Μουσική ανασκόπηση του 2017: 10 άλμπουμ και μερικές σκέψεις

Μέσα στο 2017 άκουσα πολλά νέα άλμπουμ, τα περισσότερα των οποίων μου φάνηκαν από συμπαθητικά ως αδιάφορα. Μάλλον, η χρόνια νόσος φανατικής ακρόασης μουσικής με έχει κάνει περίεργο και -αν θέλουμε να το θέσουμε πιο ευγενικά- εκλεκτικό. Ωστόσο, κατόρθωσα να ανακαλύψω μερικές κυκλοφορίες οι οποίες ξεχώρισαν από το σωρό. 

Φυσικά, η συντριπτική πλειονότητα από αγαπημένα άλμπουμ του 2017 δεν βρίσκεται στις λίστες των πρωταγωνιστικών εντύπων και ιστοσελίδων. Και βλέπω ότι πλέον οι περισσότεροι άνθρωποι που γράφουν σχετικά με τη μουσική, τόσο οι πιο επιφανείς όσο και οι υπόλοιποι από μας, ακολουθούν την ίδια γραμμή. Το να δίνεις ένα προσωπικό τόνο στις επιλογές σου είναι αναμφίβολα θετικό, ακόμα και αν η αίσθηση σύγχυσης  πολλών ακροατών δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης. 

Πράγματι, κυρίως λόγω της πληθώρας νέων κυκλοφοριών, οι περισσότεροι νιώθουμε ένα μπέρδεμα, ακόμα έχουμε την εντύπωση ότι δεν ακούμε πλέον μουσική με ουσία, καταφεύγοντας συχνά σε μια νοσταλγία του τύπου: "τότε που ήμασταν νέοι και απολαμβάναμε το Dark Side of The Moon εκατοντάδες φορές...". Η τεχνολογία, αλλά και οι νέες κοινωνικές και οικονομικές αναταράξεις αποτελούν παράγοντες μεγάλων αλλαγών στον όλο κύκλο δημιουργίας, διακίνησης και κατανάλωσης της μουσικής. 

Πάντως, προσωπικά απολαμβάνω να ανοίγω τον υπολογιστή μου και, μέσω πολλών ρευμάτων, όπως το Youtube, το Bandcamp, το Spotify, να βυθίζομαι σε έναν κόσμο άγνωστων ήχων και πιθανώς συναρπαστικών συναντήσεων. Δεν με τρομάζει αυτή η εμπειρία, αν και ίσως που και που με κουράζει. Ωστόσο πάνω απ' όλα με ανταμείβει, με καταπληκτικά άλμπουμ, όπως τα παρακάτω:

1. Daniel Saylor - Spring Rain
2. Alfa Mist - Antiphon
3. Aton.ality - I
4. LCD Soundsystem - American Dream
5. Magoofana Chaingang - Raw Assault
6. Soft Power - In A Brown Study
7. Mythologen - Mythologen
8. Fujiya & Miyagi - Different Blades From The Same Pair of Scissors 
9. Farbror Resande Mac - Farbror Resande Mac
10. The Puretone Orchestra - Infinite Sunshine

Ξανακοιτώντας τη παραπάνω λίστα με τα καλύτερα άλμπουμ του 2017, η οποία έγινε προσπάθεια να οργανωθεί με αξιολογική σειρά, συνειδητοποιώ ότι αναδεικνύει κάποιες τάσεις που θεωρώ κυρίαρχες στην τρέχουσα παγκόσμια μουσική σκηνή.

Πρώτον, η πρωτοκαθεδρία ανήκει στην ηλεκτρονική μουσική η οποία βρίσκεται σε μία αλληλεπίδραση με τις τεχνολογικές και παράλληλα κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές που αναφέραμε παραπάνω. Μόνο και μόνο το γεγονός ότι στην ουσία εξαρτάται από την εξέλιξη των μηχανών αρκεί να της δώσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο. 




Βέβαια, στις δύο πρώτες θέσεις της λίστας συναντάμε άλμπουμ, όπου η electronica συναντιέται αρμονικά και πρωτοποριακά με τη τζαζ. Ο Αμερικάνος Daniel Saylor με το ντεμπούτο του Spring Rain και ο Βρετανός Alfa Mist με το άλμπουμ Antiphon, αποτελούν χαρακτηριστικούς εκπροσώπους της στροφής πολλών καλλιτεχνών στην παράδοση της τζαζ. Ο πρώτος τη συνδυάζει με IDM, post-dubstep και ambient, ενώ ο δεύτερος με downtempo και instrumental hip hop. Θεωρώ ότι αυτό το ενδιαφέρον ειδικά νεότερων δημιουργών για τη τζαζ σε, μία εποχή πολύπλευρης κρίσης, δεν είναι καθόλου τυχαία. Ο Eric Hobsbawm το παρατήρησε πριν 45 περίπου χρόνια με εμβρίθεια και ευαισθησία: "Η τζαζ μας συγκινεί επειδή οι συνάνθρωποι μας, άντρες και γυναίκες μας συγκινούν. Εάν είναι λίγο τρελή και ακαταλόγιστη, είναι γιατί μοιάζει με την κοινωνία στην οποία ζούμε". (Η Σκηνή της Τζαζ, μετάφραση: Τάκης Τσήρος, Α' τόμος, Αθήνα, 1993: Εξάντας, σ. 25).

Γενικότερα, στο πλαίσιο της μεταμοντέρνας κουλτούρας, τάσεις και είδη μουσικής ανακυκλώνονται και συνδυάζονται. Έτσι, οι συμπατριώτες Aton.ality, από τον Βόλο ανανεώνουν το εντελώς τυποποιημένο πια post-rock μπολιάζοντάς το με στοιχεία από ψυχεδέλεια, funk και reggae, ενώ οι Φινλανδοί Soft Power με το In A Brown Study χτίζουν βήμα-βήμα ένα μουσικό έργο που γεννιέται μέσα από τη smooth jazz και τη δική τους folk παράδοση για να κορυφωθεί σε ζεστούς acid rock τόνους. Τέλος, οι γείτονές τους Farbor Resande Mac από τη Σουηδία προσφέρουν εξαιρετική chill out μουσική, με υπέροχες κιθαριστικές μελωδίες, οι οποίες επίσης θυμίζουν τους μάστορες των 70s, αλλά και μειλίχιες post-rock μπάντες, όπως οι Lanterna του Henry Frayne.

Παράλληλα, αυτή τη χρονιά ξεχώρισα και δύο άλμπουμ που φέρνουν κοντά τη dance electronica με μία ένταση punk προέλευσης. Ο James Murphy επέστρεψε με τους LCD Soundsystem στο κορυφαίο American Dream. Η αλήθεια είναι ότι με αυτό το άλμπουμ δεν προσφέρει κάτι νέο, αλλά πλέον είναι πιο ώριμος, ένας καθ' όλα ολοκληρωμένος δημιουργός, ως προς την αφομοίωση των πλούσιων επιρροών του,  ως προς την παραγωγή και βέβαια ως προς τους στίχους του, που αποτελούν μία κοφτερή και βαθιά κριτική του παγκοσμιοποιημένου αμερικάνικου ονείρου.

Παρόμοια προσέγγιση ακολουθούν και οι Fujiya and Miyagi, που για πρώτη φορά βγάζουν σε κυκλοφορία την επική σύνθεση 43 λεπτών με τίτλο Different Blades From The Same Pair of Scissors. Η μαγεία αυτής της μοναδικής μπάντας ξεδιπλώνεται: ο motorik ρυθμός, οι electro/disco αναμνήσεις και τα μυστηριώδη, σχεδόν ψιθυριστά φωνητικά του David Best, ο οποίος, ως συνήθως, βρίσκεται σε διάθεση (αυτο)κριτικής. Παράλληλα, στο Different Blades... οι progressive rock επιρροές είναι πιο αισθητές, κάτι που μας αρέσει.

Έτσι παρατηρούμε ότι μέσα στο 2017 η μουσική με πολιτικό χαρακτήρα έδωσε ένα δυνατό παρών. Αλλά, ο κατεξοχήν πολιτικός/ μουσικός λόγος της χρονιάς, κατά τη γνώμη μου, εκφράζεται από ένα συγκρότημα ελληνικού hip hop, του οποίου το πρώτο άλμπουμ περίμενα με αδημονία. Πρόκειται για το Raw Assault των Magoofana Chaingang, για τους οποίους αξίζει να αφιερωθούν λίγες περισσότερες γραμμές.

Οι Magoofana Chaingang ξεκίνησαν το 2013 με ελληνόφωνο hip hop ενταγμένο στον αντιεξουσιαστικό χώρο, όπου η οργή και η ανατρεπτικότητα συναντιόνταν με funky μουσικές. Δυστυχώς, το ίδιο έτος, ο MC και επικεφαλής  της μπάντας, Raw Assault, έφυγε από τη ζωή λόγω μιας ασθένειας. Ωστόσο, έπειτα από αρκετά χρόνια, τα υπόλοιπα μέλη βρήκαν το κουράγιο και ολοκλήρωσαν τις μισοτελειωμένες ηχογραφήσεις, με αποτέλεσμα το άλμπουμ Raw Assault. Οι οργισμένοι στίχοι στρέφονται κατά του φασισμού, αλλά και αρνητικών της νεοελληνικής κοινωνίας, χωρίς να στερούνται λυρισμού, ενώ οι αναφορές και επιρροές έρχονται από όλο το φάσμα της μαύρης μουσικής: funk, jazz, reggae, blues και δε συμμαζεύεται! Ένα άλμπουμ που ξεφεύγει με άνεση από τον μέσο όρο του ελληνόφωνου hip hop. 

Ας κλείσουμε τη μουσική ανασκόπηση του 2017, με δύο άλμπουμ της λίστας τα οποία ακόμα δεν έχουν παρουσιαστεί. 

Από τη dance σκηνή, αν και φλέρταρα με τις πολύ δυνατές δουλειές των Bicep και Four Tet, τελικά επέλεξα τον πιο underground Mythologen, από τη Σουηδία. Παρόλο που είναι ιδιαίτερα δύσκολο να περιγραφεί το στιλ του Alexander Palmestål, όπως είναι το πραγματικό του όνομα, θα το χαρακτήριζα ως πειραματικό house-techno με krautrock επιδράσεις. Κοντολογίς, ο Mythologen είναι υπεύθυνος για ένα από τα πιο anthemic , συναισθηματικά και τελικά πρωτοποριακά dance άλμπουμ των τελευταίων χρόνων.

Στο νο10 της λίστας θα βρείτε το άλμπουμ Infinite Sunshine της super-band που ακούει στο όνομα The Puretone Orchestra, με συμμετοχές από τον Youth, τον Roger Eno και τον Nick Turner των Hawkwind. Το άλμπουμ βασίζεται κατά κύριο λόγο σε μία αυτοσχεδιαστική και μυστηριακή σύνθεση από  ambient, dub ακόμα και trance, ενώ προς το τέλος του το space rock στοιχείο έρχεται στο προσκήνιο. Σε στιχουργικό επίπεδο, οι φίλοι μας θυμούνται το χίπικο παρελθόν τους, περνώντας ένα επίκαιρο πασιφιστικό μήνυμα.



Ολοκληρώνοντας αυτή την ανασκόπηση, μεταφέρω έναν στίχο του Μανώλη Αναγνωστάκη από το ποίημα του Επίλογος, τον οποίο οι Magoofana Chaingang έχουν εντάξει στο τραγούδι τους This Machine. Πέρα από το πολιτικό νόημα, σε αυτόν τον στίχο θεωρώ ότι εκφράζονται με συντομία και ουσία τα προβλήματα αλλά και η δυναμική του λόγου της κριτικής:

Ανάπηρος, δείξε τα χέρια σου. Κρίνε για να κριθείς.

Καλή χρονιά να έχουμε!

Εικόνα