροάσεις, αλλά για λίγες και καλές, μην πω συγκλονιστικές. Ο Bartosz Kruczyński, όπως είναι το πραγματικό του όνομα, φτιάχνει ένα κολλάζ από samples τα οποία αντλεί από την ηλεκτρονική, ποπ και ροκ μουσική της Ανατολικής Ευρώπης κατά τη δεκαετία του 90 και των αρχών αυτής του 2000, στη λογική των δύο πρώτων άλμπουμ του DJ Shadow, σε ένα όμως σαφώς πιο ambient ύφος. Κάτω από μια μουσική και πολιτισμική επαναφορά της μνήμης, αναπτύσσεται ένας κοινωνικοπολιτικός και τελικά υπαρξιακός προβληματισμός, σχετικά με το πως διαμορφώθηκαν οι ζωές των ανθρώπων της Ανατολικής Ευρώπης μετά την πτώση του τείχους. Ωστόσο, αυτή η ανίχνευση μέσα στο παρελθόν, καθώς δομείται με έναν βαθύ λυρισμό, αλλά και μια λεπτή ειρωνεία, δεν καταλήγει σε βέβαια συμπεράσματα, αντιθέτως αφήνει τον ακροατή μετέωρο ανάμεσα στη νοσταλγία και την αμφιβολία.
Αυτές ήταν, λοιπόν, οι βασικές εξερευνήσεις μου στον μουσικό κόσμο του 2023. Αν και είμαι βέβαιος ότι μέσα στους επόμενους μήνες θα ανακαλυφθούν και άλλες κυκλοφορίες του συγκεκριμένου έτους, εξίσου αξιόλογες. Και φυσικά, το 2024 με τα μουσικά του δώρα καραδοκεί. Οπότε, εύχομαι να έχουμε υπέροχες ακροάσεις και μέσα στο νέο έτος!
Τον Μάρτη του 2019, δηλαδή πριν 4 χρόνια, είχαμε σε αυτό εδώ το ιστολόγιο παρουσιάσει το εν πολλοίς άγνωστο, αλλά αξιολογότατο ambient άλμπουμSpeak To Me (1987) του Ελληνοαμερικάνου Paul Voudouris. Στην εισαγωγή εκείνης της παρουσίασης, είχα γράψει τα εξής:
"Αν και ακούω εδώ και πολλά χρόνια μουσική, νιώθοντας πως αυτή η πράξη γίνεται ολοένα πιο συνειδητή και ουσιαστική, ακόμα μένω έκπληκτος όταν ανακαλύπτω φοβερά άλμπουμ, τα οποία παραμένουν σχεδόν άγνωστα, ακόμα και στους πιο υποψιασμένους ακροατές. Άλλωστε, κι αυτό εδώ το blog σταδιακά διαμορφώθηκε σε ένα μέσο παρουσίασης αυτών των άλμπουμ, ουσιαστικά σε ένα αρχείο από μνήμες, οι οποίες τόσο εύκολα φθείρονται στον μεταμοντέρνο κόσμο μας."
Αυτές οι προλογικές θέσεις ταιριάζουν ταμάμ και για το συγκεκριμένο κείμενο, στο οποίο θα αποπειραθούμε να αναδείξουμε ακόμα ένα underground αλλά εξαιρετικό ambient άλμπουμ, το Tooo Deep(2003) των 2 Avocados.
Η ιστορία της συγκρότησης του σχήματος με το τόσο περίεργο όνομα ξεκινά κατά τη δεκαετία του 1990, ειδικά στο δεύτερο μισό της, στην πόλη της Μόσχας. Ενώ ακόμα οι κάτοικοι της ρωσικής μητρόπολης και ευρύτερα ο λαός όλης της χώρας δεν έχουν συνέλθει από την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και γενικά του Ανατολικού Μπλοκ, μία ομάδα μουσικών και παραγωγών της ηλεκτρονικής μουσικής, επηρεασμένη έντονα από τις εξελίξεις στην electronica της Δύσης, αγωνίζεται να βρει μία πιο προσωπική έκφραση. Οι καλλιτέχνες αυτοί έχουν συγκεντρωθεί γύρω από την δισκογραφική Citadel Records και εξειδικεύονται σε στιλ όπως ambient, trip hop, downtempo, IDM και techno, δηλαδή τάσεις που από τα μέσα των 90s ως και τις αρχές των 00s είναι ισχυρές.
Το project των 2 Avocados αποτέλεσε προϊόν συνεργασίας ανάμεσα στον επικεφαλής ίσως της πιο σημαντικής μπάντας της Citadel Records, των Moscow Grooves Institute, Arkady Marto (Аркадий Мартыненко), στον Dimitry Pronin - ο οποίος που και που χρησιμοποιεί και το ψευδώνυμο Dimitry from Moscow, μια αναφορά στον Dimitri from Paris- στον Dima Novikov και last but not least στον Hans Holman. Σκοπός του project ήταν η διοχέτευση των πιο αφαιρετικών, μινιμαλιστικών αναζητήσεων του κουαρτέτου, πέρα από τους ορίζοντες του trip hop, του IDM ή του techno.
Ειδική μνεία αξίζει στον Hans Holman (Ганс Хольман), ψευδώνυμο του Andrej Savčenko (Андрей Савченко). Ο Holman αποτελεί μια φοβερά ενδιαφέρουσα μορφή του μοσχοβίτικου και ευρύτερα Ρωσικού underground, για τον οποίο αξίζει ένα ξεχωριστό αφιέρωμα. Ας αναφερθεί ενδεικτικά ότι μαζί με τον ήρωα της ρωσικής ηλεκτρονικής σκηνής Dolphin (Andrey Lysikov / Андрей Лысиков) ίδρυσε το hip hop - electronica - alt rock γκρουπ Dubovyy Gaay" (Дубовый Гаайъ) (1994-2003) - που μεταφράζεται ως “άλσος από βελανιδιές”- αλλά και το post punk - industrial - noise rock συγκρότημα των Alien Pat. Holman, που πήρε το όνομά του από τη λογοτεχνική ηρωίδα Patricia Holman του μυθιστορήματος Οι Τρεις Σύντροφοι του Έριχ Μαρία Ρέμαρκ. Ο Hans πλέον είναι DJ στο club Gazgolder της Μόσχας, παίζοντας μια μίξη από minimal techno, organic- world house, ambient και IDM.
Φανταστείτε, λοιπόν, μία ομάδα νέων ανθρώπων, οι οποίοι αρχικά μεγάλωσαν στο πολιτικό, κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον της ΕΣΣΔ, δηλαδή σε ένα κλίμα αντιφατικό, που από τη μία ευνοούσε την πνευματική και καλλιτεχνική καλλιέργεια, αλλά από την άλλη περιόριζε την ελευθερία της έκφρασης μέσα από ένα στενό κομματικό και γραφειοκρατικό πλέγμα. Στη συνέχεια όμως, μετά το 1990-91 έβαλαν πλώρη για τους ανοιχτούς, αλλά χαοτικούς και αγχωτικούς δρόμους του Δυτικού κόσμου. Αυτή ακριβώς η πορεία γίνεται αισθητή στο άλμπουμ τους Tooo Deep ως 2 Avocados.
Ουσιαστικά, το Tooo Deep είναι το αποτέλεσμα κάποιων κατά κύριο λόγο αυτοσχεδιαστικών session των συμμετεχόντων, οι οποίοι παίζουν synths, πιάνο, ακουστική κιθάρα και κρουστά, αποφεύγοντας συνειδητά τη χρήση midi. Κατά συνέπεια, το ύφος των 2 Avocados είναι αφαιρετικό και χαμηλόφωνο, με διακριτικά και επαναλαμβανόμενα μελωδικά, ρυθμικά και ευρύτερα ηχητικά μοτίβα μπλεγμένα με απλωτά ατμοσφαιρικά synth pads. Οι Ρώσοι μουσικοί αξιοποιούν ταυτόχρονα με κέφι, σεβασμό και εσωστρέφεια μνήμες κυρίως από την τευτονική kosmische μουσική (Zoo,किया है ?, Liquid Sky) και από το new age (Defleuration, 7.40), αλλά και από το πρώιμο avant-garde (D.I.P.) και τη τζαζ (The Last Dump). Βέβαια, δεν πρέπει να παραλείψουμε και μια πιθανή επιρροή από τον συντοπίτη των 2 Avocados και πρόσφατα αποθανόντα Eduard Artemyev, υπεύθυνο για το soundtrack ταινιών του Andrei Tarkovsky. Αυτές οι επιρροές αφομοιώνονται στο jamming των μελών του γκρουπ, που ενώ παραμένει ελεύθερο και χαλαρό, χωρίς κέντρο και σκοπό, σπάνια φτάνει στην παντελή έλλειψη συνοχής, όπως στη σύνθεση με τον αυτοσαρκαστικό τίτλο Smartsong.
Συμπεραίνουμε ότι αυτή η στιλιστική κατεύθυνση των 2 Avocados προϋποθέτει αφενός μια λεπτά δουλεμένη καλλιτεχνική αντίληψη, μια βαθιά και διευρυμένη μουσική και αισθητική βάση, αφετέρου μια ελευθερία έκφρασης, ειδικά όσον αφορά το παιχνίδι με τα δυτικόφερτες αποχρώσεις της ηλεκτρονικής μουσική, καθώς και την παράδοση άνευ όρων σε μία τέχνη που δεν κουβαλά ένα σαφές πολιτικό ή κοινωνικό μήνυμα. Προφανώς, η σύζευξη του σοβιετικού παρελθόντος και του δυτικότροπου (τότε) παρόντος είναι εμφανής. Βέβαια, εδώ χρειάζεται να σημειωθεί ότι στο Tooo Deep, πέρα από τον αυτοσκοπό του παιχνιδιού με τις φόρμες και τις δομές του ήχου, υφέρπει ένα σαφές νόημα που έχει και μία κοινωνική πτυχή: η πραγμάτωση μιας προσωπικής ελεύθερης έκφρασης, η οποία όμως περιορίζεται από τους άγραφους νόμους της αισθητικής, της ευαισθησίας και της πνευματικής καλλιέργειας.
Ωστόσο αυτή η αισθητικά οριοθετημένη ελευθερία με τη σειρά της εξυπηρετεί την εξωτερίκευση μιας βαθιάς ψυχολογικής αναζήτησης, μιας εξίσου συνειδητής και ασύνειδης τάσης για εσωτερική γαλήνη. Επομένως, μια δεύτερη αναφορά στον Tarkovsky δεν θα ήταν άτοπη. Στο εναρκτήριο track του άλμπουμ 2 Deep ακούγεται μία ψιθυριστή φωνή από τα βάθη, αναζητώντας το έξω και τη σύνδεση με τον ακροατή
Ο κύκλος ακροάσεων, σκέψεων και συναισθημάτων που άνοιξε η αναχώρηση του Βαγγέλη Παπαθανασίου για τα άστρα δεν έχει ακόμα κλείσει και δεν γνωρίζω πότε πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο...
Ένα μέρος αυτού του ταξιδιού αποτυπώθηκε στο αφιέρωμα στο έργο του από την ραδιοφωνική εκπομπή And Now For Something Completely Different, η οποία προβάλλεται κάθε Δευτέρα, 22.00-00.00, στον Nova Fm 106 της Μαγνησίας, σε επιμέλεια και παρουσίαση των Γιώργο Ζούκα και Κώστα Αργύρη. Σε αυτό το αφιέρωμα συνέδραμα ως καλεσμένος.
Όπως λέει και ο Γιώργος στην αρχή της εκπομπής, δεν ακολουθήσαμε μια χρονολογική πορεία στο αφιέρωμα, αλλά προχωρήσαμε με βάση την έμπνευση, τους συσχετισμούς της μεγάλης γκάμας των μουσικών στιλ που ανέπτυξε ο Vangelis, αλλά και τη συζήτηση της στιγμής. Βέβαια, ένα μονάχα μέρος από αυτή τη συζήτηση βγήκε στον ραδιοφωνικό αέρα.
Εμείς πάντως περάσαμε υπέροχα το 2ωρο που διήρκησε η εκπομπή. Ακόμα περισσότερο, αισθανθήκαμε περήφανοι, επειδή ως Βολιώτες, τιμήσαμε έναν πολύ σπουδαίο Βολιώτη (από την Αγριά, για την ακρίβεια).
Καλή ακρόαση!
εικόνα: ο Β. Παπαθανασίου στην παραλία του Βόλου (πηγή)
Να παίζω ως DJ το Four Horsemenστα πιο ετερόκλητα set, από μια βραδιά ατόφιου ροκ ως το κλείσιμο μιας νύχτας βυθισμένης στην ηλεκτρονική μουσική.
Να αγωνίζομαι να ολοκληρώσω τη Φαντασιακή Θέσμιση της Κοινωνίας και να σκέφτομαι πως το "ριζικό φαντασιακό" του Καστοριάδη μπορεί να εκφραστεί μουσικά μέσα από κάποιες στιγμές του Βαγγέλη Παπαθανασίου.
Να θέλω να αφήσω μαλλιά και γένια, ανακατωμένα και χαοτικά, για να μοιάσω στον Βαγγέλη, λες και ήμουν έφηβος μπροστά στο είδωλό του.
Να βολτάρω στην παραλία της Αγριάς, λέγοντας μέσα μου: "λες να τον δω να περπατά ή να κάθεται κάπου;"
Να βλέπω στο YouTube μια πρόσφατη συνέντευξη του και έκθαμβος να συνειδητοποιώ πως, πέρα από κορυφαίος μουσικός, ήταν ένας αληθινός διανοούμενος, με βαθιά κοινωνική και υπαρξιακή σκέψη.
Να βρίσκομαι ένα καλοκαίρι στην Άνδρο -πρώτη φορά διακοπές με την κοπέλα της ζωής μου - και αραχτός σε μια ακρογιαλιά να βιώνω την ευδαιμονία, με το Earth στα ακουστικά.
Να βλέπω στο Blade Runner τη σκηνή του θανάτου του cyborg που ενσαρκώνει ο Rutger Hauer και να εύχομαι να έβρεχε ξαφνικά μέσα στο σαλόνι, μήπως η βροχή κρύψει τα δικά μου δάκρυα.
Σίγουρα δεν θα πρωτοτυπήσω, αν ξεκινήσω αυτό το άρθρο σημειώνοντας πως η σκιά της πανδημίας σκέπασε κάθε πτυχή της ζωής μας, άρα και της μουσικής. Δυστυχώς (και ευτυχώς, από μία άποψη) τελείωσε και το δεύτερο συναπτό έτος με τη δυσοίωνη παρέα του κορονοϊού και οι επιπτώσεις του στη μουσική έχουν ήδη παρουσιαστεί: η καθυστέρηση ή και η αναβολή κυκλοφοριών, η διστακτικότητα όλων των ανθρώπων που εμπλέκονται στο αλισβερίσι της μουσικής -δημιουργών, παραγωγών, διακινητών και καταναλωτών- και βέβαια η τραγική μείωση των συναυλιών και λοιπών εκδηλώσεων. Όπως πολλοί άλλοι φίλοι της μουσικής, έτσι κι εγώ χώθηκα μεν ως τα μπούνια στην αναζήτηση νέων ενδιαφερόντων καλλιτεχνών, τραγουδιών και άλμπουμ μέσα στο 2021, αλλά συχνά με μια γεύση πικράδας και ματαιότητας…
Δεν είμαι σίγουρος, βέβαια, αν φταίει μονάχα η συνθήκη του κορονοϊού για αυτή τη γενικευμένη κριτική που έκανα κατά τη διάρκεια αυτής της χρονιάς. Όσοι διαβάζετε τα κείμενά μου και, ακόμα περισσότερο, όσοι έχετε κουβεντιάσει μαζί μου, γνωρίζετε την αμφισβήτηση που τρέφω για τη mainstream σκηνή. Αλλά, φέτος αυτή η αμφισβήτηση επεκτάθηκε και σε εκείνες τις φωνές που αντιστέκονται στο mainstream: κάπως κουράστηκα με την τάση των εναλλακτικών μουσικόφιλων όχι μόνο να προβάλλουν, αλλά και να αποθεώνουν ελάχιστα γνωστές μουσικές, μια τάση που συχνά μου φαίνεται προϊόν ψυχαναγκασμού και ανασφάλειας. Βέβαια, κι εγώ ο ίδιος σε αυτή την κάστα ως ένα βαθμό ανήκω. Οπότε αναπόδραστα, η μάστιγα της κριτικής στράφηκε κι εναντίον του ίδιου μου του εαυτού: μήπως ακούω μουσική βιαστικά ή -ακόμα χειρότερο- με έναν κίβδηλο ελιτισμό;
Παρόλο που ο κύριος Κόβιντας αλλά και η δεσποινίδα Αυτοκριτική δοκίμασαν την αντοχή μου, μπορώ να πω ότι είχα μια υπέροχη χρονιά, η ζωή μου εξελίχθηκε από πολλές απόψεις και η ευτυχία με επισκέφτηκε συχνά, σε επίπεδο προσωπικό και μαζί μουσικό. Άλλωστε, η ζωή μας είναι δεμένη γερά με τη μουσική, ειδικά όταν σμιλεύουμε συνειδητά μια καθημερινή και βαθιά σχέση μαζί της. Έτσι δέθηκα νοητικά και συναισθηματικά με κάποια άλμπουμ που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2021, έργα που θεωρώ ότι προχωρούν την υπόθεση της μουσικής προς το μέλλον, χωρίς να παραμερίζουν την ανεξάντλητη πηγή του παρελθόντος.
Ξεκινώντας με τα jazz influenced κυκλοφορίες, θα αναφερθώ στη δισκογραφική επιστροφή των Embryo, με το άλμπουμ Auf Auf. Η θρυλική μπάντα βρίσκεται πλέον υπό την ηγεσία, όχι του Christian Burchard, ο οποίος έφυγε από τη ζωή το 2018, αλλά της κόρης του Marcia. Σε συνεργασία με μερικούς από τους κορυφαίους μουσικούς της τζαζ και ροκ γερμανικής σκηνής, η Marcia προσφέρει μια σειρά δαιδαλωδών και σαγηνευτικών συνθέσεων που φέρνουν κοντά τη βαθιά παράδοση της Ανατολής με φιδογυριστές jazz-rock, modal και free jazz ατραπούς.
Βέβαια, ισχυρή τζαζ επιρροή εμφανίζει και το project A Divorce From New York του Ισπανού Álvaro Granda, μέλος του ντουέτου Reykjavik606. Στο άλμπουμ This Ain’t Jazz No More πράγματι αναδομεί τη μητέρα της μαύρης μουσικής, παντρεύοντάς την ευφάνταστα με την dance electronica, δηλαδή τα breaks, το house και το drum n bass. Οι δημιουργίες του Álvaro θεμελιώνονται στη χρυσή για τέτοια ειδολογικά αμαλγάματα δεκαετία του ‘90, προτείνοντας όμως μια συναρπαστική εξέλιξη.
Επίσης, στα αγαπημένα μου άλμπουμ του έτους συμπεριλήφθηκαν και κάποιες κυκλοφορίες που φλερτάρουν μεν με τη τζαζ, αλλά περισσότερο ανοίγονται σε ένα πάντα ανοιχτών οριζόντων ροκ. Οι Σουηδοί Time Is A Mountain επέστρεψαν με το τρίτο τους άλμπουμ III, όπου εκσυγχρονίζουν τον ήχο των συμπατριωτών τους Arbete Och Fritid και Archimedes Badkar, δηλαδή αυτό το τρελό folk και ψυχεδελικό jazz-rock, στρεφόμενοι προς ένα ηχόχρωμα διακριτικό και χαμηλόφωνο, ειλικρινές και ζεστό, που όμως δεν χάνει τον περιπετειώδη του χαρακτήρα.
(Δυστυχώς το άλμπουμ ΙΙΙ των Time Is A Mountain δεν διατίθεται προς ακρόαση στη χώρα μας.)
Στο άλμπουμ We're OK. But We're Lost Anyway των Ελβετών Orchestre Tout Puissant Marcel Duchamp, οι αφρικάνικοι υπνωτιστικοί και μαζί ξεσηκωτικοί ρυθμοί, δείγματα μια πλούσιας λαϊκής μουσικής, συναντιούνται με μοτίβα του λόγιου μινιμαλισμού, υπό την σκέπη του “μεικτού αλλά νόμιμου” ροκ ήχου που έχτισαν μπάντες όπως οι Talking Heads και οι Slits.
Οι επίσης Ελβετοί L’ Eclair, στο τέταρτο full-length τους Confusions μοιάζουν λιγότερο μπερδεμένοι από κάθε άλλη φορά: έχοντας αποφύγει τις catchy και τελικά εύκολες και απλοϊκές μελωδίες των προηγούμενων άλμπουμ τους, παρουσιάζουν ένα jazz-rock δεξιοτεχνικό άλλα όχι φλύαρο, ατμοσφαιρικό αλλά όχι πληκτικό, στοχαστικό και ταυτόχρονα παιγνιώδες.
Ας περάσουμε από το κεφάλαιο της τζαζ σε αυτό της electronica. Τελικά, μετά από μπόλικη σκέψη, θεωρώ ότι το καλύτερο άλμπουμ ηλεκτρονικής μουσικής που άκουσα φέτος - αν εξαιρέσεις το This Ain't Jazz No More, που αναφέρθηκε παραπάνω- είναι το I'm An Arpeggiatorτου Φινλανδού Stiletti-Ana, κατά κόσμον Ilari Larjosto. Στο I’m An Appreciator δομείται ένα balearic στιλ πάνω στα επαναληπτικά μοτίβα του techno, τα αναλογικά beats του deep house και τις trippy μελωδίες και ενορχηστρώσεις του κλασικού ψυχεδελικού και προοδευτικού ροκ.
Τα βαλεαρικά κύματα έχουν καβαλήσει και οι Κωνσταντινουπολίτες Islandman, στο τρίτο τους άλμπουμ Godless Ceremony. Ο ήχος του πλέον για όσους τους ακολουθούν είναι γνωστός, ένα πάντρεμα της πολυστρωματικής μουσικής παράδοσης της Πόλης με downtempo, ethno-house και organic house. To ηχητικό χαρμάνι των Islandman αποπνέει μια πιο έντεχνη μεν, αλλά γνήσια λαϊκότητα, που σπάνια συναντάς στην ηλεκτρονική μουσική ανεξαρτήτως εποχής.
Τώρα, το πιο ακραία ηλεκτρονικό άλμπουμ του 2021 που άκουσα περισσότερο, δηλαδή βασισμένο όχι τόσο στη σύνθεση, αλλά στην τεχνική και την αισθητική της παραγωγής ήταν το basement, etc., ντεμπούτο του downstairs J, ψευδώνυμο του Josh Abramovici. Ο νέοπας από τις ΗΠΑ έχει ως αφετηρία το trip hop - downtempo των Κruder & Dorfmeister και των δύο πρώτων άλμπουμ των Thievery Corporation, το οποίο εν συνεχεία μπολιάζει με στοιχεία από το future bass του Burial, για να καταλήξει σε ένα ομιχλώδες και παραισθητικό ταξίδι.
Στις δύο τελευταίες θέσεις της δεκάδας των πιο αγαπημένων full-length κυκλοφοριών του 2021 θα βρείτε αντίστοιχα δύο άλμπουμ βετεράνων καλλιτεχνών που φέτος επέστρεψαν δυναμικά και απολαυστικά. Το ντουέτο των Dzihan & Kamien στο άλμπουμ IV παρουσιάζει ποικιλόμορφες συνθέσεις, τόσο ορχηστρικές όσο και τραγουδιστικές, σε ποικίλα tempi και δυναμικές, με το nu jazz, το downtempo και το deep house στοιχεία κυρίαρχα.
Από την άλλη οι Lanterna του Henry Frayne στο άλμπουμ Hidden Drives επαναλαμβάνουν, με μια ιδανική ισορροπία ανάμεσα στην εσωστρέφεια και την εξωστρέφεια, το ιδιαίτερο ορχηστρικό -ας το πούμε, post- rock τους, με έντονες τις μνήμες από τη folk παράδοση των ΗΠΑ.
Αφήνουμε όμως για λίγο τα full-length άλμπουμ, για να περάσουμε σε μια συλλογή και σε μερικά EPs. Οι διάσημοι στο indie ακροατήριο Khruangbin συγκέντρωσαν σε μία συλλογή τα remixes στο περσινό τους άλμπουμ Mordechai, τα οποία έχουν επιμεληθεί σημαντικοί και αγαπημένοι παραγωγοί. Μερικά από αυτά είναι αριστουργηματικά: συνοπτικά θα ξεχωρίσω το disco έποςTime (You And I) (Put A Smile On DJ's Face Mix)από τον Felix Dickinson και την “όμορφη σουίτα” που κατορθώνει ο Ron Trent στο Shida (Bella Suite). Σε έναν ανάλογο δρόμο χαλαρής και αισιόδοξης χορευτικης ηλεκτρονικής έκφρασης με υψηλή αισθητική κινηθηκαν και τα φετινά EPs των Residentes Balearicos, δηλαδή των Βενετών παραγωγών Ale Doretto και Luca Averna που πλέον ζουν στην Ibiza.
Ας ολοκληρώσουμε τον απολογισμό της μουσικής του 2021 με μία σύντομη παρουσίαση ελληνικών άλμπουμ που ξεχώρισαν. Πραγματικά φέτος η ελληνική σκηνή έδωσε εξαιρετικά δείγματα σε μια ευρεία γκάμα ειδών και στυλ, άλμπουμ που ανταγωνίζονται στα ίσια την ποιότητα της διεθνούς παραγωγής.
Μάλλον το καλύτερο ελληνικό άλμπουμ που άκουσα φέτος ήταν το Τρία των Λάμδα. Το Αθηναϊκό κουιντέτο προτείνει τη δική του λύση στη φαινομενικά εύκολη, αλλά επί της ουσίας δύσκολη εξίσωση του συνδυασμού ανάμεσα στην ελληνική παράδοση και το ροκ. Έτσι, μια μινιμαλιστική και αρκετά ηλεκτρονική προσέγγιση στο progressive και στο post-rock αλληλεπιδρά γόνιμα με παραδοσιακά μελωδικά, ρυθμικά αλλά και στιχουργικά μοτίβα. Τα τελευταία, βέβαια, μπλέκονται με έναν εντελώς σημερινό σουρεαλιστικό λυρισμό. Η επίδραση του Θανάση Παπακωνσταντίνου είναι παρούσα, αλλά η ατμόσφαιρα είναι πιο αιθέρια, σε σχέση με την πιο γήινη προσέγγιση του Λαρισαίου τραγουδοποιού.
Αξιόλογες δουλειές κυκλοφόρησαν στο χώρο της εντόπιας electronica. Ο Βασίλης Κυρίτσης, κιθαρίστας και βασικός συνθέτης της alt-rock μπάντας Circus Caravan, με το εκκεντρικό μα και λυρικό ψευδώνυμο Occupations Of Uninhabited Space, στο μίνι άλμπουμ του External Monologue συλλέγει ορχηστρικές συνθέσεις, συνοδευόμενες από σύντομα πεζά. Μια, λοιπόν, πολυμεσική προσπάθεια, που φέρνει κοντά τη μουσική και τη λογοτεχνία. Ο εσωστρεφής Συμβολισμός των κειμένων αντιστοιχεί σε ambient και post-rock, που παραμένει ήρεμο, χωρίς όμως να χάνει την σκοτεινιά του, ουσιαστικά μια χαρμολύπη, που εντείνουν τα υπαινικτικά ανοίγματα προς την ελληνική λαϊκή παράδοση.
Δύο μοναχικοί συνθέτες και παραγωγοί ηλεκτρονικής μουσικής μας έδωσαν αντίστοιχα δύο full-length που θα χαρακτήριζα εμπνευσμένα και βαθυστόχαστα. Ο αινιγματικός δημιουργός με το ψευδώνυμο Satori Minayia στο δεύτερο άλμπουμ του Icaro φέρνει ξανά στο προσκήνιο την πιο ονειρική και μελωδική πλευρά του breakbeat, εμπλουτίζοντάς το με στοιχεία από τον πρώιμο Ulrich Schnauss, καθώς και από τη σχετικά νέα τάση του vaporwave. Σκοπός του Satori είναι η έκφραση ψυχολογικών και υπαρξιακών προβληματισμών.
Ενώ, ο Βασίλης Βρακάς, στο τελευταίο μέρος του project του Kamala, δηλαδή στο άλμπουμ Modern Lovers, στοχάζεται γύρω από τον ρόλο και την αξία ενός άπιαστου και ιδανικού ερωτικού αισθήματος στον μεταμοντέρνο κόσμο. Ο Βασίλης υφαίνει προσεκτικά και ευαίσθητα μια downtempo electronica με στοιχεία από τις αχανείς παραδόσεις της Μεσογείου και της Ανατολής.
Κλείνουμε την αναφορα στα ελληνικά άλμπουμ του 2021, με τη μοναδική κυκλοφορία της δισκογραφικής Teranga Beat για τη συγκεκριμένη χρονιά, το Streams του Jan Van Engel, δηλαδή του βετεράνου ντράμερ και περκασιονίστα Γιάννη Αγγελόπουλου. Ο Αγγελόπουλος συμπράττει με τους Παρασκευά Κίτσο στο μπάσο, Βαγγέλη Στεφανόπουλο στο πιάνο και Φώτη Σιώτα στο βιολί, για να παραδώσει μαθήματα κορυφαίας world jazz, στα χνάρια των Mode Plagal και των Greek Fusion Orchestra του Κυριάκου Σφέτσα. Αλλά, υπόψη ότι στο Streams κυριαρχεί η λογική του “ουκ εν τω πολλώ το ευ”, οπότε η αφαίρεση και η ουσιώδης λιτότητα παίζουν κεντρικό ρόλο.
Τα άλμπουμ του 2021 που ξεχώρισα και άκουσα περισσότερο δεν περιορίζονται στα προαναφερθέντα, αλλά θεωρώ πως το συγκεκριμένο άρθρο ήδη επεκτάθηκε με το παραπάνω. Άλλωστε, στη συνέχεια θα βρείτε δύο λίστες, η πρώτη με τα 30 διεθνή άλμπουμ της χρονιάς και η δεύτερη με τα 10 ελληνικά.
Μάλλον το πιο ισχυρό δίδαγμα που πήρα αυτή τη χρονιά, μια σκέψη που συνειδητοποιώ σταδιακά, αλλά μέσα στο 2021 έγινε ξεκάθαρη, είναι ότι η ανθρώπινη πράξη και δράση μετράει περισσότερο. Εκεί διαφαίνεται και κρίνεται η σκέψη και το συναίσθημα. Έτσι, σε μια γεμάτη και αγχωτική καθημερινότητα, πλέον προσπαθώ, μην πω αγωνίζομαι, ώστε η ακρόαση μουσικής να μη είναι μια παθητική, αλλά μια δυναμική και δημιουργική πράξη. Γιατί η ποιοτική μουσική με ειλικρινή και ανθρώπινα εφαλτήρια επηρεάζει τη συνείδηση των ανθρώπων και τελικά τους στρέφει προς το όραμα της εξέλιξης του εαυτού τους και του κόσμου.
30 διεθνή άλμπουμ
Embryo - Auf Auf
Divorce From New York - This Ain’t Jazz No More
Time Is a Mountain - lll
Stiletti-Ana - I'm An Arpeggiator
Orchestre Tout Puissant Marcel Duchamp - We're OK. But We're Lost Anyway
Islandman - Godless Ceremony
L’ Eclair - Confusions
downstairs J - basement, etc.
Dzihan & Kamien - IV
Lanterna - Hidden Drives
Blod – Missväxt
Emanative, Liz Elensky - The Volume Of The Light
Sans Musique - Sansibar
International Music - Ententraum
Cass., Niklas Wandt - Esculturas Rupestres
Mount Liberation Unlimited – Welcome To The Jungle
Nala Sinephro - Space 1.8
Dave - We Are All Alone In This Together
Thomas Blondet & Steven Rubin - Sea Sons
Fama87 - Day, Night
The Invisible Session - Echoes Of Africa
Nicolas Wandt - Solar Musli
Dina ögon - Dina ögon
Whatitdo Archive Group - The Black Stone Affair
The New Age Orchestra - Let’s Dream Together
Cyber Surfer 3D - Ultima
The Vendetta Suite - The Kempe Stone Portal
Al Lover - Soundtrack to the Eavesdropper Cafe
Ross From Friends - Tread
10 ελληνικά άλμπουμ
Λάμδα - Τρία
Occupations Of Uninhabited Space - External Monologue
Satori Minayia - Icaro
Jan Van Angelopoulos – Streams
Kamala - Modern Lovers
Veslemes - Apolithoma
Glacial - Hardcore Lounge
Anopolis - Άνω Πόλης
Stereo Utopia - La Terra Madre
Cheapedits - Nuit Électrique
εικόνα: Lin Quiajun - Listening to music
Υ.Γ.: Αυτό είναι το δωδέκατο συνεχόμενο έτος για τις μουσικές κυκλοφορίες του οποίου γράφω άρθρο (2010-2021). Βέβαια, το 2021 γιορτάσαμε και τα 10 χρόνια δραστηριότητας του Music On Air blog. Καλή χρονιά!
.jpg)
