Electronic dance music εν Ελλάδι (1)

  
Πριν κάμποσους μήνες, πέτυχα στο διαδίκτυο ένα εξαιρετικό άρθρο, με θέμα την πολιτική διάσταση της χορευτικής μουσικής. Ο συντάκτης, πιάνοντας το νήμα από την έκρηξη της χορευτικής τζαζ και του swing κατά τον Μεσοπόλεμο έφτανε ως την, ως ένα βαθμό, ανάλογη αλματώδη ανάπτυξη της ηλεκτρονικής χορευτικής μουσικής κατά τη δεκαετία του 90, τονίζοντας συνεχώς τη σύνδεση της μουσικής που προοριζόταν για χορό με τις προοδευτικές ως και ανατρεπτικές κοινωνικές και πολιτικές προσεγγίσεις και εκδηλώσεις.
 
Βέβαια, σε κάποιες περιπτώσεις ο συσχετισμός χορευτικής μουσικής και πολιτικοκοινωνικού προοδευτισμού γίνεται εξόφθαλμος: κανείς πλέον δεν αμφισβητεί πως, τόσο η disco όσο και η house, ειδικά στο ξεκίνημά τους, η πρώτη στις αρχές και τα μέσα των 70s και η δεύτερη στα τέλη και στα μέσα των 80s, απευθύνθηκαν, ακόμα και αγκάλιασαν τις ομάδες του περιθωρίου, όπως οι αφροαμερικάνοι και οι γκέι. Άλλωστε μια από τους πρωταγωνιστές της μετάβασης από την disco στη house, o DJ Larry Levan ήταν και αφροαμερικάνος και γκέι. Τελικά, μ’ έναν πικρά σαρκαστικό τόνο, θα έλεγα πως, αν στις δυο παραπάνω κατηγορίες ανθρώπων προσέθετε κανείς του Εβραίους και τους κομμουνιστές, θα συγκεντρώνε τις βασικές κοινωνικές, εθνικές και φυλετικές ομάδες που "σήκωσαν" τη θηριωδία του ναζισμού…

Πάντως, στη συνέχεια, η μεν disco, αρχικά προκάλεσε, ειδικά στις ΗΠΑ, έντονες αντιδράσεις από τις πιο συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις και τελικά  έγινε πιο συμβατική, τόσο μουσικά, όσο και κοινωνικά, ώστε να γίνει αποδεκτή από ένα ευρύτερο ακροατήριο από το αρχικό της, αποφέροντας βέβαια τεράστια κέρδη σε παραγωγούς και εταιρίες. Η δε house, ξέφυγε από τα αρχικά στενά της όρια όταν, στα τέλη των 80s, αγκαλιάστηκε από την πρώτη rave γενιά. Η φρέσκια τότε κατεύθυνση του acid house έγινε ο εμβληματικός ήχος των Βρετανών ravers, των οποίων τα αιτήματα, αν και αναμφίβολα χαρακτηρίζονταν από αφέλεια και ρομαντισμό, διέσωζαν κάτι από τον κοινωνικό και πολιτικό ριζοσπαστισμό των 60s. Άλλωστε ο θατσερισμός επιτέθηκε με μένος στα υπαίθρια rave πάρτυ της εποχής. 

Βέβαια, όλα τα παραπάνω είναι πάνω-κάτω γνωστά. Απλά, σκέφτηκα να κάνω μια μνημόνευση, ώστε να τονιστεί αυτή η θεμελιώδης σχέση ανάμεσα στην χορευτική μουσική, ειδικά την ηλεκτρονική, με μια πολιτική στάση ανυπακοής και αντίστασης. Άλλωστε, τί χρειάζεται να πει ή να γράψει ο καθένας, όταν ένας από τους πατέρες του deep house, ο πολύς Larry Heard  (AKA Mr. Fingers) ντύνει μουσικά τον περίφημο λόγο του Martin Luther King;

Σκεφτόμενος λοιπόν, αυτό το τρίπτυχο μουσικής,  χορού και πολιτικοκοινωνικής στάσης, δεν μπορώ να μην αντιμετωπίζω με αμηχανία τη νοοτροπία που συνοδεύει την dance electronica, ειδικά το house, στην Ελλάδα, ήδη από τα πρώτα χρόνια εισαγωγής της. Για παράδειγμα, πριν κάτι μέρες, πέτυχα αυτό το διαδικτυακό φωτογραφικό λεύκωμα, με πλούσιο κι ενδιαφέρον υλικό από τις μέρες ακμής του θρυλικού club Faz στην Αθήνα. Χαζεύοντας τις φωτογραφίες, δεν μπόρεσα να μη διακρίνω το κραυγαλέα επιδειξιομανές στιλ που είχαν υιοθετήσει οι  “cool” θαμώνες του συγκεκριμένου χώρου· και να μη φανταστώ τους γιους και τις κόρες των φοβερών και τρομερών νεόπλουτων της μετεμφυλιακής περιόδου, αλλά και αυτούς της Μεταπολίτευσης, να αγωνίζονται να βρουν μια εναλλακτική και διαφορετική από το mainstream και τον λαϊκισμό της εποχής ταυτότητα, η οποία όμως ξεκινούσε και τέλειωνε στον μιμητισμό, στην επίδειξη και στα ακριβά ρούχα. Και βέβαια, με τη νιόφερτη “house” ηλεκτρονική μουσική να σιγοντάρει την όλη νοοτροπία. 

Ωστόσο, στα Faz, απ’ όσο έχω διαβάσει και ακούσει, πέρασαν κάποιοι από τους πιο προχωρημένους DJs της εποχής, με πρώτο τον περίφημο εξ Ibiza ορμώμενο Alfredo Fiorito, δημιουργό του balearic beat, το οποίο επηρέασε όσο τίποτα άλλο την βρετανική acid house σκηνή. Επίσης ένα πέρασμα  από το Faz έκανε και Leo Mas, κι αυτός από την Ibiza, ο οποίος πριν λίγο καιρό μοιράστηκε μαζί μας το απόσπασμα ενός set που έκανε εκεί στο 1991. Πραγματικά αξίζει να το ακούσετε, οπότε θα προσπαθήσω στο εγγύς μέλλον να το βρω και να βάλω κάποιο link.

Έτσι, για να γενικεύσουμε κάπως τη σκέψη μας, είναι αυτονόητο ότι από τα πρώτα μικρά clubs στην Ibiza, μέχρι το διάσημο Hacienda του Μάντσεστερ, και από τα σκοτεινά clubs του Βερολίνου μέχρι τα μεγάλα νεοϋορκέζικα venues, η χορευτική ηλεκτρονική μουσική βρίσκονταν πάντα σε μια έντονη αλληλεπίδραση με τις πιο νέες τάσεις της μόδας, η οποία με τη σειρά της αποτελεί το σήμα κατατεθέν του υπερκαταναλωτισμού.  Από την άλλη, όμως , ενώ στο Λονδίνο και στο Μάντσεστερ αναπτύχθηκαν τα DIY υπαίθρια acid house παρτυ, ενώ στο Βερολίνο άνθησε η πιο πειραματική πλευρά του house και του techno, ενώ στην Καλιφόρνια η παράδοση της ψυχεδέλειας και του χιππισμού παντρεύτηκε με το rave, στη χώρα μας, η house μουσική κατά βάση συνδέθηκε με το ελεεινό lifestyle των περιοδικών του Κωστόπουλου.

Όχι ότι στην Ελλάδα δεν άκμασε η rave κουλτούρα. Απλά, κάπως καθυστέρησε, καταφθάνοντας κάπου στο 1992-93. Ποιος μπορεί να ξεχάσει, αλλά και να διασκεδάσει με τις πλέον cult τρομολαγνικές τηλεοπτικές εκπομπές της περιόδου; Η «μάνα raver» δύσκολα θα λησμονηθεί, όπως και ο πλέον αναγνωρίσιμος κύριος «βλέπω κύκλους»… Αλλά, αυτή ακριβώς η καθυστέρηση της ακμής της rave κίνησης στην Ελλάδα, είχε ως αποτέλεσμα η συγκεκριμένη μουσική, αλλά και κουλτούρα, να συνδεθεί κυρίως με την trance και ειδικά με τα πιο νέο-χίππικα παρακλάδια του, το goa και το psy trance. Από κοντά ακολουθούσε και το drum n bass. Στους ακροατές και χορευτές αυτών των ιδιωμάτων βρήκε πρόσφορο έδαφος μια πιο ουσιαστικά εναλλακτική πολιτισμική και κοινωνική προσέγγιση. Βέβαια, με μια πιο ρεαλιστική ματιά, συμπεραίνουμε πως η συντριπτική πλειοψηφία των συγκεκριμένων ανθρώπων δεν ήταν καθόλου κοινωνικά και πολιτικά συνειδητοποιημένη, αλλά πιο πολύ πιτσιρικάδες, των οποίων η εφηβική και μετεφηβική επαναστατικότητα εκτονωνόταν στα εκκεντρικά  ρούχα, στα ξενύχτια, στο χορό και σε κάμποσο ecstacy. Πάντως, όπως και να ΄χει,  στην Ελλάδα, η house μουσική κατέληξε το αδιάφορο soundtrack για τις διακοπές των διάσημων της Μυκόνου. 

Βέβαια, εδώ που τα λέμε και στο εξωτερικό η εξέλιξη της house μουσικής, από τα μέσα της δεκαετίας του 90 και μετά, δεν ήταν και πολύ διαφορετική από αυτή στην Ελλάδα. Ίσως θα έπρεπε να καταπιαστώ με τη μελέτη του συγκεκριμένου θέματος πιο σοβαρά, διαβάζοντας  κοινωνιολογικά άρθρα και μελέτες, αλλά νομίζω πως ο καθένας μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του, αντικρίζοντας φωτογραφίες και βίντεο από τα μεγάλα clubs που βρίσκονται διάσπαρτα σε ολόκληρο τον κόσμο και αποτελούν τους ναούς της house: καλογυμνασμένοι άντρες και καλλίγραμμες γυναίκες, αμφότεροι ντυμένοι με την τελευταία τάξη της μόδας, χοροπηδάνε στον ηλεκτρονικό ρυθμό, έχοντας στο πρόσωπο το ηδονικό χαμόγελο της απόλυτης διασκέδασης… Όλο αυτό το σκηνικό σε ένα έστω και λίγο σκεφτόμενο άνθρωπο δεν μπορεί να μην προκαλέσει ένα τραγελαφικό συναίσθημα.  Αυτή η τάση, στην Ελλάδα είναι ακόμα πιο κραυγαλέα. Και φυσικά στα μικρά clubs της επαρχίας καταντάει αφόρητη.  Τη γνώμη μου για τα clubs της πόλης που ζω, μπορείτε να τη βρείτε σε αυτό το άρθρο.

εικόνα: flyer  για trance πάρτυ της ομάδας Sunrise Zone στο Άλσος, με ημερομηνία 01/02/1997 (πηγή)
Σημείωση: το άρθρο που αναφέρω στην αρχή του κειμένου και το οποίο μάλιστα είναι ελληνικό, παρόλο που έχω "φάει" το διαδίκτυο να το ξαναβρώ, δεν έχω καταφέρει… 

 Η συνέχεια στην επόμενη ανάρτηση….