Μετά από την παρουσίαση των 10 EPs και singles του 2024, περνάμε δίχως καθυστέρηση στα LPs:
(H εικόνα του κάθε εξωφύλλου αποτελεί link για το αντίστοιχο άλμπουμ)
10. Monoplay - Nine Lives
Ο πολυταξιδεμένος Ρώσος τραγουδοποιός βρίσκει μια αρκετά δική του μουσική γλώσσα, κάπου ανάμεσα στο downtempo και το microhouse, για να μας διηγηθεί ιστορίες, οι οποίες διέπονται από την ίδια μελαγχολία, είτε αν (φανταζόμαστε πως) εξελίσσονται στις μεγαλουπόλεις της καπιταλιστικής Δύσης, είτε σε εκείνες του μετασοβιετικού κόσμου.
09. Khirki - Κυκεώνας
Με αυτό το δεύτερο full -length τους, οι δικοί μας Khirki σερβίρουν ένα μοντέρνο, μελωδικό και γκρουβάτο metal, που εμπλουτίζεται με αναφορές στο κλασικό heavy rock, καθώς και με καίρια ανοίγματα στην ελληνική παραδοσιακή μουσική. Δίκαιη, λοιπόν, η μεγάλη τους επιτυχία.
08. Starsiren - All Dust
Στο αφιέρωμα μας σε μερικές από τις πιο συναρπαστικές trip hop κυκλοφορίες του 2024, αναφερθήκαμε και στους Starsiren. Το ντουέτο από τη Georgia των ΗΠA κυκλοφόρησε ένα ντεμπούτο σκοτεινού ως και goth μα εξίσου soulful trip hop, που ακούγεται απνευστί.
07. Common & Pete Rock - The Auditorium Vol. 1
Δύο βετεράνοι του καλού αμερικάνικου hip hop συνεργάζονται σε ένα άλμπουμ δυναμίτη: ο Common δίνει ένα εξίσου δυναμικό και μελωδικό ραπ ρεσιτάλ, θίγοντας σημαντικά κοινωνικά προβλήματα, ενώ ο Pete Rock δομεί μια παραγωγή γεμάτη τόσο τεχνική όσο και συναίσθημα. Παράλληλα, αμφότεροι οι συμμετέχοντες στηρίζονται αλλά και προάγουν σφαιρικά την αφροαμερικανική κουλτούρα. Αυτό το hip hop αγαπάμε.
06. VA - Chill Pill Vol. VI
Το έκτο μέρος της συλλογής Chill Pill συγκεντρώνει tracks λιγότερο ή περισσότερο νέων εκπροσώπων του chill out και του Balearic, οι οποι@ ανεβάζουν τον πήχη σε ένα υπο-είδος που συχνά σχετίζεται με αδιάφορες συλλογές για κυριλέ beach bar και ξενοδοχεία, μπλέκοντας το με krautrock, ambient house, bass music και γενικώς την πιο απρόβλεπτη όψη της ηλεκτρονικής μουσικής.
05. Viive - Sen Jälkeen Kun
Η Riika Suutari και ο Antti Niiranen από τη Φινλανδία, πολύ καλοί φίλοι μεταξύ τους, αποφάσισαν να μοιραστούν το μουσικό τους όραμα, με αποτέλεσμα ένα πραγματικά μαγευτικό πάντρεμα ανάμεσα στην χαμηλόφωνη τζαζ και στην ακουστική folk, το οποίο αποπνέει αλλόκοτο λυρισμό και ορεσίβια ελευθερία.
04. Floating Points - Cascade
Ο κύριος Samuel Shepherd αποτελεί, για μένα, τον μπροστάρη της leftfield electronica σήμερα. Στο Cascade επανέρχεται στην dance, μαστορεύοντας ένα άλμπουμ εκρηκτικό, μα και γεμάτο με συγκίνηση, δείχνοντας παράλληλα τον σωστό δρόμο για το συγκαιρινό techno και house, το οποίο δεν λησμονεί γόνιμες επιρροές ακόμα και από το πιο μακρινό πειραματικό του παρελθόν.
03. Conifère - L'Impôt du Sang
Αυτό το άλμπουμ το άκουσα φέτος περισσότερες φορές από κάθε άλλο, ανεξαρτήτως είδους, για αυτό και του αφιέρωσα ένα long-read. Έχουμε να κάνουμε με επικό, ατμοσφαιρικό και μελωδικό black metal πρώτης γραμμής, με κεφάτες (crust) punk ενέσεις, αλλά και υφέρποντα folk μπολιάσματα. Οι στίχοι ξετυλίγουν το νήμα ουσιαστικών προβληματισμών σχετικά με το ιστορικό παρελθόν.
02. Gatt & Shoaib Kaminpour - Over The Oceans
Νιώθω ότι ο Ιρανός κιθαρίστας και συνθέτης Shoaib Kaminpour έκανε αυτό το άλμπουμ δώρο προσωπικά σε μένα, ώστε να αντιμετωπίζω, έστω λίγο πιο ψύχραιμα, εκείνες τις στιγμές που ο φόβος και η αβεβαιότητα γυρνάνε δύσκολα σε προσδοκία και φως. Παράλληλα, το Over The Oceans είναι διαποτισμένο από τον ιστορικό πόνο του ιρανικού λαού. Σε μουσικό επίπεδο, το post-rock των Gy!be συνδυάζεται με το singing-songwriting, την avant-jazz καθώς και με τη μακρά ιρανική - περσική παράδοση. Ένα άλμπουμ πολύ κοντά στο αριστούργημα, το οποίο αποδεικνύει πως, όπως λέει και φίλος μας ο Σωκράτης, “το πιο βαθύ σκοτάδι είναι πριν την αυγή”.
01. Procida Ritual Project - Misteri
Το συγκεκριμένο άλμπουμ αρχικά στήθηκε, ώστε να παρουσιαστούν, με κάποια μουσική επεξεργασία, field recordings τα οποία πραγματοποιήθηκαν το 2022 στο νησί της Procida, με θέμα αποκλειστικά τοπικά Καθολικά δρώμενα και έθιμα, που όμως διακρίνονται από μουσουλμανικές επιδράσεις και προχριστιανικές μνήμες. Στην ουσία όμως αυτό το πρωτογενές υλικό μεταβάλλεται σε ένα από τα κεντρικά νήματα που υφαίνουν το κορυφαίο αυτό άλμπουμ, στο οποίο η άποψη των Dead Can Dance για τις μουσικές του κόσμου συναντά το downtempo και το dub. Τελικά, το Misteri των Procida Ritual Project, το οποίο καθοδηγείται από τον μουσικό και παραγωγό Pier Paolo Porcari (μέλος των σπουδαίων Almamegretta), αποτελεί ένα μουσικό έργο πολιτισμικού και ανθρωπολογικού βάθους, παράλληλα όμως ακούγεται εύκολα, ξανά και ξανά.
Στο πρώτο μέρος των best του 2024 έγραψα πως οι περισσότερες από τις μουσικές κυκλοφορίες που επιλέχτηκαν έχουν μια κοινωνικοπολιτική διάσταση, κάτι που ισχύει, αρκεί να αντιληφθούμε τον πολιτισμό/ την κουλτούρα ως ένα σύνολο ή ως ένα σύστημα, αν θέλετε, που αγκαλιάζει κάθε πλευρά της ανθρώπινης ζωής, από την υψηλή τέχνη ως την ποπ κουλτούρα και από την πολιτική ως τη μαγειρική. Κάτω από αυτή την οπτική, στις καλλιτεχνικές δράσεις, όπως είναι στην περίπτωση μας η μουσική, βράζουν δυνάμεις πολιτικής, νοοτροπίας και ιδεολογίας.
Έτσι, λοιπόν, βλέπουμε πως οι επιλεγμένες κυκλοφορίες διαπερνώνται από κάποια κοινά νήματα άρα, κατά κάποιο τρόπο, μπορούν να ομαδοποιηθούν: πρώτο νήμα η αναδιαπραγμάτευση του ιστορικού παρελθόντος και της εντόπιας/ εθνικής πολιτισμικής μνήμης, η εμπλοκή τους με τον μύθο και η σκιά τους στο σήμερα, δεύτερο νήμα η προβολή της διαπολιτισμικής επαφής ως ένα αδιαμφισβήτητα θετικό φαινόμενο και τρίτο νήμα η σημασία της συνεργασίας και κατ' επέκταση της συντροφικότητας. Και οι τρείς αυτές τάσεις κοντράρουν κυρίαρχες ιδεολογικές τάσεις των ημερών μας, ειδικότερα, την αίσθηση του διαρκούς παρόντος και τη λησμονιά του παρελθόντος, έπειτα τον σωβινισμό και τον ρατσισμό και τέλος, την αντίληψη της ατομικής επιτυχίας και του σκληρού ανταγωνισμού, αντίστοιχα.
Κάπως έτσι, η μουσική δημιουργία μα και ακρόαση συντελεί σε ένα καλύτερο αύριο.
Θα ξεκινήσω τον καθιερωμένο πλέον απολογισμό των μουσικών ακροάσεων της χρονιάς με μια εξίσου χρόνια διαπίστωση: όπως και στο τέλος του κάθε έτους, έτσι και στο φινάλε του 2024 ένιωσα πως, πρώτον, δεν άκουσα τόση μουσική όση θα ήθελα και δεύτερον δεν άκουσα αρκετά όσες από τις κυκλοφορίες αγάπησα περισσότερο. Παρόλα αυτά, η τέχνη της μουσικής στάθηκε για ακόμα μια φορά ένα σταθερός σύντροφος το ‘24. Συνεπώς, οι δύο λίστες των μουσικών κυκλοφοριών του έτους δεν διακατέχονται από καμία απαίτηση αντικειμενικότητας, αντιθέτως, χωρίς πλέον ψευδαισθήσεις, καταγράφουν ό,τι βλέπουν “τ’ άγρυπνα μάτια της ψυχής” που λέει κι ο ποιητής. Δηλαδή, τα 10 EPs/ singles (παρουσιάζονται σε αυτή την ανάρτηση) και 10 full-length άλμπουμ (θα παρουσιαστούν στην επόμενη) του 2024 έχουν επιλεχθεί βάσει των εξής σκέψεων:
α. Συμπεριλήφθηκαν δουλειές ή, καλύτερα, δημιουργίες που με συντρόφευσαν συναισθηματικά σε μία ομολογουμένως περίεργη χρονιά, με πολλά κι έντονα ups & downs, αλλά ακόμα περισσότερα μου έδωσαν τη δύναμη για καλύτερη σκέψη και πράξη.
β. Προσπάθησα να εντάξω και κυκλοφορίες που ανακάλυψα, περισσότερο ή λιγότερο μόνος μου, δηλαδή μέσω ψαξίματος στο Bandcamp π.χ. ή μετά από ξεψάχνισμα στις προτάσεις του Spotify και επομένως δεν εντοπίστηκαν σε άλλες λίστες του 2024, προς το παρόν τουλάχιστον.
γ. Έγινε μια απόπειρα για υπέρβαση του διπόλου mainstream vs. indie/ underground, ωστόσο η τάση προς τον πρώτο πόλο οπωσδήποτε παραμένει.
δ. Φυσικά, εντός των λιστών θα βρείτε κυκλοφορίες που πετυχαίνουν, κατά τη γνώμη μου, δύο στόχους: i) να προτείνουν φρέσκα στιλ ή στιλιστικά υβρίδια και ii) να έχουν να πουν κάτι (οι περισσότερες από αυτές) για το κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι που μας κλωθογυρίζει.
Ας ξεκινήσουμε με τα EPs & singles
(H εικόνα του κάθε εξωφύλλου αποτελεί link για το αντίστοιχο άλμπουμ)
10. Caral - Lo Oscuro
Το ντεμπούτο EP του Caral από το Μπουένος Άιρες εμπεριέχει ένα ορχηστρικό downtempo reggaeton προικισμένο με ονειρική ατμόσφαιρα, αλλά και το ηχόχρωμα της φιλόξενης μποέμικης λαϊκότητας του tango.
09. Michael Sebastian & Friends - Move
Ο κιθαρίστας M. Sebastian τζαμάρει με την παρέα των καλλιτεχνικών του συνοδοιπόρων, με το αισιόδοξο ψυχολογικώς αποτέλεσμα να κινείται κάπου ανάμεσα στην jazz-pop του Tom Misch, τον urban ήχο του US hip hop και soul και τις πάντα ζωτικές αφρικάνικες ρίζες.
08. Evening News - New World
Νέα μπάντα από την Αυστραλία στην παρθενική της κυκλοφορία ακολουθεί τα βήματα των Mildlife, προσθέτοντας μια πινελιά dance -να πούμε house; να το πούμε IDM;- σπιρτάδας στο εντελώς ενδιαφέρον μοντέρνο funky-jazz-fusion υβρίδιο που έχει μαγειρέψει.
07. The Clean Trip - The Clean Trip
Σε αυτό το project, o κιθαρίστας Max Essa συνεργάζεται με τον παραγωγό David Harks για να μας χαρίσουν ένα μπουκέτο μοντέρνων balearic tracks, με ρυθμούς ράθυμους, ονειρώδεις μελωδίες που νοσταλγούν τα 80s και μια υφέρπουσα ροκ αλητεία.
06. MF Tomlinson - We Are Still Wild Horses Remixed
Έμαθα τον τραγουδοποιό MF Tomlinson μέσα από αυτό το EP, στο οποίο νέοι παραγωγοί ρεμιξάρουν κάποια τραγούδια του περσινού του άλμπουμ. Αν έχετε λατρέψει το remix των Beyond the Wizards Sleeve στο Roscoe των Midlake, ακούστε αυτή τη δουλειά!
05. Infra Disco - Aqua Cheta
To Aqua Cheta αποτελεί μια λυρική αποτύπωση της μαγείας του νερού - μάλιστα στη βινυλιακή έκδοση το κάθε ορχηστρικό track συνοδεύεται και από ένα σύντομο ποίημα. Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι, ενώ το EP ξεκινά όμορφα αλλά σε ένα τυπικά balearic ήχο, όσο προχωρά εμπλουτίζεται με στοιχεία jazz, latin και αραβικής μουσικής.
04. ddwy - Spinning Stones
Το ντουέτο των ddwy αποτελείται από την τραγουδίστρια nangi και τον παραγωγό Inner Totality. Πέρσι κυκλοφόρησαν το full-length ντεμπούτο τους , το οποίο είχα βρει ενδιαφέρον, αλλά κάπως αδύναμο. Φέτος όμως, με αυτό το EP έχουν σαφώς βελτιωθεί, στήνοντας ένα προσωπικό στιλ, το οποίο θα χαρακτήριζα ως midtempo minimal kraut tribal trance…
03. Vakula & LG - Dipsync
Ο Ουκρανός Vakula μετα από μια σειρά μακρόσυρτων άλμπουμ με τελετουργικό new age, επιστρέφει δυναμικά, σε συνεργασία με τον νέο παραγωγό LG, με συγκλονιστικό techno, σφραγισμένο με βαθιές μνήμες της kosmische σκηνής.
02. Birdsnake - Birdsnake Begins
Για το ντεμπούτο EP αυτής της τρελής μελβουρνέζικης παρέας -μέλος της παίζει και στους προαναφερθέντες Evening News- έχουμε ξαναγράψει εδώ. Οπότε,απλά να σημειώσω πως έχουμε να κάνουμε με krautrock επιρροής dubby trip hop, το οποίο ανοίγεται σε μια, αξιοσημείωτα δεμένη, περιπετειώδη εξέλιξη.
01. Sidi Bou Said - Sidi Bou Said
Το ντουέτο των Sidi Bou Said αποτελείται από τους Μιλανέζους Paolo Russi (μέλος των Discojuice) και Marco Lanfranchi. Στη σαγηνευτική τους μουσική, επιστρατεύουν ένα ύφος που γνωρίζουν καλά, δηλαδή ένα μίγμα από balearic disco και deep house, για να αναπαραστήσουν την πολυπολιτισμικότητα της τυνησιακής πόλης Sidi Bou Said, όπου συναντιούνται μοναδικά η ευρωπαϊκή και η αραβική Μεσόγειος. Συνεπώς οι εντονότατες και αρχέγονες, θα έλεγα, νοτιοϊταλικές και βορειοαφρικανικές επιρροές απογειώνουν το σκηνικό με τρόπο ανεπανάληπτο.
Νομίζω πως το 2023 ξεπέρασε κάθε άλλη χρονιά σε κούραση και τρέξιμο, αλλά και σε δημιουργικότητα και αγάπη… Όπως και να 'χει όμως, ο χρόνος που απέμεινε για μουσική ήταν λίγος και τελικά ελάχιστος ο αφιερωμένος στις κυκλοφορίες του έτους. Συν τοις άλλοις, μου βγήκε πηγαία μια έντονη αυστηρότητα και εκλεκτικότητα, όσον αφορά τη μουσική του 2023: άκουσα αρκετά LPs και EPs και τραγούδια, αλλά τα περισσότερα από αυτά μου φάνηκαν βαρετά, μέτρια και αδιάφορα. Έτσι, στις φιλικές μουσικές κουβέντες εντός του έτους, αυτοβαφτίστηκα “γεροπαράξενος”. Ωστόσο, κάτι έμεινε από όλη αυτή τη διαδικασία, πιθανώς κάτι σημαντικό: 10 LPs και 5 EPs - singles, κυκλοφορίες του 2023 που ξεχώρισα και εκτίμησα. Επομένως, οι επιλογές είναι καθαρά προσωπικές και υποκειμενικές. Ευελπιστώ να τις εκτιμήσετε.
Το Lost Star των Βρετανών Statues εμπεριέχει τέσσερα tracks υποδειγματικού σύγχρονου balearic beat, σε midtempo ρυθμό, με το όνειρο στο τιμόνι κι ανοίγματα στη disco, στο deep house, στο ambient ακόμα και στο ψυχεδελικό ροκ.
Ο πρωτεργάτης του electro και του Detroit techno Juan Atkins επανέρχεται ως Cybotron, μετά από δέκα χρόνια, με δύο tracks σε ένα ύφος γνώριμο, κλασικό μα και τόσο ταιριαστό στην αβέβαιη τεχνοκρατική εποχή μας, δηλώνοντας με θάρρος, στοχασμό και ευαισθησία πως η τεχνολογία πρέπει να διέπεται από ανθρωπιά.
Στην ανασκόπηση μας για το 2022, το ντεμπούτο των United Freedom Collective φιγούραρε στο νο1 της λίστας των EPs. Το 2023 επέστρεψαν με μια εξίσου δυνατή δουλειά, στο ιδιαίτερο jazzy, afro και organic house στιλ τους, αλλά με πιο προσεγμένες, πλούσιες ακόμα και κάποιες στιγμές συμφωνικές ενορχηστρώσεις, όπως στο ορχηστρικό "To The Sea", που κλείνει το EP.
Τις δύο πρώτες θέσεις των EPs και των singles για το 2023 καταλαμβάνουν κυκλοφορίες που μας έρχονται από το Gothenburg: αυτή η παραθαλάσσια πόλη της δυτικής Σουηδίας αποτελεί εδώ και το σχεδόν 25 χρόνια το κέντρο μιας ιδιαίτερης μουσικής σκηνής, που παντρεύει το ψυχεδελικό ροκ, την electronica, το folk και τη τζαζ. To γκρουπ που ξεκίνησε την όλη ιστορία ήταν οι Studio των Dan Lissvik και Rasmus Hägg, οι οποίοι ηχογράφησαν κατά τη διάρκεια των 2000s στη δισκογραφική Service ενώ σήμερα τον ήχο του Gothenburg αντιπροσωπεύει υποδειγματικά η Höga Nord Records.
Το νέο σχήμα των Fauna δίνει σάρκα και οστά στην πιο ψυχεδελική και άγρια πλευρά του ξεχωριστού ήχου της Σουηδικής πόλης. Μέσα στο 2023 κυκλοφόρησαν μόλις τέσσερα κομμάτια στο διαδίκτυο, τα οποία όμως εντυπωσιάζουν με την υπερβατική τους instrumental ψυχεδέλεια. Ένας χορευτικός ρυθμός , εμπλουτισμένος με tribal κρουστά πάνω στον οποίο απλώνονται αφαιρετικές και κυρίως ανατολικών κλιμάκων μελωδίες, χωρίς ποτέ να χάνεται ένα ροκ αίσθημα ευφορίας και μέθεξης.
Όπως φανερώνει και το όνομα τους, οι Sun City Gbg (Gothenburg ) είναι περήφανοι για δύο πράγματα: για την πόλη τους και για τον βασιλιά Ήλιο. Το δεύτερο EP τους είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στον Σουηδό συνδικαλιστή Joe Hill (1879-1915), που έδρασε στις ΗΠΑ και εκτελέστηκε λόγω της δράσης του. Οι Σουηδοί σκιαγραφούν τον Joe Hill και το έργο του, μέσα από έναν ήχο που ενώ έχει έναν χαρακτήρα θερινό, ράθυμο, μα και γκρουβάτο φέρνοντας στο νου τα late 80s - early 90s, με μπάντες όπως οι Happy Mondays και οι Massive Attack, η καρδιά του είναι ταυτόχρονα νοσταλγική και μεγαλειώδης, σαν ένας παιάνας που ακούγεται το ηλιοβασίλεμα, αφιερωμένος σε αυτή την ιστορική μορφή της παγκόσμιας Αριστεράς.
Εκρηκτικό, μα και ψαγμένο full-length από τους Syndrom Samaznanca, μια underground μπάντα από τη Λευκορωσία. Τραγουδάνε στα ρωσικά, οπότε δεν έχω ιδέα για το περιεχόμενο των στίχων, αλλά η μουσική είναι πραγματικά αξιόλογη: ένα εντελώς σημερινό psych - acid rock, με μνήμες από το παρελθόν -από τo κλασικό garage, στα καλιφορνέζικα late 60s ως και το krautrock σε πολλές από τις πτυχές του- ωστόσο αυτές οι μνήμες συγχωνεύονται ωραία, πρωτότυπα και σφιχτοδεμένα.
O Dag Rosenqvist παρουσιάζει το δεύτερο full-length άλμπουμ του, με το ψευδώνυμο Småland, που αποτελεί το όνομα μιας ήσυχης και εξοχικής επαρχίας της νότιας Σουηδίας. Η μουσική του είναι beatless ambient κάπου ανάμεσα στο βαριά drones του Tim Hecker και τις λυτρωτικές μελωδίες του Eluvium, με σαφείς επιρροές από το εντόπιο folk. Στο Döden αποτυπώνεται μια αλλόκοτη νοητική και συναισθηματική πορεία από την επαρχιακή μελαγχολία στη συμπαντική αρμονία.
Στους Hyperculte συμμετέχουν ο μπασίστας Vincent Bertholet των αγαπημένων Orchestre Tout Puissant Marcel Duchamp, παρέα με την ντράμερ Simone Aubert. Στο δεύτερο άλμπουμ τους προσφέρουν μια πολύ αξιόλογη μοντέρνα εκδοχή πειραματικού ροκ, που συνδυάζει το krautrock των Can με ένα post-punk / new wave, με έντονα tribal στοιχεία -στο νου μου ήρθαν οι Siouxsie and the Banshees. Κι όλα αυτά περασμένα μέσα από το πνεύμα της γαλλικής avant-garde, με την τεράστια ιστορία, την οποία προσωπικά γνωρίζω ελάχιστα, αλλά αξίζει να μελετήσω...
Μια παρέα νέων δημιουργών και παραγωγών από το Malmö της Σουηδίας, οι οποίοι όμως έχουν ήδη δώσει δυνατά δείγματα γραφής, δούλεψε στο στούντιο, πάνω στο τριάντα και βάλε χρόνων ακυκλοφόρητο υλικό του βετεράνου πειραματιστή Jon Iverson, προσθέτοντας πινελιές από κρουστά, σύνθια, βιολί, πιάνο και άλλα όργανα. Αποτέλεσμα αυτής της περίεργης συνεργασίας, ένα μειλίχιο μα και ρυθμικό tribal folky ambient.
Τι να πούμε για αυτό το άλμπουμ του ντράμερ και περκασιονίστα Yussef Davis, ενός απο τους πρωταγωνιστές του κύματος της uk jazz; Η θέση στο οποίο το έχω βάλει ίσως να το αδικεί, καθώς μελλοντικές ακροάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε μια άλλη πολύ πιο διθυραμβική αποτίμηση. Στο Black Classical Music, το οποίο έχει έναν επιφανειακά αλαζονικό αλλά στην ουσία απόλυτα εύστοχο τίτλο, παρουσιάζεται ολόκληρη η πορεία της τζαζ μουσικής: οι αφρικανικές ρίζες, η τζαζ της Νέας Ορλεάνης, το bebop, η soul/funk, η fusion, το nu jazz και οι πιο πρόσφατες εξελίξεις, με απλότητα, έμπνευση, εκτελεστική δεινότητα και ένα βιωματικό δέσιμο με το θαύμα της μουσικής.
Κι όμως το αυτό ημιαυτοσχεδιαστικό, διασκεδαστικό και αναμφίβολα ιδιοσυγκρασιακό άλμπουμ του ντράμερ Pontus Torstensson από το Gothenburg - να που επανήλθαμε στον ήχο αυτής της πόλης- μου άρεσε τόσο, ώστε να σκαρφαλώσει ως την 5η θέση του top-10 μου για το 2023. O Torstensson συμμετέχει σε συγκροτήματα, που καταγίνονται σε μια ποικιλία ειδών από ψυχεδελικό ροκ και krautrock μέχρι nu disco και deep house. Όλες αυτές οι επιδράσεις περνάνε στο Forest Flanger δημιουργικά και κεφάτα, με τον ίδιο τον Torstensson / Tentakel να κεντάει κυρίως στα ντραμς, αλλά και σε άλλα όργανα.
Μάλλον το συγκεκριμένο, πέμπτο άλμπουμ των Goat είναι το καλύτερο τους, μετά το αριστουργηματικό τους ντεμπούτο, World Music (2012). Το γνώριμο διονυσιακό ψυχεδελικό ροκ τους δίνει και πάλι ισχυρό παρόν, αλλά αφενός εμπλουτίζεται από υπέροχα αφομοιωμένες επιρροές από κλασικές Σουηδικές μπάντες, κυρίως τους Träd, Gräs & Stenar, αφετέρου η παγανιστική αγριότητα τους κάπως γλυκαίνεται, ειδικά στο επίπεδο των φωνητικών: είναι στιγμές που η μαινάδα τραγουδίστρια ξεφεύγει σε μονοπάτια εξίσου σέξι και αιθέρια. Ακούστε, για παράδειγμα, το τραγούδι "I Became The Unemployment Office".
Στο δεύτερο άλμπουμ τους, οι Αυστριακοί Takeshi's Cashew παρουσιάζονται πολύ πιο εμπνευσμένοι μα και ώριμοι σε σχέση με το προ δύο χρόνων ντεμπούτο τους. Στο Enter J’s Chamber μια λιτή και μελωδική εκδοχή του 70s jazz - prog rock συναντά τις πιο σύγχρονες τζαζ και ηλεκτρονικές τάσεις, ενώ τα μπολιάσματα από latin, αραβική και κινεζική μουσική συντελούν σε ένα άλμπουμ που γιορτάζει την πολυπολιτισμικότητα και καταφάσκει στη ζωή.
Μια παρόμοια αίσθηση αρμονικής συνύπαρξης των λαών και μιας ήρεμης αισιοδοξίας αποπνέει και το εκπληκτικό Mutual Occultation του Arif Mirbaghi, πάλαι ποτέ μέλος των μεταλλάδων Protest the Hero. Βέβαια πλέον ο Arif δίνει ρέστα σε μια nu jazz, με έντονες dub επιρροές, η οποία βυθίζεται στην παράδοση της Ανατολής, με έναν τρόπο λιτό, ακόμα και τραχύ μα και βαθιά πνευματικό. Μουσική που έχει σίγουρα δημιουργηθεί στα σκιερά σοκάκια της Ανατολικής Μεσογείου
1. Pejzaż - List (The Very Poish Cut Outs)
Τα δύο άλμπουμList I καιList IIτου Πολωνού Pejzaż συγκροτούν ένα ενιαίο μουσικό έργο, το οποίο δεν προορίζεται για πολλές και απρόσεκτες ακροάσεις, αλλά για λίγες και καλές, μην πω συγκλονιστικές. Ο Bartosz Kruczyński, όπως είναι το πραγματικό του όνομα, φτιάχνει ένα κολλάζ από samples τα οποία αντλεί από την ηλεκτρονική, ποπ και ροκ μουσική της Ανατολικής Ευρώπης κατά τη δεκαετία του 90 και των αρχών αυτής του 2000, στη λογική των δύο πρώτων άλμπουμ του DJ Shadow, σε ένα όμως σαφώς πιο ambient ύφος. Κάτω από μια μουσική και πολιτισμική επαναφορά της μνήμης, αναπτύσσεται ένας κοινωνικοπολιτικός και τελικά υπαρξιακός προβληματισμός, σχετικά με το πως διαμορφώθηκαν οι ζωές των ανθρώπων της Ανατολικής Ευρώπης μετά την πτώση του τείχους. Ωστόσο, αυτή η ανίχνευση μέσα στο παρελθόν, καθώς δομείται με έναν βαθύ λυρισμό, αλλά και μια λεπτή ειρωνεία, δεν καταλήγει σε βέβαια συμπεράσματα, αντιθέτως αφήνει τον ακροατή μετέωρο ανάμεσα στη νοσταλγία και την αμφιβολία.
Αυτές ήταν, λοιπόν, οι βασικές εξερευνήσεις μου στον μουσικό κόσμο του 2023. Αν και είμαι βέβαιος ότι μέσα στους επόμενους μήνες θα ανακαλυφθούν και άλλες κυκλοφορίες του συγκεκριμένου έτους, εξίσου αξιόλογες. Και φυσικά, το 2024 με τα μουσικά του δώρα καραδοκεί. Οπότε, εύχομαι να έχουμε υπέροχες ακροάσεις και μέσα στο νέο έτος!
Μια ωριαία λίστα στο Spotify, η οποία αποτελείται από χριστουγεννιάτικα jazz, folk, soul και indie άσματα, αλλά και από "άσχετα" τραγούδια και ορχηστρικά που αποπνέουν το πνεύμα το εορταστικό, τουλάχιστον κατά τη γνώμη του γράφοντα... Όλες οι επιλογές είναι τυλιγμένες σε ένα θαμπό, ζεστό και κάποιες φορές νοσταλγικό χαμηλό φως, που λες και βγαίνει από ένα τζάκι δίπλα σε ένα στολισμένο δέντρο.
Το πρώτο μέρος της αποτίμησής μας για τα καλύτερα LPs και EPs του 2022 αφιερώθηκε σε κυκλοφορίες που φλέρταραν με τις ποικίλες μουσικές παραδόσεις του κόσμου, από την Κεντρική Αμερική ως την Αραβία και από τη Μεσόγειο ως τον Αμαζόνιο. Έτσι, προκειμένου να προσγειωθούμε πιο ομαλά στο δεύτερο μέρος, θα ξεκινήσουμε με μια σειρά από κυκλοφορίες που, με έναν πιο αφηρημένο και αναπόφευκτα υποκειμενικό τρόπο, αναδεικνύουν τη πολιτισμική, αισθητική, τελικά συναισθηματική ατμόσφαιρα, δηλαδή το local color που αποπνέει ένας τόπος.
Το ξεκίνημα γίνεται με το track San Tango που κυκλοφόρησε στις αρχές του 2022 ο μουσικός, τραγουδιστής και επιστήθιος φίλος Θοδωρής Προύσαλης. Προσπαθώντας να είμαι όσο πιο αντικειμενικός μπορώ, μιλάμε για ένα instrumental με μια μεστή μελωδία η οποία ξεδιπλώνεται σε έναν ρυθμό μπολερό, φέρνοντας πλούσιες μνήμες από Μανώλη Χιώτη ως Calexico (οι οποίοι παρεμπιπτόντως έβγαλαν ένα εξαιρετικό άλμπουμ το ‘22). Το San Tango αποπνέει τη γοητεία και την αλητεία μιας μεσογειακής κοσμοπολίτικης πόλης με βαθιά ιστορία, η οποία στην περίπτωση μας είναι η Μητέρα Θεσσαλονίκη.
Αυτό το συναισθηματικό κλίμα του μεσογειακού ρεμβασμού, που πάντα ξεγλιστράει από τον πεσιμισμό, αναδεικνύει και το ντεμπούτο του Roberto Agosta από τη Κατάνια της Σικελίας, με τίτλο το επίθετό του. Ο ήχος του άλμπουμ μπορεί άνετα να χαρακτηριστεί ως trip hop, αλλά με έντονα στοιχεία από το ψυχεδελικό και προοδευτικό ροκ των late 60s - late 70s. Ονειρώδης τέχνη που ενώνει τον εσωτερικό κόσμο με το εξωτερικό περιβάλλον κι έτσι αναδεικνύει τα σημαντικότερα της ζωής: τον έρωτα, του φίλους, τη φύση, τον τόπο που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε. Οπότε, στο Agosta προβάλλεται μια αγάπη για την ιδιαίτερη πατρίδα, απαλλαγμένη από κάθε τοπικισμό.
Μια τέτοια εμπειρία θερμών συναισθημάτων, αλλά και ευχάριστης ραθυμίας προσφέρει και η ακρόαση του άλμπουμ με τον αυτοσαρκαστικά απλοϊκό τίτλο Solo Un Album του Tuccinelli, ψευδώνυμο που χρησιμοποιεί ο Ιταλός house παραγωγός Giuseppe Tuccillo, ο οποίος ζει στην Ibiza, για τις πιο chill out και balearic δουλειές του. Στο Solo Un Album, o Tuccinelli αναδεικνύει μια πλευρά του “λευκού νησιού” απομακρυσμένη από τη μαζική διασκέδαση: υπνωτιστικό κοσμικό groove, λιτές μα σαγηνευτικές μελωδίες και μια σκονισμένη ψυχεδελική άποψη. Κοντολογίς, ο ήχος των balearic freaks. Μια ανάλογη προσήλωση στο μοντέρνο balearic ήχο δείχνουν και οι Residentes Balearicos (Ale Doretto και Luca Averna) στο EP τους Mediterráneo, από το οποίο ξεχωρίζει το track "Pitiusas First".
Πριν αναχωρήσουμε από τα χώματα της Eivissa, ας μην λησμονήσουμε το Piano Piano του Danilo Braca, ο οποίος χρησιμοποιώντας ως βάση το deep house δημιουργεί ένα γλυκό και αδάμαστο έπος δωδεκάμισι λεπτών, με αναφορές στο fusion, στο ambient, και στο θερινό ροκ των υστέρων Fleetwood Mac. Σε μια παρόμοια μεσογειακή σαγήνη μας υποβάλλει και ο εκ Μαδρίτης ορμώμενος Be.Lanuit στο EP του Nebulosa. Το EP αποτελείται από τρία tracks: το "Namibian Scents" είναι ένα ευαίσθητο deep house τραγούδι επηρεασμένο από τη μουσική της Ναμίμπια, στο "Hixa Mia" η nu jazz ενώνεται με την σεφαραδίτικη παράδοση, ενώ το εντεκάλεπτο chill out άσμα "Nebulosa" εμπλουτίζεται με latin επιρροές. Δεν χρειάζεται, θεωρώ, περαιτέρω σχολιασμός…
Στη συνέχεια, θα περάσουμε σε μία ομάδα Ιταλών καλλιτεχνών, οι οποίοι, όχι μόνο συνεχίζουν επάξια, αλλά και εξελίσσουν συναρπαστικά την παράδοση της ηλεκτρονικής χορευτικής μουσικής στην πατρίδα τους. Αυτή, λοιπόν, την εντελώς ιταλική σφραγίδα στην electronica για την οποία φρόντισαν καλλιτέχνες όπως o Daniele Baldelli, o DJ Moz-art και το διάσημο σχήμα του Jestofunk, αλλά και οι πιο πιονέροι του Italo disco, οπως το ντουέτο των Franco Rago και Gigi Farina, συνεχίζεται εν έτει 2022 από τους εξής ορεξάτους και ταλαντούχους ανθρώπους: ο Mystic Jungle (Dario di Pace) κυκλοφόρησε το παιχνιδιάρικο EP Deviant Disco, ενώ ο L.U.C.A. (Francesco De Bellis) το ambient house EP Venus: Un breve viaggio tra le stelle. Last but not least, ο Feel Fly (Daniele Tomassini) μας χάρισε το full-length Cosmo Cosmo, στο οποίο πολύ απλά δείχνει τον δρόμο για την τρέχουσα ποιοτική dance μουσική, αποφεύγοντας κιτς κακοτοπιές και στοχεύοντας στην εκστατική εμπειρία του χορού.
Την ίδια κατεύθυνση προς την καλή ηλεκτρονική μουσική ακολουθεί και μια σειρά καλλιτεχνών οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για αρκετά από τα EPs που ξεχώρισα το 2022. Στο ντεμπούτο, Hazey Tunes του Καλιφορνέζου Hazey J, ένα κλασικό 90s dubby downtempo λοξοδρομεί για ψυχεδελικά ροκ ακόμα και kraut trips, συνοδεία αρχέγονων tribal beats και κρουστών. Στο Blooming των Γάλλων Archil & Leon πράγματι ανθίζει επίσης μια downtempo electronica, με έντονα soul και funk στοιχεία: τα μεν προβάλλουν τη μελωδικότητα, τα δε το groove. Και οι Purelink από το Σικάγο κινούνται στον χώρο της χαμηλόφωνης ηλεκτρονικής μουσικής, η οποία βυθίζεται σε έναν dream pop ρομαντισμό, με πιο αφαιρετικές “χαμένες” στιγμές.
Ο γνωστός μας Superpitcher στο EP Lush Life παρουσιάζει, σε συνεργασία με τους Beautiful Twins, δύο tracks υποδειγματικής dance, το μεν ομώνυμο "Lush Life" προσεγγίζει πρωτότυπα το garage house, ενώ το "Diario" αποτελεί ένα εσωστρεφές deep house κομψοτέχνημα. Ο βετεράνος Eric Hilton, ο ένας εκ των Thievery Corporation, στο Present, Past and Future κάνει αυτό που ξέρει καλά, δηλαδή επιμελείται ενός μπασάτου downtempo με ωραία δάνεια από την τζαζ και κυρίως το drum n bass. Τέλος, ο X-Coast στο Xstacy (The Lost Scrolls) επανέρχεται με έμπνευση, νοσταλγία αλλά και μια δόση ειρωνείας στον trance ήχο των αρχών της δεκαετίας του '90, ανεβάζοντας ταχύτητα στα BPM και το grande στοιχείο στα synths. Ωστόσο το καλύτερο track του EP είναι το αργόμπιτο, επικό και ταξιδιάρικο "Horizon".
Όπως μάλλον έχει γίνει ήδη ευνόητο, στη λίστα μου με τα καλύτερα άλμπουμ του ‘22 το ροκ έχει ελάχιστη παρουσία. Όχι ότι δεν άκουσα κάποιες ενδιαφέρουσες αμιγώς ροκ κυκλοφορίες, αλλά ξεχώρισα δύο, ένα EP και ένα LP.
Το ΕP κυκλοφόρησε από τους World Gym και πρόκειται για το ντεμπούτο τους. Το τρίο από τη Σουηδία δίνει ένα ρεσιτάλ σαρκαστικού, βρώμικου, lo-fi αλλά και μελωδικότατου indie rock, που ανακαλεί τις πρώτες ένδοξες μέρες του ιδιώματος στις ΗΠΑ των late 80s - early 90s. Το LP είναι το Stars Planets Dust Me, το τρίτο κατά σειρά ολοκληρωμένο άλμπουμ των A Mountain Of One, που στις καλύτερες του στιγμές, δηλαδή στα τραγούδια "Custards Last Stand", "Black Apple Pink Apple", "Surrender", "Dealer" και στο ομώνυμο "Stars Planet Dust Me" ένα blend επιδράσεων από Bowie, Talking Heads, Roxy Music και Pink Floyd αξιοποιούνται σε ένα εμπνευσμένο disco - electronic rock υβρίδιο. Βέβαια, τα υπόλοιπα τραγούδια του άλμπουμ, κατά τη γνώμη μου κάπως υστερούν, απομακρύνοντας το σύνολο της κυκλοφορίας από την πρώτη δεκάδα.
Στο δεύτερο άλμπουμ του project The Hologram People με τίτλο Village Of The Snake God, ο Dom Keen, με προϋπηρεσία κυρίως στους Death In Vegas και στους Quantic Soul Orchestra, παντρεύει το ροκ με την electronica με έναν αλλόκοτο και γοητευτικό τρόπο. Το άλμπουμ έχει μια αινιγματική concept θεματολογία, παρουσιάζεται ως soundtrack σε ένα φανταστικό giallo φιλμ. Στο “χωριό του θεού φιδιού” η μουσική είναι βαριά και απόκοσμη, με έντονες psych folk rock επιδράσεις, μα και γεμάτη από δυνατές γκρούβες που πατάνε τόσο στο trip hop, όσο και στο funk - acid jazz. Λες και πράγματι οι Death In Vegas συναντούν τους Quantic Soul Orchestra με μια γερή δόση από χίπικο αποκρυφισμό.
Αυτό το άνοιγμα των Hologram People στην τζαζ μας δίνει την αφορμή για την παρουσίαση ενός ακόμα από τα κορυφαία άλμπουμ του 2022: το (Loin De) Rivages των Bon Voyage Organization, την κατά τη γνώμη μου καλύτερη τζαζ κυκλοφορία του έτους. Δύο χρόνια μετά το άψογο La Course, το γκρουπ του Adrien Durand επιστρέφει στο ίδιο μήκος κύματος, δηλαδή με ένα “nu jazz-rock” υβρίδιο, όπου πίσω από μια λιτότητα κρύβεται τεχνική αρτιότητα, πολυεπίπεδη ενορχήστρωση και αξιομνημόνευτες μελωδίες. Παράλληλα, στο συγκεκριμένο άλμπουμ τα πιο εξωστρεφή και ρυθμικά σημεία εναλλάσσονται με μια μορφή μειλίχιας και μαζί πληθωρικής μουσικής δωματίου.
Η τζαζ μουσική ρίχνει την σκιά της και στο άλμπουμ What Do the Stars Say to You του Ron Trent. Με αυτήν την κυκλοφορία, ένας από τους στυλοβάτες της δεύτερης γενιάς της house σκηνής του Chicago στρέφεται σε ένα εμπνευσμένο και μελετημένο οργανικό και ημιαυτοσχεδιαστικό jazzy ambient ύφος, με deep house απόηχους. Συμμετέχουν σημαντικοί καλλιτέχνες όπως οι Azymuth, οι Khruangbin, ο Jean-Luc Ponty και ο Gigi Masin, ενώ στα ηνία της παραγωγής βρίσκεται ο François Kevorkian.
Επιστρέφοντας στο κεντρικό μέλημα αυτού εδώ του άρθρου, δηλαδή στην καλή ηλεκτρονική μουσική, πρέπει οπωσδήποτε να αναφερθούμε στο άλμπουμ του Romare, Fantasy, το οποίο κυκλοφόρησε προς το τέλος του 2022. Ο Βρετανός παραγωγός παρουσιάζει μια εκδοχή της χορευτικής μουσικής με έντονες αναφορές στις ρίζες, αξιοποιώντας samples από μπλουζ, τζαζ και soul, η οποία είναι αρκετά σκληρή, χωρίς να παραδίδεται στην ευκολία και στην κακογουστιά ούτε για ένα δευτερόλεπτα. Ωστόσο, αυτή η σαφής στόχευση στο dancefloor, λοξοδρομεί σε φουλ συγκινητικά downtempo tracks.
Απαραίτητη προσθήκη στις dance κυκλοφορίες της χρονιάς, κατά τη γνώμη μου, αποτελεί η συλλογή από remixes στο άλμπουμ Drømmen Drømmerne Drømme (2018) των Νορβηγών Hubbabubbaklubb. Τα remixes έχουν επιμεληθεί οι κάποιοι από του σπουδαιότερους Ευρωπαίους παραγωγούς κατά τα τελευταία 5-10 χρόνια, όπως ο Bjørn Torske, ο Mystic Jungle, ο Domenique Dumont, ο Eddie C και ο Axel Boman. Χωρίς αμφιβολία τα ύφη που απλώνονται στο Drømmen Drømmerne Drømme Remixed συγκροτούν τον κορυφαίο ήχο της leftfield electronica στην Γηραιά Ήπειρο σήμερα.
Το άλμπουμ με το οποίο θα ολοκληρώσουμε την ανάδρομη στις μουσικές εξελίξεις του 2022 βρίσκεται στη 2η θέση της λίστας των 15 full-length κυκλοφοριών του έτους, μετά τον Liberato και το ΙΙ. Το Textile Fantasies των Σουηδών Anton Kolbe και Jesper Jarold, οι οποίοι δρουν υπό το όνομα Kanot, είναι πραγματικά ένα κατόρθωμα, κατά βάση επειδή χαρακτηρίζεται από πρωτοτυπία, όταν θεωρούμε ότι μάλλον στη μουσική έχουν πλέον ειπωθεί τα πάντα και η συνθήκη των αναβιώσεων κυριαρχεί. Επηρεασμένοι τόσο από τον dub ήχο, όσο και από τα περιπετειώδη σουηδικά γκρουπ των 70s, όπως οι Arbete och Fritid και οι Archimedes Badkar, οι Kanot πλάθουν ένα στιλ όπου ένας buggy ρυθμός μπλέκεται με βαθιά και αιθέρια synths, καθώς και world - folk μνήμες, ώστε να χτιστεί το ιδανικό background για κιθαριστικά riffs που σου κολλάνε στο νου για καιρό. Στο Textile Fantasies συνδυάζεται ιδιοσυγκρασιακά ο ώριμος πειραματισμός με τη συνθετική έμπνευση και δεινότητα. Ενθαρρυντική μουσική για μια δύσκολη εποχή.
Συγκεφαλαιώνοντας αυτή την ανασκόπηση, που τράβηξε κάπως σε μάκρος, να σημειώσω ότι οι επιλογές και των δύο άρθρων είναι προφανώς υποκειμενικές, ωστόσο διέπονται από την προσπάθεια να βρεθούν τα πιο διαχρονικά μουσικά αποτυπώματα του 2022, μακριά από μέτρια ή και κακά mainstream άλμπουμ, που προβάλλονται ως σημαντικά. Ας πούμε ότι έγινε μια απόπειρα να χαραχτεί μια άξια λόγου διαδρομή στην αχανή μουσική πλευρά της ποπ κουλτούρας σήμερα. Όπως γράφει και ο μεγάλος Stuart Hall, παρέα με τον Paddy Whannel: “Αντί να ανησυχούμε για τις συνέπειες της ποπ κουλτούρας (popular culture), θα έπρεπε να προσπαθούμε να εκπαιδεύσουμε ένα περισσότερο απαιτητικό κοινό (...) Όταν γίνει η διάκριση μεταξύ λαϊκής (popular) και μαζικής (mass) τέχνης, βρίσκουμε ότι έχουμε ξεπεράσει τις χονδροειδείς γενικεύσεις σχετικά με τη ‘μαζική κουλτούρα’, και αντικρίζουμε το πλήρες εύρος του υλικού που προσφέρεται από τα μίντια”.
(Τα αποσπάσματα της μελέτης του S. Hall και P. Whannel εμπεριέχονται στις σελίδες 35 και 78 του βιβλίου Πολιτισμική Θεωρία και Λαϊκή Κουλτούρα του John Storey, σε μετάφραση Βασίλη Ντζούνη, που εκδόθηκε εκδόσεις Πλέθρον το 2015.)
Οι ολοκληρωμένες λίστες:
Top-15 LPs
01. Liberato - II (self-released)
02. Kanot - Textile Fantasies (Höga Nord Rekords)
03. Nu Genea - Bar Mediterraneo (NG Records)
04. Agosta - Agosta (Space Echo Records)
05. Marina Satti - YENNA (Walnut Entertainment)
06. Ak’ Chamel - A Mournful Kingdom of Sand (Akuphone)
Φτιάχνοντας σιγά σιγά τη λίστα με τις μουσικές κυκλοφορίες του 2022 που ξεχώρισα, συνειδητοποίησα ότι το ενδιαφέρον μου αυτή τη χρονιά τράβηξε ενα ύφος ή -καλύτερα- κατεύθυνση της μουσικής, που έχει αναδειχθεί ως μία από τις κυρίαρχες τάσεις στην τρέχουσα σκηνή παγκοσμίως: το δημιουργικό παιχνίδι με τη world μουσική και το μπλέξιμο στοιχείων αντλημένων από τις παραδόσεις των λαών. Αυτό το αμάλγαμα θεωρώ ότι εκφράζει μία τάση όχι αμιγώς καλλιτεχνική, αλλά και κοινωνικοπολιτική.
Το μυαλό μου πάει σε έναν, λ.χ., εντόπιο τραγουδιστή, μουσικοσυνθέτη ή μία τοπική μπάντα, δηλαδή σε καλλιτέχνες που προέρχονται από κοινωνίες βρισκόμενες στο περιθώριο της σημερινής πολιτισμικής ηγεμονίας των ΗΠΑ. Αυτοί οι καλλιτέχνες δημιουργούν σε ένα πλαίσιο εντός του οποίου συντίθενται οι βασικές κατευθύνσεις της ηγεμονίας αυτής, από τη τζαζ και το ροκ ως το hip hop και το trap (όλα είδη, βέβαια, των αφροαμερικανών που ιδιοποιήθηκε και ακομα ιδιοποιείται η ηγεμονική κουλτούρα των λευκών κεφαλαιοκρατών των ΗΠΑ) με στοιχεία από την πλούσια και βαθιά παράδοση του τόπου τους, τα οποία όχι σπάνια ανακαλούν μια αρχέγονη αισθητική και πολιτισμικη φαση. Μέσω αυτής της διαδικασίας που, με μια γκραμσιανή λογική, οργανώνει ένα παιχνιδι συνεναίνεσης και μαζί αντίστασης στην ηγεμονική κουλτούρα, οι καλλιτέχνες αυτοί προτείνουν έναν δρόμο ο οποίος: πρώτον δεν αναπαράγει άκριτα την ηγεμονική κουλτούρα, δεύτερον δεν βρίσκεται εκτός των κυρίαρχων μουσικών ρευμάτων, τρίτον οδηγει τις τοπικές μουσικές και ευρύτερα παραδόσεις στο αύριο, τέταρτον συνδέεται με την άρθρωση και διεκδίκηση εθνοτικών, φυλετικών, έμφυλων, ταξικών και ευρύτερα κοινωνικών αιτημάτων στο πολιτισμικό επίπεδο.
Βέβαια, δεν εμπίπτουν όλα Τα LPs και τα EPs του 2022 που εχω ξεχωρίσει στον παραπάνω συγκερασμό, ωστόσο πολλά από αυτά με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τον εκφράζουν. Αυτά, λοιπόν, τα άλμπουμ θα μονοπωλήσουν το πρώτο μέρος της αποτίμησής μας για το 2002.
Στο νο1 της λίστας των LPs για το 2022 βρίσκεται το δεύτερο ολοκληρωμένο full-length του μυστηριώδους Liberato από τη Νάπολη. Βέβαια, στην ουσία πρόκειται για το τρίτο κατά σειρά άλμπουμ του, αν συνυπολογίσουμε και το προπέρσινο soundtrack για το φιλμ Ultras του Francesco Lettieri. Στο ΙΙ ο Liberato παρουσιάζει ποπ μουσική που απενοχοποιημένα αφομοιώνει επιρροές από τις κυρίαρχες τάσεις του mainstream, κυρίως το trap και το rnb, αλλά και την ίδια στιγμή εντάσσει μελετημένες αναφορές στην πλούσια κουλτούρα της Νάπολης, από την όπερα και το commedia del’ arte ως το canzone napoletana και τον Eduardo de Filippo. Παράλληλα ο Liberato πλάθει μια στιχουργική ιδιόλεκτο με ιταλικές, ναπολιτάνικες, αγγλικές ακόμα και ελληνικές λέξεις - μια αναφορά στην ελληνόφωνη παρουσία στην Κάτω Ιταλία. Έχουμε, λοιπόν, να κάνουμε με ένα άλμπουμ που φιλοδοξεί και καταφέρνει να εκφράσει μια μερίδα της νεολαίας που ασφυκτιά ανάμεσα στις απαιτήσεις μιας παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας και στην μέγγενη της οικονομικής δυσπραγίας.
Σε μια παρόμοια νοοτροπία κινείται και η δική μας Μαρίνα Σάττι, με το ντεμπούτο της ΥΕΝΝΑ. Η Μαρίνα κατόρθωσε γεννήσει έναν ποπ ήχο, του οποίου το ένα πόδι πατάει γερά -όπως συμβαίνει και με τον Liberato- στο trap, στο rnb και στο reggaeton, ενώ το άλλο βυθίζεται στο υγρό και γόνιμο έδαφος της ελληνικής παράδοσης. Τα ασφαλή όρια της ελληνικής μουσικής σκηνής διαταράσσονται, καθώς η Μαρίνα συνεργάζεται τόσο με τον Σωκράτη Μάλαμα, όσο και με τον Saske. Τέλος, η ευαισθησία και η εσωστρέφειά της παντρεύονται υποδειγματικά με την αναπαράσταση μιας τρέχουσας νεανικής - εφηβικής αμιγώς λαϊκής κουλτούρας, που συναντάμε στις πιο λαϊκές (και οικονομικά ασθενείς) περιοχές της Αθήνας και όλης της χώρας.
Ορίστε που η πιο απείθαρχη πλευρά της mainstream pop αλώνει το σύμπαν της παράδοσης και αλληλεπιδρά γόνιμα μαζί του, βγάζοντας με ειρωνεία τη γλώσσα στην πολιτισμική ηγεμονία, που την έχει παράξει.
Οι επίσης Ναπολιτάνοι Nu Genea στο δεύτερο ολοκληρωμένο άλμπουμ τους Bar Mediterraneo, στρέφονται σε λιγότερο μοδάτα μουσικά ιδιώματα, κυρίως στη disco, στο funk και στο jazz rock, τα οποία παντρεύουν με ένα παλίμψηστο επιρροών από την ευρύτερη μεσογειακή μουσική παράδοση, τόσο την ευρωπαϊκή όσο και την αφρικανική. Το κλίμα του Bar Mediterraneo είναι ελαφρύ και χαρούμενο, αλλά ας μην το θεωρήσουμε επιφανειακό: οι Nu Genea καλούν τους ακροατές σε μια γιορτή ειρήνης, αλληλεγγύης και αποδοχής του διαφορετικού, ενώ πίσω από τις ολόφωτες μελωδίες κρύβονται ζόρικες στιγμές, ενορχηστρωτικά και εκτελεστικά.
Σε μια ανάλογη αξιοποίηση της παράδοσης, αλλά avant-garde και χαμηλόφωνη, προχωρούν και οι τρεις Νορβηγοί μουσικοί , οι Erlend Viken (βιολί), Jo Berger Myhre (μπάσο) και Thomas Politz Strønen (ντραμς). Στο άλμπουμ τους Djupet, ο free jazz αυτοσχεδιασμός συναντά το nordic folk, μέσα από ένα ήσυχο, εσωστρεφές και ακουστικό πρίσμα, χωρίς όμως να χάνονται οι πιο αιχμηρές, άγριες, θα έλεγα, βουνίσιες πειραματικές αιχμές.
\
Μεταφερόμενοι στα EPs, αυτή την εκλεκτική world προσέγγιση έχουν υιοθετήσει τόσο οι Nyamekye Junction, όσο και ο Cheb Runner. Οι πρώτοι εδρεύουν στην Άκκρα της Γκάνα, αποτελούμενοι την παραγωγό και τραγουδίστρια Betina Quest από το Μπουρούντι, τον τραγουδοποιό Eli A Free από τη Γκάνα και τον Γερμανό πολυοργανίστα Ma.ttic. Στο ντεμπούτο EP τους, Dasein, παρουσιάζουν ένα θα λέγαμε retrofuturistic afro ήχο, που ενώνει ένα εγκεφαλικό highlife με downtempo, nu jazz και urban. Ενώ ο Μαροκινός και πλέον κάτοικος Βελγίου Cheb Runner στο ep του Raï Beat System φέρνει κοντά το τραγούδι raï της Αραβικής Βόρειας Αφρικής με μια dance electronica που έχει μεν τη βάση της στο late 80s βελγικό new beat, αλλά με μια καθαρά φρέσκια ματιά.
Κλείνοντας αυτό το πρώτο μέρος του απολογισμού των καλύτερων άλμπουμ του 2022, θα αναφερθούμε σε μία ομάδα από LPs και EPs, τα οποία εχουν μεν ένα έντονο world χρώμα, αλλά έχουν κυκλοφορήσει από καλλιτέχνες που δεν κατάγονται ή δεν ζουν στους τόπους, των οποίων την παράδοση έχουν εντάξει στη μουσική τους. Του γκρουπ των Bongo Hop ηγείται ο Γάλλος τρομπετίστας Etienne Sevet, ο οποίος έχει συγκεντρώσει μία ομάδα μουσικών, τραγουδιστών και παραγωγών από την Κολομβία, στήνοντας το τρίτο άλμπουμ της μπάντας, La Ñapa, πάνω σε εμπνευσμένο, κεφάτο, χορευτικό και πολυεπίπεδο latin, με μπολιάσματα από funk, hip hop και electronica. Από κοντά και ο Marc Mac, πυρηνικό μέλος των 4Hero, ο οποίος στο EP του Br-azil-ah συνδυάζει την ατελείωτη μουσική της Βραζιλίας με ένα γήινο broken beat, καταφέρνοντας έναν πληθωρικό και 100% χορευτικό στιλ.
Σε κοντινές ατραπούς κινούνται και οι εξαιρετικοί United Freedom Collective, με το ντεμπούτο τους Am Ta EP. Για τα μέλη της συγκεκριμένης μπάντας η μουσική είναι μάλλον ένα δημιουργικό χόμπι, καθώς ο Mathieu Seynaeve ειναι ψυχίατρος, ενώ ο WaiFung Tsang κλινικός ψυχολόγος, αμφότεροι ασχολούμενοι με την αξιοποίηση φυσικών ψυχοτρόπων ουσιών στην ψυχική θεραπεία. Το τρίτο μέλος της παρέας, ο Robbie Redway είναι δάσκαλος γιόγκα και διαλογισμού. Αν αυτή η αλλόκοτη διπλή ιδιότητα των μελών του συγκροτήματος σας φαίνεται κάπως δήθεν, πρέπει να αφεθείτε στη μουσική τους: ένα προσωπικό μείγμα ηλεκτρονικών στυλ, όπως deep house, downtempo και nu jazz, με ζεστά soulful φωνητικά και αναφορές στις μουσικές του κόσμου, κυρίως από την περιοχή του Αμαζονίου και την Αφρική. Μπορούμε να πούμε ότι United Freedom Collective εντάσσονται στο νέο κίνημα της βρετανικής τζαζ, αλλά ακολουθούν ένα σαφώς πιο ιδιοσυγκρασιακό δρόμο.
Ωστόσο, οι Ak’chamel μεταμορφώνουν το γαϊτανάκι της world μουσικής σε έναν σκοτεινό τελετουργικό μίτο που σε βάζει πιο βαθιά στον λαβύρινθο. Στο άλμπουμ τους A Mournful Kingdom of Sand, το ντουέτο από το Χιούστον πλάθει έναν ήχο που ενώνει, όπως αναφέρει και ο τίτλος του πρώτου track του άλμπουμ, The Great Saharan-Chihuahuan Assimilation, την έρημο Σαχάρα της Βόρειας Αφρικής με την έρημο Τσιουάουα του Μεξικού. Έτσι, ακούμε επιρροές από τις παραδόσεις, τόσο της Αραβίας, όσο και της Κεντρικής Αμερικής φιλτραρισμένες μέσα από ένα αταβιστικό, παγανιστικό μα και μελωδικό freak folk. Πρόκειται για μια ελεύθερη μεν, αλλά γεμάτη εκτίμηση αναπαράσταση της κουλτούρας των περιθωριοποιημένων του Τέταρτου Κόσμου. Και πάλι λοιπόν, η ανατρεπτική αισθητική και μουσική οπτική συμβαδίζει με την εξίσου ασυμβίβαστη πολιτικοκοινωνική κριτική.
Το β' μέρος της αποτίμησης της μουσικής του 2002 εδώ.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.png)
.png)