Από δίσκο σε δίσκο...

 Πριν περίπου ένα χρόνο ο φίλος Κωστής ανέβασε στο YouTube ένα βίντεο με τίτλο Album Chain. Σε αυτό, παρουσίαζε δίσκους βινυλίου και cd της συλλογής του, συνδέοντας το ένα με τον άλλο μέσα από κοινούς τους συμμετέχοντες. Για παράδειγμα ο κιθαρίστας σε ένα LP/ cd έπαιζε επίσης σε ένα άλλο LP/cd ή έκανε μια άλλη άσχετη εργασία, π.χ. να φωτογραφίσει το γκρουπ, ή το κοινό στοιχείο που συνέδεε δύο άλμπουμ ήταν ο κοινός τους παραγωγός! Αυτό το ταξίδι από δίσκο σε δίσκο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ομφαλοσκοπικό, αλλά τελικά είναι συναρπαστικό. Κι εγώ το ξεκίνησα για χαβαλέ, με μόνο όρο να αξιοποιήσω δίσκους (LPs / EPs / singles) της σχετικά μικρής συλλογής μου, πραγματοποιώντας παράλληλα συσχετισμούς λίγο πιο free (θα καταλάβατε παρακάτω). Πάντως, το σημαντικό είναι πως επανάφερα στο νου μου info για μουσικούς που αγαπώ και, ακόμα περισσότερο, να μάθω νέες πληροφορίες, Έτσι, για ακόμη μια φορά συνειδητοποίησα πως είδη και εποχες της μουσικής σχετίζονται μεταξύ τους μέσα από δρόμους συχνά απρόσμενους. 

(Ο τίτλος στο κάθε δίσκου είναι link που οδηγεί σε streaming όλου του άλμπουμ ή ενός track που ενδιαφέρει περισσότερο)

Για πάμε! 

01. Blod - Missväxt (2021)

Ο επικεφαλής του πειραματικού και (κατά τη γνώμη μου) παρωδιακού project Blod, Gustaf Dicksson είναι συνιδιοκτήτης, μαζί με τον Mathias Nilsson, της εκπληκτικής ανεξάρτητης δισκογραφικής του Γκέτεμποργκ Höga Nord Records, στην οποία κυκλοφόρησαν το ντεμπούτο τους οι πολύ ιδιαίτεροι ηχητικά Kanot

02. Kanot - Textile Fantasies (2022) 

O ένας εκ των δύο Kanot είναι ο Jesper Harold, που έπαιζε μπάσο και βιολί στους αναβιωτες του σουηδικού ψυχεδελικού folk rock Grovjobb

03. Grovjobb – Landet Leverpastej (1998 - LP reissue: 2016) 

Βέβαια, ο Jesper Harold έχει φτιάξει μαζί με τον Johan Melin τους αγαπημένους electro-rockers Föntan

04. Fontän – Fontän (2017)

Το τελευταίο κομμάτι του άλμπουμ, "Shadows" έχει ρεμιξαριστεί από τους Pardon Moi, ως μέρος του EP Convenanza Remixes, αφιερωμένο στο ομώνυμο φεστιβάλ που ξεκίνησε ο αείμνηστος Andrew Weatherall 

05. The Grid - Electric Head (1990)

Στις ένδοξες μέρες στο acid house, ο Weatherall παρουσίασε ένα υπέροχο balearic remix του "Floatation", του καταληκτήριου track αυτού του άλμπουμ των Grid. Παράλληλα, οι Grid έχουν συνεργαστεί με τον τεράστιο Robert Fripp, ιθύνοντα νου των King Crimson

06. King Crimson - In the Court of the Crimson King (1969 - reissue: 1970) 

Βέβαια, ο Fripp έχει συμπράξει με τον Brian Eno, στο ιστορικό πλέον άλμπουμ (No Pussyfooting) του 1973. O Eno επίσης έχει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτό το συλλογικό ambient άλμπουμ με τις πολύ δυνατές συμμετοχές:

07. Music For Films III (1988)

Δέκα χρόνια μετά, το 1998 ο Eno πραγματοποίησε ένα και μοναδικό αυτοσχεδιαστικό live με τον επικεφαλής των Can, Holger Czukay, το οποίο μάλιστα κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό. Ο Czukay, λοιπόν, το 1981, με τον φίλο του Jaki Liebezeit, ντράμερ των Can, και με τον μπασίστα, συνθέτη και ποιητή Jah Wobble ηχογράφησαν το άλμπουμ Full Circle. Το κομμάτι "How Much Are They?" αυτού του άλμπουμ εμπεριέχεται στην εξής… dub disco συλλογή, η οποία ουσιαστικά χτίζει ένα πολύ εκλεκτικό dance ύφος

08. Dream Green Island (2003)

Ωστόσο, στην ύστερη του καλλιτεχνική φάση, ο μακαρίτης Czukay συνεργάστηκε με το ντουέτο των Smith & Mudd, σχηματίζοντας το project Bison, το οποίο φιλοξενήθηκε στη δισκογραφική Claremont 56. Ορίστε, λοιπόν, το τρίτο άλμπουμ των Smith & Mudd, όπου οι δύο καλλιτέχνες συνδυάζουν downtempo, folk και disco:

09. Smith & Mudd – Gorthleck (2016) 

Ο Mudd (Paul Murphy), ιδιοκτήτης της Claremont 56, συνέπραξε με τον ήρωα της  ποπ της Λιβύης, Ahmed Fakroun στο παρακάτω καταπληκτικό single:

10. Mudd & Ahmed Fakroun – Drago (2009) 

To "Drago" έχει επίσης ρεμιξαριστεί από το disco - house - dub ντουέτο των Idjut Boys, το πρώτο full-length των οποίων είναι αυτό εδώ: 

11. Idjut Boys – Noid Long Player (1998)

Οι Idjut Boys είχαν την τιμή να συμπεριληφθούν από τον άρχοντα του chill out Jose Padilla στην 3η συνέχεια της συλλογής Cafe Del Mar, με το παραλλαγμένο όνομα Fazed Idjuts και το τραγούδι "Dust of Life" - στα φωνητικά η Sally Rodgers των A Man Called Adam.

12. Café Del Mar - Volumen Tres (1996)

Στην ίδια συλλογή εμπεριέχεται το "Sueno Con Mexico" του Pat Metheny, κομμάτι που ανοίγει μια συλλογή του σπουδαίου τζαζ κιθαρίστα

13. Pat Metheny – Works (1984)

Ο πρόωρα χαμένος Γιαπωνέζος βασιλιάς του jazzy hip hop Nujabes σάμπλαρε το κομμάτι του Metheny "September Fifteenth", για να δημιουργήσει το δικό του ορχηστρικο "A Day by Atmosphere Supreme", το οποίο εμπεριέχεται στο ντεμπούτο του, Metaphorical Music 

14. Nujabes - Metaphorical Music (2003 - LP reissue: 2018) 

Σε αυτό το άλμπουμ, ο Nujabes αποτίνει ένα φόρο τιμής στους καλλιτέχνες που τον έχουν επηρεάσει, που βέβαια μόνο τυχαίοι δεν είναι. Έτσι, στο ξεκίνημα του track "Horn in the Middle", ακούμε τον John Coltrane να μιλά σε απόσπασμα από μια συνέντευξη του το 1960. Άρα, δεν μπορούμε παρά να συνεχίσουμε με το παρακάτω αθάνατο αριστούργημα: 

15. John Coltrane - A Love Supreme (1965 - reissue: 2018)

Η σχεδόν αυτονόητη συνέχεια που έρχεται στο νου είναι ένα από τα ρηξικέλευθα άλμπουμ του Miles Davis, με τον οποίο ο John Coltrane συνεργάστηκε, κυρίως στο αντάξιο της φήμης του Kind of Blue (1959)

16. Miles Davis - In A Silent Way (1969 - reissue: 2009)

Ένας από τους δασκάλους του Miles Davis στον bebop στιλ ήταν ο Dizzy Gillespie. Οι δύο μεγάλοι τζαζίστες συναντήθηκαν ζωντανά τουλάχιστον μια φορά, παρέα με τον Charlie Parker, το 1948 στο Σικάγο. Οπότε, ακολουθεί μια περίεργη -θα έλεγα- επανακυκλοφορία του κλασικού "Manteca" του Gillespie:

17. Dizzy Gillespie – Manteca (The Funky Lowlives Remix) (2003)

Στην α’ πλευρά έχουμε το remix των Funky Lowlives στο standard του D. Gillespie, ενώ στη β’ πλευρά την πρωτότυπη σύνθεση, όπως παίχτηκε στις 4 Μαρτίου το 1961 στο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης. 

18. The Funky Lowlives – Time Traveller Man / Float Through Stars EP (2006)

Σε αυτό το EP, κυκλοφορία των Funky Lowlives (φοβερό downbeat - breaks - latin - house ντουέτο εκ Μεγάλης Βρετανίας), η trip hop μπαλάντα "Float Through Stars" σερβίρεται σε κοσμικές dub διαστάσεις, ρεμιξαρισμένη από τους Boozoo Bayou. Αλλά, οι Boozoo Bayou έχουν ρεμιξαριστεί, με τη σειρά τους,  από τους Thievery Corporation, συγκεκριμένα το κομμάτι "Under My Sensi" από το ντεμπούτο τους Satta (2001). Ως εκ τούτου…

19. Thievery Corporation – The Mirror Conspiracy (2000)

Στο άλμπουμ τους Cosmic Game (2004), οι φίλοι μας, οι Thievery είχαν ως προσκεκλημένο τον David Byrne, που τραγούδησε σε ένα από τα καλύτερά τους τραγούδια, το "Heart's A Lonely Hunter". Ο David Byrne έχει επιμεληθεί αυτή τη samba συλλογή, στη δική του δισκογραφική Luaka Bop :

20. Brazil Classics 2: O Samba (1989)

Άλλωστε, οι Eric Hilton και Rob Garza (Thievery Corporation) έχουν επηρεαστεί πολύ από τη μουσική της Βραζιλίας, κυρίως τη bossa nova…

Όπως κατανοείτε, αυτο το ταξίδι δεν τελειώνει ποτέ!

Βαγγέλης Παπαθανασίου (1943-2022): ένα κοσμικό ταξίδι με προορισμό την ανθρώπινη καρδια

Η αφιερωματική τριλογία στον μοναδικό Βαγγέλη Παπαθανασίου έκλεισε με ένα εκτενές και πιο σφαιρικό κείμενο στο Avopolis.

Καλή σας ανάγνωση... 

In memory of... Vangelis: ένα ραδιοφωνικό αφιέρωμα

Ο κύκλος ακροάσεων, σκέψεων και συναισθημάτων που άνοιξε η αναχώρηση του Βαγγέλη Παπαθανασίου για τα άστρα δεν έχει ακόμα κλείσει και δεν γνωρίζω πότε πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο... 

Ένα μέρος αυτού του ταξιδιού αποτυπώθηκε στο αφιέρωμα στο έργο του από την ραδιοφωνική εκπομπή And Now For Something Completely Different, η οποία προβάλλεται κάθε Δευτέρα, 22.00-00.00, στον Nova Fm 106 της Μαγνησίας, σε επιμέλεια και παρουσίαση των Γιώργο Ζούκα και Κώστα Αργύρη. Σε αυτό το αφιέρωμα συνέδραμα ως καλεσμένος.

Όπως λέει και ο Γιώργος στην αρχή της εκπομπής, δεν ακολουθήσαμε μια χρονολογική πορεία στο αφιέρωμα, αλλά προχωρήσαμε με βάση την έμπνευση, τους συσχετισμούς της μεγάλης γκάμας των μουσικών στιλ που ανέπτυξε ο Vangelis, αλλά και τη συζήτηση της στιγμής. Βέβαια, ένα μονάχα μέρος από αυτή τη συζήτηση βγήκε στον ραδιοφωνικό αέρα. 

Εμείς πάντως περάσαμε υπέροχα το 2ωρο που διήρκησε η εκπομπή.  Ακόμα περισσότερο, αισθανθήκαμε περήφανοι, επειδή ως Βολιώτες, τιμήσαμε έναν πολύ σπουδαίο Βολιώτη (από την Αγριά, για την ακρίβεια). 

Καλή ακρόαση!

εικόνα: ο Β. Παπαθανασίου στην παραλία του Βόλου (πηγή)

Η ακρόαση μουσικής ως δημιουργική πράξη: τα αγαπημένα άλμπουμ του 2021

Σίγουρα δεν θα πρωτοτυπήσω, αν ξεκινήσω αυτό το άρθρο σημειώνοντας πως η σκιά της πανδημίας σκέπασε κάθε πτυχή της ζωής μας, άρα και της μουσικής. Δυστυχώς (και ευτυχώς, από μία άποψη) τελείωσε και το δεύτερο συναπτό έτος με τη δυσοίωνη παρέα του κορονοϊού και οι επιπτώσεις του στη μουσική έχουν ήδη παρουσιαστεί: η καθυστέρηση ή και η αναβολή κυκλοφοριών, η διστακτικότητα όλων των ανθρώπων που εμπλέκονται στο αλισβερίσι της μουσικής -δημιουργών, παραγωγών, διακινητών και καταναλωτών- και βέβαια η τραγική μείωση των συναυλιών και λοιπών εκδηλώσεων. Όπως πολλοί άλλοι φίλοι της μουσικής, έτσι κι εγώ χώθηκα μεν ως τα μπούνια στην αναζήτηση νέων ενδιαφερόντων καλλιτεχνών, τραγουδιών και άλμπουμ μέσα στο 2021, αλλά συχνά με μια γεύση πικράδας και ματαιότητας…

Δεν είμαι σίγουρος, βέβαια, αν φταίει μονάχα η συνθήκη του κορονοϊού για αυτή τη γενικευμένη κριτική που έκανα κατά τη διάρκεια αυτής της χρονιάς. Όσοι διαβάζετε τα κείμενά μου και, ακόμα περισσότερο, όσοι έχετε κουβεντιάσει μαζί μου, γνωρίζετε την αμφισβήτηση που τρέφω για τη mainstream σκηνή. Αλλά, φέτος αυτή η αμφισβήτηση επεκτάθηκε και σε εκείνες τις φωνές που αντιστέκονται στο mainstream: κάπως κουράστηκα με την τάση των εναλλακτικών μουσικόφιλων όχι μόνο να προβάλλουν, αλλά και να αποθεώνουν ελάχιστα γνωστές μουσικές, μια τάση που συχνά μου φαίνεται προϊόν ψυχαναγκασμού και ανασφάλειας. Βέβαια, κι εγώ ο ίδιος σε αυτή την κάστα ως ένα βαθμό ανήκω. Οπότε αναπόδραστα, η μάστιγα της κριτικής στράφηκε κι εναντίον του ίδιου μου του εαυτού: μήπως ακούω μουσική βιαστικά ή -ακόμα χειρότερο- με έναν κίβδηλο ελιτισμό;

Παρόλο που ο κύριος Κόβιντας αλλά και η δεσποινίδα Αυτοκριτική δοκίμασαν την αντοχή μου, μπορώ να πω ότι είχα μια υπέροχη χρονιά, η ζωή μου εξελίχθηκε από πολλές απόψεις και η ευτυχία με επισκέφτηκε συχνά, σε επίπεδο προσωπικό και μαζί μουσικό. Άλλωστε, η ζωή μας είναι δεμένη γερά με τη μουσική, ειδικά όταν σμιλεύουμε συνειδητά μια καθημερινή και βαθιά σχέση μαζί της. Έτσι δέθηκα νοητικά και συναισθηματικά με κάποια άλμπουμ που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2021, έργα που θεωρώ ότι προχωρούν την υπόθεση της μουσικής προς το μέλλον, χωρίς να παραμερίζουν την ανεξάντλητη πηγή του παρελθόντος. 

Ξεκινώντας με τα jazz influenced κυκλοφορίες, θα αναφερθώ στη δισκογραφική επιστροφή των Embryo, με το άλμπουμ Auf Auf. Η θρυλική μπάντα βρίσκεται πλέον υπό την ηγεσία, όχι του Christian Burchard, ο οποίος έφυγε από τη ζωή το 2018, αλλά της κόρης του Marcia. Σε συνεργασία με μερικούς από τους κορυφαίους μουσικούς της τζαζ και ροκ γερμανικής σκηνής, η Marcia προσφέρει μια σειρά δαιδαλωδών και σαγηνευτικών συνθέσεων που φέρνουν κοντά τη βαθιά παράδοση της Ανατολής με φιδογυριστές jazz-rock, modal και free jazz ατραπούς.

Βέβαια, ισχυρή τζαζ επιρροή εμφανίζει και το project A Divorce From New York του Ισπανού Álvaro Granda, μέλος του ντουέτου Reykjavik606. Στο άλμπουμ This Ain’t Jazz No More πράγματι αναδομεί τη μητέρα της μαύρης μουσικής, παντρεύοντάς την ευφάνταστα με την dance electronica, δηλαδή τα breaks, το house και το drum n bass. Οι δημιουργίες του Álvaro θεμελιώνονται στη χρυσή για τέτοια ειδολογικά αμαλγάματα δεκαετία του ‘90, προτείνοντας όμως μια συναρπαστική εξέλιξη. 

Επίσης, στα αγαπημένα μου άλμπουμ του έτους συμπεριλήφθηκαν και κάποιες κυκλοφορίες που φλερτάρουν μεν με τη τζαζ, αλλά περισσότερο ανοίγονται σε ένα πάντα ανοιχτών οριζόντων ροκ. Οι Σουηδοί Time Is A Mountain επέστρεψαν με το τρίτο τους άλμπουμ III, όπου εκσυγχρονίζουν τον ήχο των συμπατριωτών τους Arbete Och Fritid και Archimedes Badkar, δηλαδή αυτό το τρελό folk και ψυχεδελικό jazz-rock, στρεφόμενοι προς ένα ηχόχρωμα διακριτικό και χαμηλόφωνο, ειλικρινές και ζεστό, που όμως δεν χάνει τον περιπετειώδη του χαρακτήρα. 

(Δυστυχώς το άλμπουμ ΙΙΙ των Time Is A Mountain δεν διατίθεται προς ακρόαση στη χώρα μας.)

Στο άλμπουμ We're OK. But We're Lost Anyway των Ελβετών Orchestre Tout Puissant Marcel Duchamp, οι αφρικάνικοι υπνωτιστικοί και μαζί ξεσηκωτικοί ρυθμοί, δείγματα μια πλούσιας λαϊκής μουσικής, συναντιούνται με μοτίβα του λόγιου μινιμαλισμού, υπό την σκέπη του “μεικτού αλλά νόμιμου” ροκ ήχου που έχτισαν μπάντες όπως οι Talking Heads και οι Slits. 

Οι επίσης Ελβετοί L’ Eclair, στο τέταρτο full-length τους Confusions μοιάζουν λιγότερο μπερδεμένοι από κάθε άλλη φορά: έχοντας αποφύγει τις catchy και τελικά εύκολες και απλοϊκές μελωδίες των προηγούμενων άλμπουμ τους, παρουσιάζουν ένα jazz-rock δεξιοτεχνικό άλλα όχι φλύαρο, ατμοσφαιρικό αλλά όχι πληκτικό, στοχαστικό και ταυτόχρονα παιγνιώδες. 

Ας περάσουμε από το κεφάλαιο της τζαζ σε αυτό της electronica. Τελικά, μετά από μπόλικη σκέψη, θεωρώ ότι το καλύτερο άλμπουμ ηλεκτρονικής μουσικής που άκουσα φέτος - αν εξαιρέσεις το This Ain't Jazz No More, που αναφέρθηκε παραπάνω- είναι το  I'm An Arpeggiator του Φινλανδού Stiletti-Ana, κατά κόσμον Ilari Larjosto. Στο I’m An Appreciator δομείται ένα balearic στιλ πάνω στα επαναληπτικά μοτίβα του techno, τα αναλογικά beats του deep house και τις trippy μελωδίες και ενορχηστρώσεις του κλασικού ψυχεδελικού και προοδευτικού ροκ. 

Τα βαλεαρικά κύματα έχουν καβαλήσει και οι Κωνσταντινουπολίτες Islandman, στο τρίτο τους άλμπουμ Godless Ceremony. Ο ήχος του πλέον για όσους τους ακολουθούν είναι γνωστός, ένα πάντρεμα της πολυστρωματικής μουσικής παράδοσης της Πόλης με downtempo, ethno-house και organic house. To ηχητικό χαρμάνι των Islandman αποπνέει μια πιο έντεχνη μεν, αλλά γνήσια λαϊκότητα, που σπάνια συναντάς στην ηλεκτρονική μουσική ανεξαρτήτως εποχής. 

Τώρα, το πιο ακραία ηλεκτρονικό άλμπουμ του 2021 που άκουσα περισσότερο, δηλαδή βασισμένο όχι τόσο στη σύνθεση, αλλά στην τεχνική και την αισθητική της παραγωγής ήταν το basement, etc​.​​, ντεμπούτο του downstairs J, ψευδώνυμο του Josh Abramovici. Ο νέοπας από τις ΗΠΑ έχει ως αφετηρία το trip hop - downtempo των Κruder & Dorfmeister και των δύο πρώτων άλμπουμ των Thievery Corporation, το οποίο εν συνεχεία μπολιάζει με στοιχεία από το future bass του Burial, για να καταλήξει σε ένα ομιχλώδες και παραισθητικό ταξίδι.

Στις δύο τελευταίες θέσεις της δεκάδας των πιο αγαπημένων full-length κυκλοφοριών του 2021 θα βρείτε αντίστοιχα δύο άλμπουμ βετεράνων καλλιτεχνών που φέτος επέστρεψαν δυναμικά και απολαυστικά. Το ντουέτο των Dzihan & Kamien στο άλμπουμ IV παρουσιάζει ποικιλόμορφες συνθέσεις, τόσο ορχηστρικές όσο και τραγουδιστικές, σε ποικίλα tempi και δυναμικές, με το nu jazz, το downtempo και το deep house στοιχεία κυρίαρχα. 

Από την άλλη οι Lanterna του Henry Frayne στο άλμπουμ Hidden Drives επαναλαμβάνουν, με μια ιδανική ισορροπία ανάμεσα στην εσωστρέφεια και την εξωστρέφεια, το ιδιαίτερο ορχηστρικό -ας το πούμε, post- rock τους, με έντονες τις μνήμες από τη folk παράδοση των ΗΠΑ. 

Αφήνουμε όμως για λίγο τα full-length άλμπουμ, για να περάσουμε σε μια συλλογή και σε μερικά EPs. Οι διάσημοι στο indie ακροατήριο Khruangbin συγκέντρωσαν σε μία συλλογή τα remixes στο περσινό τους άλμπουμ Mordechai, τα οποία έχουν επιμεληθεί σημαντικοί και αγαπημένοι παραγωγοί. Μερικά από αυτά είναι αριστουργηματικά: συνοπτικά θα ξεχωρίσω το disco έπος Time (You And I) (Put A Smile On DJ's Face Mix) από τον Felix Dickinson και την “όμορφη σουίτα” που κατορθώνει ο Ron Trent στο Shida (Bella Suite). Σε έναν ανάλογο δρόμο χαλαρής και αισιόδοξης χορευτικης ηλεκτρονικής έκφρασης με υψηλή αισθητική κινηθηκαν και τα φετινά EPs των Residentes Balearicos, δηλαδή των Βενετών παραγωγών Ale Doretto και Luca Averna που πλέον ζουν στην Ibiza. 

Ας ολοκληρώσουμε τον απολογισμό της μουσικής του 2021 με μία σύντομη παρουσίαση ελληνικών άλμπουμ που ξεχώρισαν. Πραγματικά φέτος η ελληνική σκηνή έδωσε εξαιρετικά δείγματα σε μια ευρεία γκάμα ειδών και στυλ, άλμπουμ που ανταγωνίζονται στα ίσια την ποιότητα της διεθνούς παραγωγής. 

Μάλλον το καλύτερο ελληνικό άλμπουμ που άκουσα φέτος ήταν το Τρία των Λάμδα. Το Αθηναϊκό κουιντέτο προτείνει τη δική του λύση στη φαινομενικά εύκολη, αλλά επί της ουσίας δύσκολη εξίσωση του συνδυασμού ανάμεσα στην ελληνική παράδοση και το ροκ. Έτσι, μια μινιμαλιστική και αρκετά ηλεκτρονική προσέγγιση στο progressive και στο post-rock αλληλεπιδρά γόνιμα με παραδοσιακά μελωδικά, ρυθμικά αλλά και στιχουργικά μοτίβα. Τα τελευταία, βέβαια, μπλέκονται με έναν εντελώς σημερινό σουρεαλιστικό λυρισμό. Η επίδραση του Θανάση Παπακωνσταντίνου είναι παρούσα, αλλά η ατμόσφαιρα είναι πιο αιθέρια, σε σχέση με την πιο γήινη προσέγγιση του Λαρισαίου τραγουδοποιού. 

Αξιόλογες δουλειές κυκλοφόρησαν στο χώρο της εντόπιας electronica. Ο Βασίλης Κυρίτσης, κιθαρίστας και βασικός συνθέτης της alt-rock μπάντας Circus Caravan, με το εκκεντρικό μα και λυρικό ψευδώνυμο Occupations Of Uninhabited Space, στο μίνι άλμπουμ του External Monologue συλλέγει ορχηστρικές συνθέσεις, συνοδευόμενες από σύντομα πεζά. Μια, λοιπόν, πολυμεσική προσπάθεια, που φέρνει κοντά τη μουσική και τη λογοτεχνία. Ο εσωστρεφής Συμβολισμός των κειμένων αντιστοιχεί σε ambient και post-rock, που παραμένει ήρεμο, χωρίς όμως να χάνει την σκοτεινιά του, ουσιαστικά μια χαρμολύπη, που εντείνουν τα υπαινικτικά ανοίγματα προς την ελληνική λαϊκή παράδοση.

Δύο μοναχικοί συνθέτες και παραγωγοί ηλεκτρονικής μουσικής μας έδωσαν αντίστοιχα δύο full-length που θα χαρακτήριζα εμπνευσμένα και βαθυστόχαστα. Ο αινιγματικός δημιουργός με το ψευδώνυμο Satori Minayia στο δεύτερο άλμπουμ του Icaro φέρνει ξανά στο προσκήνιο την πιο ονειρική και μελωδική πλευρά του breakbeat, εμπλουτίζοντάς το με στοιχεία από τον πρώιμο Ulrich Schnauss, καθώς και από τη σχετικά νέα τάση του vaporwave. Σκοπός του Satori είναι η έκφραση ψυχολογικών και υπαρξιακών προβληματισμών.

Ενώ, ο Βασίλης Βρακάς, στο τελευταίο μέρος του project του Kamala, δηλαδή στο άλμπουμ Modern Lovers, στοχάζεται γύρω από τον ρόλο και την αξία ενός άπιαστου και ιδανικού ερωτικού αισθήματος στον μεταμοντέρνο κόσμο. Ο Βασίλης υφαίνει προσεκτικά και ευαίσθητα μια downtempo electronica με στοιχεία από τις αχανείς παραδόσεις της Μεσογείου και της Ανατολής.

Κλείνουμε την αναφορα στα ελληνικά άλμπουμ του 2021, με τη μοναδική κυκλοφορία της δισκογραφικής Teranga Beat για τη συγκεκριμένη χρονιά, το Streams του Jan Van Engel, δηλαδή του βετεράνου ντράμερ και περκασιονίστα Γιάννη Αγγελόπουλου. Ο Αγγελόπουλος συμπράττει με τους Παρασκευά Κίτσο στο μπάσο, Βαγγέλη Στεφανόπουλο στο πιάνο και Φώτη Σιώτα στο βιολί, για να παραδώσει μαθήματα κορυφαίας world jazz, στα χνάρια των Mode Plagal και των Greek Fusion Orchestra του Κυριάκου Σφέτσα. Αλλά, υπόψη ότι στο Streams κυριαρχεί η λογική του “ουκ εν τω πολλώ το ευ”, οπότε η αφαίρεση και η ουσιώδης λιτότητα παίζουν κεντρικό ρόλο.

Τα άλμπουμ του 2021 που ξεχώρισα και άκουσα περισσότερο δεν περιορίζονται στα προαναφερθέντα, αλλά θεωρώ πως το συγκεκριμένο άρθρο ήδη επεκτάθηκε με το παραπάνω. Άλλωστε, στη συνέχεια θα βρείτε δύο λίστες, η πρώτη με τα 30 διεθνή άλμπουμ της χρονιάς και η δεύτερη με τα 10 ελληνικά. 

Μάλλον το πιο ισχυρό δίδαγμα που πήρα αυτή τη χρονιά, μια σκέψη που συνειδητοποιώ σταδιακά, αλλά μέσα στο 2021 έγινε ξεκάθαρη, είναι ότι η ανθρώπινη πράξη και δράση μετράει περισσότερο. Εκεί διαφαίνεται και κρίνεται η σκέψη και το συναίσθημα. Έτσι, σε μια γεμάτη και αγχωτική καθημερινότητα, πλέον προσπαθώ, μην πω αγωνίζομαι, ώστε η ακρόαση μουσικής να μη είναι μια παθητική, αλλά μια δυναμική και δημιουργική πράξη. Γιατί η ποιοτική μουσική με ειλικρινή και ανθρώπινα εφαλτήρια επηρεάζει τη συνείδηση των ανθρώπων και τελικά τους στρέφει προς το όραμα της εξέλιξης του εαυτού τους και του κόσμου.

30 διεθνή άλμπουμ

Embryo - Auf Auf  

Divorce From New York - This Ain’t Jazz No More

Time Is a Mountain - lll

Stiletti-Ana -  I'm An Arpeggiator

Orchestre Tout Puissant Marcel Duchamp - We're OK. But We're Lost Anyway

Islandman - Godless Ceremony

L’ Eclair - Confusions

downstairs J - basement, etc​.​​

Dzihan & Kamien - IV

Lanterna - Hidden Drives

Blod – Missväxt

Emanative, Liz Elensky - The Volume Of The Light 

Sans Musique - Sansibar

International Music - Ententraum

Cass., Niklas Wandt - Esculturas Rupestres

Mount Liberation Unlimited – Welcome To The Jungle

Nala Sinephro - Space 1.8

Dave - We Are All Alone In This Together

Thomas Blondet & Steven Rubin - Sea Sons

Fama87 - Day, Night

The Invisible Session - Echoes Of Africa

Nicolas Wandt - Solar Musli

Dina ögon - Dina ögon

Whatitdo Archive Group - The Black Stone Affair

The New Age Orchestra - Let’s Dream Together

Cyber Surfer 3D - Ultima

The Vendetta Suite - The Kempe Stone Portal

Al Lover - Soundtrack to the Eavesdropper Cafe

Ross From Friends - Tread

10 ελληνικά άλμπουμ

Λάμδα - Τρία

Occupations Of Uninhabited Space - External Monologue

Satori Minayia - Icaro

Jan Van Angelopoulos – Streams

Kamala - Modern Lovers

Veslemes - Apolithoma

Glacial - Hardcore Lounge

Anopolis  - Άνω Πόλης

Stereo Utopia - La Terra Madre

Cheapedits - Nuit Électrique

εικόνα: Lin Quiajun - Listening to music

Υ.Γ.: Αυτό είναι το δωδέκατο συνεχόμενο έτος για τις μουσικές κυκλοφορίες του οποίου γράφω άρθρο (2010-2021). Βέβαια, το 2021 γιορτάσαμε και τα 10 χρόνια δραστηριότητας του Music On Air blog. Καλή χρονιά!

Ένα αφιέρωμα στη σουηδική σκηνή του progg

Μια Spotify λίστα που επιμελήθηκα για λογαριασμό του μουσικού fanzine Lung, με εμβληματικούς καλλιτέχνες και συνθέσεις της μουσικής σκηνής "progg" η οποία ξεκίνησε στη Σουηδία  στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και άνθισε σ' όλη τη διάρκεια αυτής του 1970, φτάνοντας ως και τις αρχές των 1980s. Μια σκηνή στην οποία δέθηκε αδιαχώριστα η μουσική έκφραση, που έφερνε κοντά μια ποικιλία ειδών και στιλ- το ψυχεδελικό και προοδευτικό ροκ, τις εκφάνσεις της τζαζ, τις μουσικές του κόσμου, το σουηδικό folk, ως και ένα αδιαπραγμάτευτο avant-garde-  με την πολιτική έκφραση, μέσα στο πλούσιο φάσμα της Αριστεράς μετά τον Μάη του 1968, από τον "ορθόδοξο" Μαρξισμό ως την αναρχία. Το progg κίνημα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εκπληκτικής ανεξάρτητης-underground ευρωπαϊκής μουσικής της δεκαετίας του '70. Ωστόσο, για διάφορους λόγους,  δεν έγινε ιδιαίτερα γνωστό έξω από τη χώρα που αναπτύχθηκε, τη Σουηδία, όπως  άλλες σκηνές, π.χ. το Γερμανικό krautrock. 

 

Αφορμή για αυτή την Spotify playlist στάθηκε το άρθρο που έγραψα στο νέο, δέκατο τεύχος του Lung για την πορεία της εμβληματικής progg μπάντας Archimedes Badkar, η οποία πέρσι κυκλοφόρησε νέο άλμπουμ, μετά από τριάντα ολόκληρα χρόνια. 

Η λίστα εμπεριέχει 25 διαφορετικά ονόματα, 28 tracks και έχει διάρκεια 3 ώρες. Καλώς ή κακώς δεν συμπεριέλαβα καλλιτέχνες που έδιναν βάρος στους συνήθως έντονα πολιτικοποιημένους στίχους, αλλά σε συγκροτήματα ή -τις περισσότερες φορές- κολεκτίβες που συγκέραζαν άρρηκτα ένα μοναδικό, συχνά ορχηστρικό, μουσικό ύφος με την πολιτική διάσταση. Μάλλον, αυτή η πλευρά του σουηδικού progg διακρίνεται και από μεγαλύτερη παγκοσμιότητα και διαχρονικότητα.

 Εξώφυλλο του 1ου τεύχους του περιοδικού Musikens Makt, που υποστήριζε το progg κίνημα

Η μουσική του 2020: μια ματιά σε έναν καλύτερο κόσμο

Σίγουρα αυτή η δύσκολη και ως ένα μεγάλο βαθμό δυσάρεστη χρονιά του Covid-19 έκλινε προς την αισιοδοξία και τη θετικότητα χάρη στη συνδρομή της τέχνης. Λογοτεχνία, σινεμά (συμπεριλαμβάνω και τις καλές τηλεοπτικές σειρές μαζί), εικαστικές τέχνες και βέβαια μουσική μας παρηγόρησαν και μας προσέφεραν μεγάλα πεδία απόδρασης από την καθημερινότητα, παράλληλα όμως μας βοήθησαν να βρούμε πιθανές ερμηνείες, αλλά και να στοχαστούμε λύσεις για τα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά προβλήματα του καιρού μας.

Με τις παραπάνω σκέψεις, αποφάσισα να ασχοληθώ φέτος πιο επισταμένα με τη μουσική σκηνή, παρουσιάζοντας ξεχωριστή μουσικοκριτική για καθένα από τα άλμπουμ του δικού μου top-20, καθεμιά από τις πρώτες είκοσι μέρες του Δεκέμβρη. Έτσι προέκυψαν είκοσι κείμενα των 350-450 λέξεων.

Η υφολογική κατεύθυνση των μουσικοκριτικών είχε ως ένα βαθμό προαποφασιστεί, αλλά τελικά διαμορφώθηκε καθώς αυτές γράφονταν. Έχουμε να κάνουμε με σύντομα και όσο το δυνατόν στοχευμένα κείμενα, στα οποία γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστεί το μουσικό ύφος του κάθε άλμπουμ (όσο μπορεί αυτό να γίνει από έναν άνθρωπο που δεν γνωρίζει θεωρία μουσικής), να αντιστοιχηθούν οι πιο πιθανές επιρροές των καλλιτεχνών, αλλά και να κατανοηθούν οι ευρύτεροι πολιτικοί, κοινωνικοί και πολιτισμικοί συσχετισμοί. Παράλληλα, αρκετές είναι και οι προσωπικές-βιωματικές αναφορές, αφού άλλωστε και η επιλογή των άλμπουμ βασίζεται κατά βάση στο προσωπικό γούστο. Επίσης, που και που, δεν αποφεύχθηκε μια πιο ιμπρεσσιονιστική κριτική, με έννοιες αναπόδραστα θολές, όπως: “ατμόσφαιρα”, “αύρα” κλπ. 

Η λίστα με τα 20 μουσικά άλμπουμ που ξεχώρισα το 2020. Για να μεταβείτε στα κείμενα των παρουσιάσεων, ανατρέξτε στο blog, με το tag "blogovision2020"

1. Liberato - Ultras

2. Tom Misch, Yussef Dayes - What Kinda Music

3. Domus - Lucid Dreaming

4. Islandman - Kaybola

5. Okysho - Kamala’s Danz

6. Soft Power - Brink Of Extinction

7. Bon Voyage Organization - La Course

8. Ak' Chamel, The Giver Of Illness - The Totemist

9. Kruder & Dorfmeister - 1995

10. The Cappuccino Wizards - 1883 Juncture Bound

11.  Maât - Solar Mantra

12.  Lindstrom & Prins Thomas - III

13.  Hail Spirit Noir - Eden In Reverse

14.  Bent - Up In The Air

15.  Och - II 

16.  Caribou - Suddenly

17.  Cantoma - Into Daylight

18.  Algol Paradox - アルゴルパラドックス

19.  AKSK - Things We Do

20.  Arild Hammerø - Lerret

Περνώντας, τώρα, στο ζουμί, δηλαδή στην ίδια τη μουσική του 2020, ο συσχετισμός μεταξύ Covid-19 και φετινών κυκλοφοριών είναι αυτονόητος. Η Μαρία Παππά, σε άρθρο της στο Lifo, αν και ασχολείται -κατά τη γνώμη μου- υπερβολικά με την πιο ανούσια πλευρά του mainstream, αναφέρει εύστοχα: 

Για να περάσουμε, όμως, στην καραντίνα και το πόσο επηρέασε τη μουσική γενικότερα, η αλήθεια είναι ότι η φετινή είναι μία από τις πιο γόνιμες των τελευταίων χρόνων μουσικά. Η καραντίνα όχι μόνο περιόρισε τους μουσικούς, απεναντίας τους πείσμωσε ή τους έδωσε τη δυνατότητα να γίνουν πιο παραγωγικοί, παρά τα όποια εμπόδια και την απουσία των ζωντανών εμφανίσεων ή καλύτερα εξαιτίας της έλλειψης τους. 

Επομένως, πάμε να δούμε πως διαμορφώθηκε η μουσική σκηνή του 2020.

Πρώτο και θεμελιώδες χαρακτηριστικό της είναι η τεράστια ποικιλία ειδών, υφών και τάσεων, σε βαθμό που δύσκολα μπορούμε να μιλήσουμε για κατευθύνσεις που ξεχώρισαν. Στο αχανές διαδικτυακό σύμπαν υπάρχει χώρος για να αναπτυχθούν πολλές σκηνές, με πλήθος κυκλοφοριών και αντίστοιχα διευρυμένους κύκλους οπαδών: το hip hop, το ψυχεδελικό ροκ, το indie, η dance (house, techno κλπ.), η ambient κ.α. 

Ειδικά, τώρα που η χρονιά φτάνει στο τέλος της και οι λίστες με τα best of… εμφανίζονται συνεχώς, ακούω εκπληκτικά άλμπουμ, που πιθανώς θα έμπαιναν στο δικό μου top-20. Τουλάχιστον θα αναφερθούν στο κείμενο αυτό, μαζί με κάποια ακόμη που σταδιακά επανεκτιμώ.

Σε αυτή, λοιπόν, τη χαοτική κατάσταση, θεωρώ ότι το είδος που πραγματικά ξεχώρισε και στιγμάτισε το 2020, όπως και τις προηγούμενες 2-3 χρονιές, είναι η τζαζ και ειδικότερα η νέα γενιά που κυριαρχεί στην Βρετανία, αλλά και παγκοσμίως. Πρόκειται για νέους σε ηλικία καλλιτέχνες, μεσοαστικής κοινωνικοοικονομικής τάξης, συχνά αλλά όχι αποκλειστικά έγχρωμους, που δημιουργούν τζαζ μουσική με αναφορές στο παρελθόν -ήχος Νέας Ορλεάνης, bebop, fusion- αλλά και εξωτερικές επιρροές -από hip hop, bass music, grime, house- καθώς και με μια σαφή κοινωνικοπολιτική διάσταση. Άλλωστε, ακόμα και η δομή, η λογική και το ύφος της συγκεκριμένης σκηνής -όπως και της τζαζ γενικότερα, από την επανάσταση της bebop και μετά- αντιτίθεται συνειδητά στην απλοϊκότητα του εύπεπτου εμπορικού τραγουδιού. Έχουμε, λοιπόν, να κάνουμε με την πιο αιχμηρή και προοδευτική σκηνή της εποχής. 

Απόλαυσα τα άλμπουμ των Tom Misch & Yussef Dayes, Moses Boyd (κορυφαίο, αλλά το άκουσα αργά για να μπει στο top-20), Shabaka and the Ancestors (avant-jazz για απαιτητικούς ακροατές) και τη συλλογή Blue Note: Re-Imagined. Επίσης, εκτός Βρετανίας, τα άλμπουμ Kamala’s Danz των Ελβετών Okvsho και La Course των Γάλλων Bon Voyage Organisation.

Σε παραλληλία με τη τζαζ, μέσα στο 2020 άκμασε και το punk - post-punk. Δεν παρακολουθώ ιδιαίτερα το ιδίωμα αυτό, αλλά τα φετινά άλμπουμ των Idles, των Fontaines DC και των Protomartyr ακούστηκαν πολύ.  

Άρα, η άνθιση της ευρύτερης σκηνής της τζαζ και του πανκ, δύο μουσικών ρευμάτων με ιστορικά κοινωνικοπολιτικό περιεχόμενο και ηχητική ανατρεπτικότητα, κυρίως από νέους ηλικιακά μουσικούς 25-30 ετών δείχνει ότι η σύγχρονη μουσική δίνει τον δικό της αγώνα απέναντι στη γιγάντωση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων, της καταστολής, της καταστροφής του περιβάλλοντος και του ρατσισμού. Και βέβαια, μαζί με τα δύο αυτά είδη, από ανάλογη νοοτροπία διακατέχονται και αντιπρόσωποι άλλων σκηνών, π.χ. του prog-jazz rock (Soft Power - Brink Of Extinction), του psych folk (Ak’chamel - The Totemist) του EDM (Romare - Home), του metal (Hail Spirit Noir - Eden In Reverse), της λόγιας μουσικής (Max Richter - Voices).

Με όλο αυτό το ξεδίπλωμα υπέροχων μουσικών δημιουργιών, πως να πάρει κανείς στα σοβαρά τα πλέον γνωστά παιχνίδια των μεγάλων δισκογραφικών εταιρειών, που κατασκευάζουν λαοφιλή είδωλα, τόσο mainstream, όσο και "εναλλακτικά"; Οι mainstream ακροατές φέτος άρχισαν να κουράζονται από το κακής ποιότητας, εκμεταλλευτικό για τη μαύρη μουσική και έμμεσα ή και άμεσα ρατσιστικό trap, οπότε οι ιθύνοντες της μουσικής βιομηχανίας τρέχουν και δεν φτάνουν. Βέβαια, στην Ελλάδα, μια σεβαστή μερίδα της νεολαίας ακόμα ακολουθεί τους τραγελαφικούς εντόπιους trappers.

Πλέον, η κοινωνική και πολιτική προοδευτικότητα είναι κυρίαρχη στη σύγχρονη μουσική σκηνή, όπως άλλωστε έγινε εμφανές στη σύνδεση των καλλιτεχνών με το κίνημα Black Lives Matter. Πέρα από τζαζ και hip hop κυκλοφορίες που ευθυγραμμίστηκαν με τα αιτήματα του κινήματος, τα δύο άλμπουμ των Sault με τη μεγάλη εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία είναι αντιπροσωπευτικά.

Τελικά, παρατηρούμε ότι ενώ η πολυμορφία των φετινών κυκλοφοριών προσέφερε μουσικές για κάθε ξεχωριστό γούστο (ας πούμε το δικό μου νο1 είναι το ηλεκτρονικό dance άλμπουμ του Ναπολιτάνου καλλιτέχνη Liberato, με τίτλο Ultras), σταδιακά συγκροτείται μια ενιαία αφήγηση. Κυρίως νέοι άνθρωποι με όραμα, μουσική παιδεία, υψηλή αισθητική και ειλικρινείς προθέσεις βρίσκονται στο προσκήνιο. Οι τάσεις και τα είδη ανακυκλώνονται και αναμιγνύονται καταλήγοντας σε πρωτότυπα, ακόμα και ρηξικέλευθα, αμαλγάματα, που εκφράζουν το σήμερα. Last but not least, μια πολυμέτωπη κριτική στο νεοφιλελεύθερο καπιταλιστικό δόγμα κυριαρχεί.

Βέβαια, εδώ είναι αναγκαίο να επεκταθούμε ελαφρώς, επειδή αυτή η κριτική δεν είναι πάντα σαφής και -ευτυχώς- σπάνια στρατευμένη. Μπορεί να κατηγοριοποιηθεί ως εξής: Πρώτον, προβολή μιας αισθητικής διαφορετικής από την ηγεμονική mainstream, μακριά δηλαδή από το στημένο και επιφανειακό στυλ της showbiz, προς μια γήινη, street και φρέσκια οπτική, που αφορά όχι μόνο τη μουσική, αλλά και το ντύσιμο των μουσικών, το artwork των δίσκων κλπ. Δεύτερον, μια underground απάντηση ισότιμης συνεργασίας, φιλίας και αλληλοεκτίμησης στον κύκλο δημιουργίας-παραγωγής, διάθεσης και κατανάλωσης της μουσικής. Τέλος, μια ευθεία και πλήρως συνειδητή κριτική στις πληγές που έχει φέρει ο οικονομικός νεοφιλελευθερισμός στη φύση, στον άνθρωπο και στην κοινωνία του. 

Κάπως έτσι, μέσα από τη σύγχρονη μουσική σκηνή χαράζει θαρραλέα το όραμα μιας πιο ποιοτικής, όμορφης, δημοκρατικής και αλληλέγγυας κοινωνίας. Αυτή βέβαια είναι μια από τις διαχρονικές ψυχολογικές και κοινωνικές λειτουργίες της τέχνης, το να μας υποβάλλει να βλέπουμε ακόμα και τις πιο τετριμμένες πλευρές της πραγματικότητας μέσα από μια πρωτοείδωτη οπτική και, ακόμα περισσότερο, να μας δίνει τη δυνατότητα να ρίξουμε μια φευγαλέα έστω ματιά σε έναν καλύτερο κόσμο*.

Εικόνα: Jim Flora - An Evening at Condon's 

*Εδώ γίνεται μια πιο εκλαϊκευμένη αναφορά στο λογοτεχνικό και ευρύτερα καλλιτεχνικό φαινόμενο της ανοικείωσης που είχαν επισημάνει και μελετήσει οι Ρώσοι Φορμαλιστές, αρχικά ο Βίκτορ Σκλόφσκι το 1925. Μεταφέρουμε τη λειτουργία της ανοικείωσης από τη λογοτεχνία στη μουσική. Όπως γράφει ο Δημήτρης Τζιόβας στη μελέτη του Μετά Την Αισθητική (2003): "Η τέχνη ανοικειώνει τα πράγματα που φαίνονταν οικεία ή έχουν καταντήσει αυτοματισμοί και μας ωθεί να τα δούμε από μια διαφορετική γωνία, παρακωλύοντας ή διασπώντας τους προσληπτικούς μηχανισμούς που έχουν γίνει αυτοματικοί." (βρήκα το απόσπασμα στη μελέτη Ιστορία και θεωρία των λογοτεχνικών γενών και ειδών)

Top-20 | 2020: #06. Soft Power - Brink Of Extinction (RR Gems)

Η πιο ουσιαστική και απολαυστική ακρόαση του δεύτερου άλμπουμ των Φινλανδών Soft Power, με τίτλο Brink of Extinction, πραγματοποιήθηκε στην αλλονησιώτικη παραλία του Αγίου Δημητρίου ένα πρωινό στα τέλη του Ιουλίου, μετά από μια βουτιά στη θάλασσα. Σε αυτή τη μαγική εμπειρία, συνειδητοποίησα την "ήρεμη δύναμη" που κρύβει η μουσική αυτής της μπάντας. 

Όπως τονίζουν οι ίδιοι, στο κέντρο του άλμπουμ βρίσκεται η εύθραυστη βιοποικιλότητα του πλανήτη μας:  «Καθώς η βιοποικιλότητα βρίσκεται σε τόσο επισφαλή κατάσταση, μπορεί εύκολα να παραδοθεί σε μια κατάσταση παραίτησης. Ωστόσο, για όσους αναζητούν την ομορφιά, υπάρχει ακόμα ομορφιά που μπορεί να βρεθεί. Και θα υπάρχει, ελπίζω. Ομοίως, για εκείνους που επιθυμούν να εκφράσουν την αγάπη και τη συμπόνια τους για τον κόσμο και για τη ζωή που τον κατοικεί, η πιθανότητα είναι ακόμα εκεί. Η δυνατότητα της αγάπης να έχει ένα σπίτι σε μια ανθρώπινη καρδιά.». 

Αυτή η οικολογική, μα και υπαρξιακή αντίληψη αναπαρίσταται μέσα από ένα smooth jazz rock ύφος. Οι μελωδίες ξεδιπλώνονται αβίαστα και γλυκά και τα solos –ειδικά του σαξοφώνου και του φλάουτου– ξεχειλίζουν από δεξιοτεχνία. Παράλληλα, τόσο τα κρουστά όσο και τα πλήκτρα παρουσιάζονται ζεστά (από πλευράς ήχου) και εντυπωσιακά (από πλευράς παιξίματος). Ιδιαίτερα αξιοσημείωτο είναι το υπόγειο αλλά εμβληματικό στοιχείο ενός βουνίσιου folk ηχοχρώματος, που ξεπροβάλλει συχνά στις μελωδίες και στους τζαζ αυτοσχεδιασμούς. Αν και ολόκληρο το άλμπουμ ακούγεται απνευστί, ως πρώτη γεύση θα πρότεινα το εναρκτήριο Brink of Extinction και το Orange Red Yellow.

Οι Soft Power πλέον απομακρύνονται αρκετά από το psych rock του ντεμπούτου τους, τείνοντας προς ένα πιο library ή ακόμα και lounge ύφος. Αυτή η επιλογή ίσως ξενίσει τους ξεκάθαρα ροκ ακροατές, αλλά συμβάλλει στη μέθη και στη μέθεξη μιας πλανητικής αλληλεγγύης που συνοδεύει κάθε ακρόαση.

Έτσι, κάτω από αυτή την ήπια προσέγγιση σπινθιρίζει το πνεύμα του σκανδιναβικού folk/jazz rock των ’70s, με κορυφαίες μπάντες όπως οι επίσης Φινλανδοί Piirpauke. Ακόμα περισσότερο αναδύονται τα αειθαλή μηνύματα του hippie κινήματος και του Μάη του ’68, που πέρα από πολιτικοκοινωνικά, ήταν και οικολογικά. Το 13λεπτο Window of Opportunity που κλείνει το άλμπουμ, με το λοξοκοίταγμά του σε ένα πιο εγκεφαλικό prog rock, αναδεικνύει αυτές τις αναφορές. 

Σε αυτό έτος της πανδημίας, η οποία δείχνει τη διαταραγμένη σχέση ανθρώπου - φύσης, το Brink of Extinction αποτέλεσε ένα πεδίο ψυχαγωγίας, στοχασμού και ατόφιων συναισθημάτων. 

Το συγκεκριμένο κείμενο αποτελεί διασκευή άρθρου μου που δημοσιεύτηκε στο 8ο τεύχος του fanzine-περιοδικού Lung.

Top-20 | 2020: #13. Hail Spirit Noir - Eden In Reverse (Agonia Records)

 Ξεκινώ αυτή την παρουσίαση με μία πιο προσωπική παρατήρηση: η αλήθεια είναι πως εδώ και χρόνια η σχέση μου με το metal είναι μικρή και ακούω κάποιες επιλεγμένες μπάντες κατ’ εξαίρεση. Μία σταθερή αξία αποτελούν οι Hail Spirit Noir. Μιλάμε για μια από τις πιο μουσικά ασυμβίβαστες μπάντες σήμερα, ανεξαρτήτως είδους. Σε κάθε άλμπουμ τους ξετυλίγεται μια νέα απρόσμενη περιπέτεια. Προφανώς ξεφεύγουν από τα στεγανά του black metal, αλλά δεν προδίδουν το πηχτό του σκοτάδι, επενδύοντας παράλληλα στην πειραματική του πλευρά. 

Στο τέταρτο κατά σειρά άλμπουμ τους, Eden In Reverse παρουσιάζουν ένα δαιμόνιο πάντρεμα ανάμεσα στο progressive metal και την πρώιμη ηλεκτρονική μουσική. Ως επιρροές σκέφτομαι κυρίως τους Arcturus και μερικώς τους Opeth. Όπως και να ‘χει όμως, οι Hail Spirit Noir συνδυάζουν με έναν πρωτότυπο τρόπο ένα εξίσου έντονα μελωδικό και επιθετικό prog metal με τους δρόμους που άνοιξαν πριν δεκαετίες κοσμικοί ταξιδευτές όπως ο Klaus Schulze, ο Jean Michel Jarre και ο Βαγγέλης Παπαθανασίου.

Η τεχνική δεινότητα και η συνθετότητα δηλώνουν ισχυρό παρών, χωρίς όμως περιττή πολυπλοκότητα και επιδειξιομανία. Επίσης, μνείας αξίζει και η ισορροπημένη παραγωγή, με την 70s ηχητική άποψη. Το black metal στοιχείο ως μουσικό στιλ είναι αισθητά μειωμένο, αλλά η αίσθηση του κακού παραμένει κυρίαρχη, παίρνοντας μια βαθιά υπαρξιακή, συμπαντική διάσταση. Μια καλή γεύση του ύφους του άλμπουμ δίνουν τα εξαιρετικά Alien Lip Reading και Crossroads.

Ένα από τα κεντρικά στοιχεία του Eden In Reverse είναι το στιχουργικό του concept, το οποίο δένεται άρρηκτα με τη μουσική. Οι στίχοι είναι δύσκολοι, αλλά μάλλον έχουμε να κάνουμε με μια αλλόκοτη αφήγηση της βιολογικής και κοινωνικής εξέλιξης του ανθρώπου, η οποία προκαλεί όχι μόνο δημιουργία αλλά και καταστροφή. Στο First Ape On Earth ο άνθρωπος χαρακτηρίζεται ως ένας “πρωτεύων (με τη βιολογική έννοια) Μεφιστοφελής” (a simian Mephistopheles). Οι  Hail Spirit Noir αξιοποιούν ελεύθερα και δημιουργικά επιστημονικούς, θρησκευτικούς και λογοτεχνικούς συμβολισμούς. 

Λίγοι καλλιτέχνες σήμερα μπορούν να φέρουν εις πέρας με επιτυχία ένα τόσο φιλόδοξο εγχείρημα, προσφέροντας ένα μοναδικό μουσικό έργο επιστημονικής φαντασίας. 

Top-20 | 2020: #15. Och - II (Rocket Recordings)

Θεωρώ ότι το ψυχεδελικό ροκ των Σουηδών Och αφορά μια μικρή μερίδα ακροατών, ακόμα και εντός των κύκλων του συγκεκριμένου ήχου. Στο δεύτερο τους άλμπουμ, με τίτλο ΙΙ, βρίσκουμε έναν τύπο ψυχεδελικού ροκ που έχει απεκδυθεί κάθε φιοριτούρα και περιττό στοιχείο και παραμένει μονολιθικά, ταπεινά  και -θα λέγαμε- εμμονικά λακωνικό, πρωτόλειο και οξύ. Η μπάντα παρασύρει τον ακροατή σε ένα απόκοσμο και ονειρώδες ταξίδι, χτίζοντας πειραματικές, αυτοσχεδιαστικές, αλλά και λιτές συνθέσεις. Οι αργοί τελετουργικοί ρυθμοί κυριαρχούν, ενώ που και που, μέσα στην ψυχεδελική αχλή, ξεπροβάλλουν μελωδίες μιας νοσταλγικής επικότητας, όπως φανερώνει και ο τίτλος Pelennor's Fält, ο οποίος έρχεται από το μυθολογικό σύμπαν του βασιλιά Αρθούρου. 

Τα πιο ξεκάθαρα ροκ σημεία, εστιασμένα σε κιθάρα, μπάσο και τύμπανα, εναλλάσσονται με ηλεκτρονικά μέρη, τα οποία όμως επιστρέφουν στις ρίζες, βλ. Tangerine Dream. Ακούστε το χαρακτηριστικό πέρασμα από το μεγαλοπρεπές Baum Baur στο εσωστρεφές Åkkså. Γενικότερα, οι επιρροές των Och είναι κατά βάση στραμμένες χρονολογικά στα 70s και γεωγραφικά στη κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Στην ουσία, πιάνουν τον μίτο που αρχικά ξετύλιξαν οι συμπατριώτες τους Träd Gräs Och Stenar κα Älgarnas Trädgård, χωρίς να στερούνται αγάπης για τo γερμανικό krautrock των Ash Ra Tempel και των Agitation Free. Όμως, την ίδια στιγμή ακούγονται φρέσκοι και πρωτότυποι, καθώς, πρώτον, εμπλουτίζουν τον ήχο τους με στοιχεία από το σαφώς πιο πρόσφατο post-rock και, δεύτερον, δεν αναλώνονται σε δύστροπους και εκκωφαντικούς αυτοσχεδιασμούς, προτιμώντας μια ναΐφ και χαμηλών τόνων προσέγγιση. 

Επομένως, αν και οι Och δείχνουν καταγοητευμένοι από το παρελθόν όχι μόνο της ροκ μουσικής, αλλά και της ίδιας της ύπαρξης, παράλληλα εκφράζουν το σήμερα. Αυτό γίνεται εμφανέστατο από τον τίτλο που επιλέγουν να δώσουν στην τελευταία σύνθεση του άλμπουμ: Pandemi På Händelö , δηλαδή “η πανδημία στο Χάντελο”, κάνοντας μάλλον έναν οικολογικό υπαινιγμό για τον Covid-19. Ίσως να ξεφεύγω προς μία υπερερμηνεία εδώ, αλλά νομίζω πως η δεύτερη δισκογραφική κατάθεση των Och, μαζί με τη νοσταλγία για ένα ονειρικό παρελθόν, εμπεριέχει αντίστοιχα και μια ειρωνεία προς τη σύγχρονη ηγεμονία του θετικισμού, που απομακρύνει τον άνθρωπο από κάθε διάσταση ονείρου και μύθου. 

Top-20 | 2020: #20. Arild Hammerø - Lerret (Little Birdie)

Είμαι κι εγώ μέλος μιας μικρής παρέας φίλων της μουσικής, διασκορπισμένων σε διάφορα σημεία της Ελλάδας, με διαφορετικά γούστα, τα οποία όμως διασταυρώνονται στο ψυχεδελικό και προοδευτικό ροκ. Επίσης, σχεδόν άπαντες γράφουμε για την ιστοσελίδα Progrocks.gr. Εκεί έχουμε αναδείξει μία από τις αγαπημένες μας σημερινές μπάντες, τους Νορβηγούς Atlanter. Δεν θα μπορούσε, λοιπόν, να μας διαφύγει η φετινή κυκλοφορία ενός εκ των βασικών μελών της, του κιθαρίστα, τραγουδιστή και συνθέτη Arild Hammerø, με τίτλο Lerret. 

“Lerret” σημαίνει “καμβάς” στα νορβηγικά και πράγματι ο Arild προσφέρει έναν καμβά με βαθιά μουσικά και συναισθηματικά χρώματα. Εδώ θα βρείτε τραγούδια τα οποία βασίζονται με μια δαιδαλώδη δομή και ενορχήστρωση και αναδεικνύουν τη βιρτουοζιτέ του Arild, με ίσως πιο εντυπωσιακό το ορχηστρικό L’ Imperatrice. Ωστόσο αυτή η prog rock κατεύθυνση ποτέ δεν καπελώνει τις υπέροχες ποπ μελωδίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το εναρκτήριο Drømte du var her. Ο καμβάς συμπληρώνεται με παλ χρωματισμούς, δηλαδή με μπαλάντες ψυχεδελικού folk κι ονειρικής ατμόσφαιρας (I Natt). Τέλος τα γήινα χρώματα δεν λείπουν,  όπως στο υποχθόνια bluesy Sekken.

Αν θεωρήσουμε ότι το underground χαρακτηρίζεται από σκληροπυρηνικές πολιτικές απόψεις και εσωστρέφεια, τότε ο Arild Hammerø δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ένας underground μουσικός. Ωστόσο, ίσως εκπροσωπεί μια 2010s εκδοχή του underground, στο πλαίσιο της οποίας η μουσική δημιουργείται από εσωτερική ανάγκη, παίζεται από παρέες και μοιράζεται απλόχερα σε φίλους, με όρους γνήσιας αγάπης κι όχι με εκείνους της μουσικής βιομηχανίας. Τελικά, στο Lerret κυριαρχεί μια δύσκολη αλλά αδιαπραγμάτευτη κατάφαση στη ζωή μας. 

Περίπου στα μισά του δρόμου, μέρος 1ο

Μιας και φτάσαμε πια στα μισά του δρόμου του 2020, μια πορεία ανατρεπτική, απρόσμενη και δύσκολη για όλους, σκέφτηκα να προσκαλέσω εννιά φίλους, τόσο της πραγματικής όσο και της διαδικτυακής ζωής,  οι οποίοι επίσης τρελαίνονται για τη μουσική, για να συνεισφέρουν με λίγα λόγια για ένα αγαπημένο τους άλμπουμ που έχει κυκλοφορήσει ως τώρα μέσα στη χρονιά. Ευελπιστώ αυτή η συνεργασία να συνδράμει στην ηρεμία, στην αισιοδοξία και στη δημιουργικότητά μας.

Κάποιοι από τους συμμετέχοντες είναι δραστήριοι σε εναλλακτικά διαδικτυακά, ραδιοφωνικά και έντυπα μουσικά μέσα, κάποιοι άλλοι περιορίζονται σε πιο προσωπικές ακροάσεις, εκθέτοντας και σχολιάζοντας όμως συχνά-πυκνά τα ακούσματά τους στο Facebook. Η επιλογή των συγκεκριμένων ανθρώπων έγινε με δύο κριτήρια: α) την αμέριστη αγάπη τους για τη μουσική και β) τον εξαιρετικό ιδιαίτερο και προσωπικό γραπτό τους λόγο. 

θα διαπιστώσετε αυτά τα δύο χαρακτηριστικά σε όλους το μεγαλείο στη συνέχεια!

Υπόψιν ότι οι δισκοκριτικές παρουσιάζονται σε αλφαβητική σειρά βάσει το επίθετο του κάθε συμμετέχοντα. Κάθε κείμενο συνοδεύεται από link στο Bandcamp. Το αφιέρωμα θα ολοκληρωθεί σε δύο αναρτήσεις

Εικόνα: George Greaves

Laurent Bardainne - Love is Everywhere

Κώστας Αργύρης (Nova Fm 106)

Σε αναζητήσεις για το που θα μπορούσα να βρω παράθυρα που να δείχνουν προς τη μεριά της χαμένης φετινής άνοιξης αγγίζοντας έστω ένα κομμάτι της, βρέθηκα να απολαμβάνω έκπληκτος και με μεγάλες δόσεις χαράς τη θέα από το παράθυρο που μου άνοιξε ο Laurent Bardainne. Ο Γάλλος σαξοφωνίστας αφού πέρασε και συνεχίζει να περνά από διάφορα είδη μουσικής (electro-rock με τους Poni Hoax, μια πιο σκοτεινή indie rock με τους Limousine κ.α.) γράφει την Jazz ιστορία του, μετά τον πρόλογο του E.P. Marvin (προς τιμήν του M.Gaye). Soul Jazz, afro επιδράσεις και ευρωπαϊκή αισθητική σε ένα LP πηγή μελωδιών. To Love is Everywhere ακούγεται σαν ένας ύμνος στην χαρά, μια ενήλικη καταγραφή βασισμένη στην παιδική θεώρηση των πραγμάτων. Η έναρξη δεν αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης αυτού, με την κόρη του Bardainne μέσω φωνητικών φίλτρων να μας εξηγεί «για λιοντάρια και τίγρεις του γλυκού νερού, αλλά όχι γάτες γιατί δεν της πολυαρέσουν οι γάτες». Στα συν ο εξαιρετικός ήχος του σχήματος του οποίου ηγείται ο Bardainne, με υπέροχα κρουστά και ένα hammond το οποίο συχνά αναλαμβάνει να οδηγήσει αυτό τις συνθέσεις!

El Michels Affairs - Adult Themes

Γιώργος Ζούκας (Nova Fm 106)

Ο Leon Michels αποτελεί μια δραστήρια μορφή της soul-funk σκηνής της Νέας Υόρκης την τελευταία 20ετία, τόσο για το ταλέντο του σε πλήθος μουσικών οργάνων, όσο και για τις δυνατότητές του σαν παραγωγός. Το βασικό του όχημα είναι οι El Michels Affairs, χωρίς αυτό να περιορίζει τις κινήσεις του σε άλλα σχήματα, είτε για one-off συμμετοχές, είτε μονιμότερες συνεργασίες.

Εμάς σε αυτό το σύντομο κείμενο μας απασχολεί η τελευταία δουλειά των El Michels Affair με τίτλο Adult Themes. Δημιούργημα εμπνευσμένο από τις ηχογραφήσεις που έκανε ο ίδιος σε άλλους -γνωστούς- καλλιτέχνες, παίρνει όλα τα βασικά συστατικά που χαρακτηρίζουν τον ήχο των EMA, όπως τα πλούσια, γεμάτα drum breaks, οι κοφτές κιθάρες και ο ζεστός soul funk ρυθμός και τα συνδυάζει με ενορχηστρωτικές ιδέες των David Axelrod και Francois De Roubaix για να μας παρουσιάσουν έναν δίσκο που ακροβατεί μεταξύ library music και 60ς ατμοσφαιρικά θέματα ταινιών. Οι hip-hop αναφορές του είναι πρόδηλες και καθόλα απολαυστικές.

Zopp - Zopp 

Δημήτρης Καλτσάς (Progrocks.gr)

Οι Zopp είναι το δημιουργικό όχημα του Ryan Stevenson με βασικό συνοδοιπόρο τον Andrea Moneta (ντραμς, κρουστά, ηχοληψία). Το παρθενικό τους album κυκλοφόρησε φέτος με συμμετέχοντες τους Andy Tillison (πλήκτρα, εφέ, ηχοληψία, συμπαραγωγή, mastering), Caroline Joy Clarke (φωνητικά), Mike Benson (σαξόφωνο) και τον πολυπράγμονα Theo Travis (φλάουτο). Ο ίδιος ο Stevenson παίζει πλήκτρα, κιθάρα, μπάσο, έγραψε τη μουσική, έκανε τη μίξη και την παραγωγή μαζί με τον Tillison.

Στη μουσική του Stevenson συνδυάζονται υπέροχα τρία βασικά μουσικά στοιχεία. Η βάση βρίσκεται εμφανώς στον χαρακτηριστικό Canterbury progressive rock ήχο και οι παραπομπές στους Egg, Hatfield and the North και Gilgamesh είναι ευδιάκριτες. Ωστόσο, το album αποπνέει έναν περιορισμένα vintage αέρα και ακούγεται φρέσκο και σύγχρονο. Αυτό οφείλεται στα άλλα δύο συστατικά, την jazzy avant-prog υπερβατικότητα και τον νεοκλασικισμό, στα οποία οφείλεται το αρκούντως μελωδικό και πομπώδες επίπεδο, σε smooth έως σημειακά ambient περιβάλλον, με κορυφώσεις που ξεπηδούν μέσα από την εξαιρετική ροή των εννέα κομματιών αυτού του σχεδόν ενιαίου έργου.

Η αν μη τι άλλο ενδιαφέρουσα περιγραφή της μουσικής των Zopp από τους ίδιους ως “epic fuzz organ driven prog / jazz / electronic rock music with a slice of lemon”  παραδόξως, ίσως, επιβεβαιώνεται σε κάθε ακρόαση.

R.A.P. Ferreira - Purple Moonlight Pages

Χρύσα Κουμουνδούρου

Το Purple Moonlight Pages του R.A.P. Ferreira κυκλοφόρησε το Μάρτιο 2020 και αποτελεί ένα δυνατό 50λεπτο rap flow. 18 μουσικά κομμάτια με lyrics to go, γεμάτα μήνυμα και μια μοναδική διαφορετικότητα ως προς την εναλλαγή μουσικών οργάνων και μουσικών ειδών (genres). Το sequence του  ρυθμού, από κομμάτι σε κομμάτι, είναι απρόβλεπτο, γεμάτο εκπλήξεις. Σε συναρπάζει αν αποζητάς την πολυμορφία σε ένα δίσκο. Jazz, swing, rap, 808s, gospel, soundtracks, scratches, storytelling και επιδέξια στιχουργική ερμηνεία. Η τρομπέτα και τα jazz elements στο Noncipher. Τα 808s στο Omens & Totems, ένα κομμάτι που δια μαγείας σε μεταφέρει σε preaching και spiritual gospel. Το swing, jazz mood του Laundry, μια ωδή στις σπιτικές μικροδουλειές, έναν ήχο που θα μπορούσε να πλαισιώνει ασπρόμαυρες ταινίες των 40s και εισβολές από έξοχα scratches σαν να είναι συμπαραγωγή με τον Dj Premier. Το Absolutes σε μεταφέρει σε Chicano περιβάλλον, ήχοι που παραπέμπουν σε Orishas, Delinquent Habits και τους πιο σκληροπυρηνικούς Cypress Hill. Αυτές είναι οι εκπλήξεις στη ροή του δίσκου. Η αλλαγή στο setting, το differentiation, το low-high flow και φυσικά, η rap ερμηνεία και ο λυρισμός με χροιά επαναστατική, αφηγηματική, χωρίς να γίνεται dirty και επιθετική. Ο R.A.P. Ferreira μιλάει μέσα από το δικό του μικρόκοσμο, μια ανεξάρτητη από τον υπόλοιπο κόσμο σφαίρα γεμάτη θετική ενέργεια, αισιοδοξία. Το outro Masterplan παραπέμπει σε προσευχή, ένα αφήγημα που σε μεταφέρει στην παιδική ηλικία, τον ρομαντισμό και την αθωότητά της, κλείνοντας έτσι το δίσκο, με μια Αποκάλυψη για το Masterplan του Δημιουργού που δεν είναι τίποτα άλλο παρά peace & happiness.

Monophonics - It's Only Us

Νίκος Κουτέρης

Οι Monophonics από το San Francisco στον 5ο δίσκο τους. Στην Colemine. Τον ακούς από τα digital μέσα. Αρχίζεις και κουνιέσαι στο πρώτο κομμάτι όπως παλιά. Στο δεύτερο κομμάτι, το Suffocating, αρχίζεις και λες, ρε συ μήπως έχει γίνει κάτι λάθος και ακούω τίποτα 70s κατά λάθος; Όχι δεν κάνεις λάθος, ακούς psychedelic soul τον Ιούνιο του 2020. Πάμε στο επόμενο. Last One Standing, στα μέσα του κομματιού η μπάντα του Curtis Mayfield βγαίνει στη σκηνή και σε στέλνει στην κουζίνα να ανοίξεις κάτι σε ροζέ κρασί. Δυναμώνεις. Τι άλλο λες έχει αυτός ο δίσκος γαμώτο.

Στο Tunnel Vision ο Marvin αρχίζει να σου κλείνει το μάτι και τα παπαγαλάκια στον κήπο σου στήνουν αυτί. Λες δεν μπορεί...θα σταματήσει. Ξεχνάς όμως ότι ο πατέρας του Kelly Finnigan του frontman των Monophonics, ο Mike, έχει παίξει όργανο στο Electric Ladyland του Hendrix και στο CSN. Α και hammond με τους Green on Red. Στο Run For Your life τα φωνητικά σε στέλνουν αφού είναι ευλογημένα από τον Dave Axelrod και το All In The Family είναι doo wop soul κομψοτέχνημα. Α ναι, όλη η μπάντα είναι λευκοί και περήφανοι που παίζουν μαύρη μουσική στην χώρα που ο George Floyd δεν μπορεί να αναπνεύσει πια. Ο καλύτερος δίσκος τους. Τον αγοράζουμε και τον ακούμε με την οικογένεια μας αυτά τα μεσημέρια, αυτές τις Κυριακές, αυτό τον καιρό. Άσσος